Nhận định, soi kèo Portsmouth vs Blackburn Rovers, 22h00 ngày 29/3: Cửa trên thắng thế

Khi Internet of Things (IoT) phát triển mạnh mẽ và kết nối Internet được triển khai vào hầu hết các ngành công nghiệp, các mối đe dọa bảo mật cũng đang gia tăng cả về số lượng và quy mô.

Những mối đe dọa này có thể hủy hoại uy tín của những người bị tấn công, tác động đến tài chính của công ty và đánh cắp hay phá hủy quyền sở hữu trí tuệ.

Dù mã hóa có thể được sử dụng để bảo mật cho các nút mạng và nền tảng của quy trình hoạt động này được hiểu rõ, các nhà thiết kế lại thường không biết làm thế nào để triển khai hình thức bảo mật này.

Trước thực tế này, Microchip Technology vừa công bố vi điều khiển CEC1702, với lõi mã hóa phần cứng của hãng hiện đã hỗ trợ tiêu chuẩn bảo mật Device Identity Composition Engine (DICE), mang đến phương thức đơn giản để bổ sung nền tảng bảo mật cho các sản phẩm nhúng.

Bộ KIT phát triển IoT CEC1702 mới dành cho Microsoft Azure IoT cũng đã có mặt trên thị trường, cung cấp cho các nhà thiết kế mọi thứ cần thiết để dễ dàng áp dụng tiêu chuẩn an toàn DICE vào các sản phẩm của họ.

Gần 2/3 biết rằng các tìm kiếm của họ có thể được lưu trữ và chia sẻ với các bên thứ ba. Tìm kiếm thông tin y tế trực tuyến có thể dẫn đến hai vấn đề lớn. Đầu tiên, Internet chứa vô vàn những lời khuyên không đáng tin cậy, có thể dẫn đến kết luận sai, những sợ hãi không cần thiết, và tự chẩn đoán không chính xác. Thứ hai, khi tìm kiếm thông tin về sức khỏe của bạn, bạn có thể vô tình chia sẻ dữ liệu y tế cá nhân đó với các nhà quảng cáo và các bên thứ ba khác, khiến quyền riêng tư và bảo mật của bạn gặp rủi ro.

Sau đây là những điều bạn cần biết, khi tìm kiếm thông tin y tế trên mạng Internet.

Những thông tin y tế trên mạng Internet có chính xác không?

Các chuyên gia nói rằng một số thông tin y tế trên mạng Internet có thể hữu ích, nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết hoài nghi.

"Bác sĩ Google có thể là một bác sĩ nguy hiểm", Bennett Shenker, Tiến sĩ, trợ lý giáo sư về y học gia đình và sức khỏe cộng đồng nói.

Trong một nghiên cứu năm 2014, Shenker đã sử dụng ba công cụ tìm kiếm chính (Ask, Bing và Google) để tìm kiếm các triệu chứng. Ông đánh giá năm kết quả hàng đầu từ mỗi công cụ.

Ông thấy rằng đối với các bệnh tương đối phổ biến – kết quả chẩn đoán có thể đạt 70% mức độ chính xác. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác mà ông đã tiến hành cho thấy "độ chính xác bắt đầu giảm đáng kể với những triệu chứng bệnh bất thường – và chỉ còn khoảng 30% với những triệu chứng bệnh hiếm gặp nhất".

Lời khuyên của Shenker là: Đừng nhập các triệu chứng bệnh của bạn vào thanh tìm kiếm và nhấp vào kết quả đầu tiên xuất hiện. Thay vào đó, hãy tìm câu trả lời từ các nguồn có uy tín, bao gồm các trang web của chính phủ như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh và Viện Y tế Quốc gia.

Ngoài ra, có các trang web cung cấp công cụ kiểm tra triệu chứng — các công cụ tương tác lấy thông tin về các triệu chứng của bạn và cung cấp cho bạn danh sách các nguyên nhân có thể xảy ra. Ateev Mehrotra, MD, phó giáo sư về chính sách y tế và y khoa tại Trường Y Harvard, người đã nghiên cứu các công cụ này, cho biết những trang web như thế có thể mang lại sự chính xác cao hơn một chút so với việc chỉ cần gõ triệu chứng vào một công cụ tìm kiếm.

Trong một nghiên cứu năm 2015, Mehrotra đã xem xét hiệu suất của một số nguồn thông tin y tế, triệu chứng bệnh và nhận ra một lỗ hổng phổ biến: những trang web này có thể khuyên bạn gặp chuyên gia y tế khi bạn không cần thiết phải làm điều đó, lời khuyên này một phần để bảo vệ họ khỏi các nhiệm vụ pháp lý. Bạn có thể không thực sự phải đến gặp bác sỹ với những trường hợp đơn giản như cảm lạnh.

Thông tin cá nhân của bạn có nguy cơ bị lộ

Tìm kiếm các triệu chứng sức khỏe của bạn trên Google hoặc tìm kiếm thông tin trực tuyến có thể khiến bạn cảm thấy như một "trải nghiệm cá nhân" – bởi vì, sau khi tất cả, không có bác sĩ hay y tá nào, chỉ có bạn và chiếc máy tính.

Nhưng khi bạn truy cập một trang web, các bên thứ ba – là những thực thể khác ngoài bạn và trang web bạn đang truy cập - thường có thể biết bạn đã truy cập một website. Các bên thứ ba có thể là những người bạn quen thuộc, như Facebook, Google và Twitter, có thể theo dõi một số hành vi trực tuyến của bạn ngay cả khi bạn không trực tiếp sử dụng chúng hoặc đó có thể là các công ty quảng cáo và phân tích mà bạn chưa bao giờ nghe đến.

Tim Libert, Tiến sĩ, một nhà nghiên cứu thuộc khoa khoa học máy tính tại Đại học Oxford, so sánh việc tìm kiếm trên internet như nhìn vào tấm gương hai mặt. "Phía sau tấm gương là một thế giới bí ẩn các công ty đang theo dõi những gì bạn làm", ông nói. Trong một nghiên cứu năm 2015, Libert đã xem xét hơn 80.000 trang web chứa thông tin về các bệnh thông thường và thấy rằng hơn 90% các trang web phân phối dữ liệu của người dùng cho bên thứ ba, chẳng hạn như Adobe, Amazon, Facebook, Pinterest và nhiều hãng khác.

Mục tiêu chính của tất cả hoạt động theo dõi này là nhắm mục tiêu quảng cáo tới bạn.

Trong khảo sát về quyền riêng tư y tế của Consumer Reports, 45% người được hỏi cho biết họ đã xem quảng cáo trực tuyến được cá nhân hóa dựa trên thông tin sức khỏe hoặc tìm kiếm y tế của họ - chẳng hạn như hiển thị quảng cáo thuốc cảm lạnh sau khi họ tìm kiếm "các triệu chứng cảm lạnh".

Có tới 50% những người nhìn thấy các quảng cáo đó cảm giác "sợ hãi", một số thấy tiện lợi. Tuy nhiên, cái hại đằng sau đó mới là điều đáng nói.

Đầu tiền, người ta đơn giản là có thể cảm thấy bối rối. Giả sử bạn tra cứu một vấn đề sức khỏe trên máy tính nhà hoặc nơi làm việc, như là chứng bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Sau đó, quảng cáo về thuốc chữa chứng bệnh này có thể hiển thị trước mặt một trong những người dùng đồng nghiệp của bạn – và rõ ràng nó tiết lộ thông tin về bản thân mà bạn có thể muốn giữ bí mật.

Nhiều tác hại nguy hiểm hơn cũng có thể xảy ra. Chẳng hạn, hồ sơ dữ liệu mà công ty có về bạn có thể không ẩn danh hoặc tách biệt với các thông tin nhận dạng cá nhân, như tên, địa chỉ, số điện thoại của bạn và hơn thế nữa. Một số công ty, chẳng hạn như Facebook và Google, yêu cầu thông tin đó khi bạn đăng ký dịch vụ của họ. Các bên thứ ba khác có thể nhận thông tin cá nhân bằng cách theo dõi hoạt động của bạn trên các trang web yêu cầu bạn đăng nhập. Bạn có thể sẽ nhận được một danh sách những email về các căn bệnh mãn tính mà bạn có.

Các công ty lớn nhất, chẳng hạn như Google, cho biết họ không cung cấp thông tin nhận dạng của bạn khi họ bán dữ liệu cho các công ty khác, mà chỉ chia sẻ hồ sơ ẩn danh. Nhưng, không có gì đảm bảo rằng một công ty vô đạo đức sẽ không bán hồ sơ họ có về bạn, bao gồm tên và địa chỉ đi kèm, cho những người mua khác. Ví dụ, có thể, dữ liệu của bạn sẽ xuất hiện trên nền tảng kiểm tra việc làm.

Một khả năng khác, là một công ty quảng cáo thu thập hồ sơ của bạn dựa trên lịch sử duyệt web và tìm kiếm trên internet của bạn có thể không bảo vệ dữ liệu an toàn. Nghĩa là hồ sơ của bạn, bao gồm bất kỳ thông tin y tế nào chứa trong đó, có thể dễ bị hacker đánh cắp.

Bạn có thể làm gì?

Hầu hết chúng ta sẽ rất khó cưỡng lại việc tìm kiếm các thông tin y tế, sức khỏe trên mạng Internet, đặc biệt khi chúng ta đang vướng vào những triệu chứng bệnh tật nào đó. Nhưng bạn có thể thực hiện các bước để giúp bảo vệ sự riêng tư của bạn.

Dưới đây là một số mẹo bạn nên áp dụng:

Ví dụ, bạn có thể sử dụng công cụ tìm kiếm Duck Duck Go, công cụ tìm kiếm này cho biết không theo dõi, lưu trữ hoặc chia sẻ lịch sử tìm kiếm của bạn. (Tuy nhiên, khi bạn nhấp vào một trang web từ kết quả tìm kiếm, các bên thứ ba vẫn có thể thấy hoạt động đó). Có một ứng dụng nữa gọi là "Disconnect", nó chặn các trình theo dõi của bên thứ ba (gói miễn phí của Disconnect bảo vệ trình duyệt của bạn và gói trả tiền bảo vệ toàn bộ thiết bị hoặc máy tính của bạn). Các trình chặn quảng cáo khác có thể thực hiện một kết quả tương tự. Bạn cũng có thể thay đổi một số cài đặt trình duyệt để giúp chặn một số hành vi theo dõi nhất định.

Mạng riêng ảogiúp đảm bảo sự riêng tư khi bạn hoạt động trực tuyến tại một mạng công cộng.

Tor là một trình duyệt nhằm mục đích giúp bạn ẩn danh, hoặc "bạn gần như hoàn toàn được ẩn danh trên web". Nhược điểm là Tor là không dễ dùng, vì thế nó sẽ tốt hơn cho những người có hiểu biết về công nghệ.

Dưới đây là một số nội dung chính của Luật An ninh mạng vừa được thông qua, với những hành vi, nội dung thông tin bị nghiêm cấm đăng tải, phát tán trên không gian mạng.

Các hành vi bị nghiêm cấm

Điều 8 của Luật An ninh mạng quy định các hành vi bị nghiêm cấm gồm:

"Sử dụng không gian mạng để tổ chức, hoạt động, cấu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc".

"Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác".

Hành vi dùng không gian mạng để "hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội, mua bán người; đăng tải thông tin dâm ô, đồi trụy, tội ác; phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng" hay "xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội" cũng bị nghiêm cấm.

Các đại biểu bấm nút thông qua dự thảo luật. Ảnh: Minh Đạt

Ngoài ra, Luật An ninh mạng cũng nghiêm cấm các hành vi "tấn công mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; gây sự cố, tấn công, xâm nhập, chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia".

"Sản xuất, đưa vào sử dụng công cụ, phương tiện, phần mềm hoặc có hành vi cản trở, gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông; phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác".

"Chống lại hoặc cản trở hoạt động của lực lượng bảo vệ an ninh mạng; tấn công, vô hiệu hóa trái pháp luật làm mất tác dụng biện pháp bảo vệ an ninh mạng".

"Lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi".

Những thông tin không được đăng tải, phát tán trên mạng

Điều 16 Luật An ninh mạng quy định việc phòng ngừa, xử lý thông tin trên không gian mạng có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; kích động gây bạo loạn, phá rối an ninh, gây rối trật tự công cộng; làm nhục, vu khống; xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.

Cụ thể, các thông tin trên không gian mạng có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm: Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân; Chiến tranh tâm lý, kích động chiến tranh xâm lược, chia rẽ, gây thù hận giữa các dân tộc, tôn giáo và nhân dân các nước; Xúc phạm dân tộc, quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, vĩ nhân, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc.

Các thông tin có nội dung kích động gây bạo loạn, phá rối an ninh, gây rối trật tự công cộng bao gồm: Kêu gọi, vận động, xúi giục, đe dọa, gây chia rẽ, tiến hành hoạt động vũ trang hoặc dùng bạo lực nhằm chống chính quyền nhân dân; Kêu gọi, vận động, xúi giục, đe dọa, lôi kéo tụ tập đông người gây rối, chống người thi hành công vụ, cản trở hoạt động của cơ quan, tổ chức gây mất ổn định về an ninh, trật tự.

Điều 16 cũng quy định chi tiết các thông tin trên không gian mạng có nội dung làm nhục, vu khống, xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, gây hoang mang trong nhân dân,....

Ngừng cung cấp dịch vụ viễn thông, gỡ bỏ thông tin

Điều 16 Luật An ninh mạng cũng quy định việc "Chủ quản hệ thống thông tin có trách nhiệm triển khai biện pháp quản lý, kỹ thuật nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin có nội dung vi phạm trên hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý khi có yêu cầu của lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng".

Lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng và cơ quan có thẩm quyền khi phát hiện thông tin trên không gian mạng có nội dung vi phạm thì ngăn chặn, yêu cầu tạm ngừng, ngừng cung cấp thông tin mạng; đình chỉ, tạm đình chỉ các hoạt động thiết lập, cung cấp và sử dụng mạng viễn thông, mạng internet, sản xuất và sử dụng thiết bị phát, thu phát sóng vô tuyến.

Đồng thời, yêu cầu xóa bỏ, truy cập, xóa bỏ thông tin trái pháp luật hoặc thông tin sai sự thật; đình chỉ, tạm đình chỉ hoặc yêu cầu ngừng hoạt động của hệ thống thông tin, thu hồi tên miền.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng internet, các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng và chủ quản hệ thống thông tin có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để xử lý các hành vi vi phạm.

Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Điều 29 Luật An ninh mạng quy định: Chủ quản hệ thống thông tin, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng internet và các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng có trách nhiệm kiểm soát nội dung thông tin trên hệ thống thông tin không để gây nguy hại cho trẻ em, xâm phạm đến trẻ em, quyền trẻ em.

"Ngăn chặn việc chia sẻ và xóa bỏ thông tin có nội dung gây nguy hại cho trẻ em, xâm phạm đến trẻ em, quyền trẻ em".

Các hành vi sử dụng không gian mạng xâm phạm trẻ em, quyền trẻ em sẽ bị xử lý nghiêm.

Doanh nghiệp có trách nhiệm gì?

Điều 26 của Luật An ninh mạng gồm các quy định về bảo đảm an ninh thông tin trên không gian mạng.

Theo đó, các trang thông tin điện tử, cổng thông tin điện tử hoặc chuyên trang trên mạng xã hội của cơ quan, tổ chức, cá nhân không được cung cấp, đăng tải, truyền đưa thông tin có nội dung: Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Kích động gây bạo loạn, phá rối an ninh, gây rối trật tự công cộng; Làm nhục, vu khống; Xâm phạm trật tự quản lý kinh tế; nội dung sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ,...

Doanh nghiệp trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng internet và các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam có trách nhiệm xác thực thông tin khi người dùng đăng ký tài khoản số; bảo mật thông tin, tài khoản của người dùng; cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu bằng văn bản để phục vụ điều tra, xử lý hành vi vi phạm pháp luật về an ninh mạng;

Chậm nhất là 24 giờ kể từ thời điểm có yêu cầu của lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an hoặc cơ quan có thẩm quyền của Bộ Thông tin và Truyền thông, các doanh nghiệp phải ngăn chặn việc chia sẻ thông tin, xoá bỏ các thông tin có nội dung vi phạm.

Doanh nghiệp trong và ngoài nước cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng Internet và các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam có hoạt động thu thập, khai thác, phân tích, xử lý dữ liệu về thông tin cá nhân, dữ liệu về mối quan hệ của người sử dụng dịch vụ, dữ liệu do người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam tạo ra phải lưu trữ dữ liệu này tại Việt Nam trong thời gian theo quy định của Chính phủ.

Doanh nghiệp nước ngoài phải đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.

H.P.

Toàn văn Luật An ninh mạng 2018

Trân trọng giới thiệu toàn văn Luật An ninh mạng vừa được Quốc hội thông qua sáng nay.

Không lâu trước đây, Facebook vẫn là nền tảng thống trị cuộc chiến mạng xã hội (và xét trên nhiều phương diện đến giờ vẫn vậy), gần như trên mọi biểu đồ và số liệu thống kê, "quả bom nổ chậm" của Mark Zuckerberg luôn san phẳng mọi đối thủ cạnh tranh.

Tuy nhiên, một khảo sát đến từ Pew Research đã cho thấy chỉ 51% trẻ em độ tuổi từ 13-19 sử dụng Facebook - giảm hơn 20% so với 2015. Dù đang “chảy máu” khách hàng, nhưng rất nhiều người dùng trong số đó lại chuyển sang sử dụng những nền tảng khác cũng thuộc Facebook như WhatsApp và đặc biệt là Instagram.

Khi điện thoại di động dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống trẻ vị thành niên - khoảng 95% trẻ em độ tuổi từ 13-17 cho biết được sử dụng điện thoại thông minh hoặc được truy cập internet thường xuyên, những ứng dụng nhắn tin như Messenger, WhatsApp và các nền tảng mạng xã hội ảnh như Snapchat và Instagram trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Và tham vọng “Phủ một màu xanh dương lên toàn thế giới” Facebook từng một thời khao khát cũng theo đó mà dần tuột xa khỏi tầm với.

Cuộc đại di tản người dùng không phải tới giờ mới diễn ra, nhưng quá trình này đã dần trở nên rõ rệt hơn trong vài năm gần đây với việc người dùng trẻ tuổi chuyển hướng sử dụng từ các nền tảng truyền thống như Facebook và Twitter sang các nền tảng gần gũi thân thiện hơn như YouTube và Snapchat - và cũng chính hai nền tảng vừa đề cập đặt ra nhiều mối đe dọa nhất tới Đế chế chữ  F màu xanh.

Đánh giá về công nghệ thực tế ảo - VR, Thạc sĩ Bùi Vân Anh, Viện CDIT nhấn mạnh, đây là một trong những công nghệ hiện đại, mang tính đột phá và thuộc trọng tâm phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Với nhiều lợi ích và đặc trưng mới lạ, công nghệ thực tế ảo đã được đưa vào ứng dụng wor rất nhiều lĩnh vực khác nhau trong khoa học cũng như trong đời sống xã hội.

Cũng theo chia sẻ của đại diện Viện CDIT, với phương thức truyền đạt thông tin một cách chân thực, sống động, cuốn hút người xem và khả năng tương tác thời gian thực, công nghệ VR đã được các nước trên thế giới ứng dụng trong nhiều lĩnh vực quan trọng như quân sự, y tế, truyền thông, du lịch và đặc biệt trong giáo dục, đào tạo… Đơn cử như, với ngành y tế, VR được sử dụng trong chẩn đoán, điều trị, phẫu t huật, phục hồi chức năng, giảm đau trong điều trị vết thương và đào tạo sinh viên y khoa; hay VR cũng góp phần hiệu quả trong huấn luyện quân sự nhằm đào tạo các tân binh tiếp xúc với các công cụ, vũ khí an toàn hơn hoặc trải nghiệm qua các môi trường chiến đấu khác nhau…

Giới thiệu về những ứng dụng nổi bật của công nghệ VR tại Việt Nam trong thời gian vừa qua, đại diện Viện CDIT cho hay, ở Việt Nam, đào tạo là lĩnh vực sớm ứng dụng công nghệ hiện đại này. Từ năm 2012, một nhóm nghiên cứu tại trường Đại học Duy Tân, Đà Nẵng đã bắt đầu phát triển hệ thống ứng dụng công nghệ VR để mô phỏng cơ thể ảo nhằm phục vụ công tác giảng dạy, học tập, nghiên cứu cho Bộ môn giải phẫu của nhà trường. Đến năm 2015, công trình nghiên cứu này được triển khai ứng dụng trên thực tế. Hệ thống mô phỏng các bộ phận chính của cơ thể con người như hệ xương, hệ cơ, hệ thần kinh, hệ tiêu hóa. Thông qua mô hình và hệ thống phần cứng điều khiển, tương tác, sinh viên làm quen với việc thực hành trên các thiết bị nội soi và thực hành giải phẫu thay vì học trực tiếp trên xác, tiêu bản hoặc tranh.