Cùng chung trăn trở, PGS.TS Phạm Ngọc Minh, Trưởng Phòng Tổ chức cán bộ, Trường ĐH Y Hà Nội, cho hay đào tạo ở trường y tương đối dài, chẳng hạn bác sĩ đa khoa có thời gian đào tạo 6 năm. Muốn trở thành giảng viên cần phải có thêm ít nhất 3 năm đào tạo bác sĩ nội trú.

“Giảng viên trường y vừa là thầy thuốc, vừa là thầy giáo, gánh trên vai 2 chữ “thầy” nên trách nhiệm càng nặng nề hơn”, PGS.TS Phạm Ngọc Minh bày tỏ.

Ngoài ra, giảng viên trường y còn làm công tác kiêm nhiệm ở bệnh viện. Thời gian làm việc ở bệnh viện ít nhất bằng thời gian làm việc ở trường, thậm chí nhiều hơn. Tuy nhiên, giảng viên chỉ được hưởng 1 loại lương, phụ cấp.

Ông Minh trăn trở trước thực trạng ấy, nhiều giảng viên công lập đã chuyển ra công tác tại các trường tư, nhưng trường không có cách nào giữ chân giảng viên.

PGS.TS Phạm Ngọc Minh đề xuất cần có cơ chế chính sách phù hợp với khối đặc thù để đào tạo được đội ngũ giảng viên xứng tầm.

“Chúng ta cần giữ chân người giỏi bằng tâm huyết chứ không phải bằng thủ tục hành chính.

Ngành y của Việt Nam so với thế giới cũng như khu vực không hề thua kém. Thậm chí, nhiều giảng viên của Trường ĐH Y Hà Nội còn đi chia sẻ kinh nghiệm cho các chuyên gia nước ngoài. Chúng ta hoàn toàn có thể phấn đấu ngang tầm khu vực và không thua kém các nước phát triển nếu có chính sách về lương bổng phù hợp”, ông Minh nói.

Về vấn đề này, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng, vấn đề lương giáo viên còn thấp, làm thế nào để tăng lương, làm thế nào để  giáo viên có thể sống được từ lương và sống đàng hoàng… là câu chuyện cần nhiều giải pháp.

“Trong Nghị quyết 29 nêu định hướng, tiến tới giáo viên sẽ có bảng lương riêng cao nhất trong các đơn vị sự nghiệp công lập”, ông Sơn cho hay. Nhưng để có bảng lương riêng vào thời điểm nào, theo ông Sơn “cũng rất khó nói”.

Trước mắt, Bộ trưởng cho rằng khi các trường đại học được tự chủ mạnh mẽ hơn sẽ có một chút thu nhập tăng thêm, giúp đời sống giảng viên bớt vất vả.

Bà Nguyễn Phương Liên, Hiệu trưởng Trường Tiểu học, THCS, THPT Khương Hạ, cho biết trường có 1 học sinh lớp 3A1 mất cùng bố mẹ. Học sinh này là em trai của nữ sinh lớp 8 của Trường THCS Khương Đình may mắn được cứu sống.

“Sau sự việc, tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường chia nhau để luôn túc trực cùng gia đình học sinh. Đến nay, giáo viên, nhân viên và cha mẹ học sinh toàn trường đã quyên góp để hỗ trợ gia đình học sinh với số tiền hơn 147 triệu đồng. Số tiền này đã được gửi đến bà nội cũng học sinh. Nhà trường vẫn tiếp tục tiếp nhận sự hỗ trợ cho em", bà Liên nói.

Theo thống kê ban đầu của cơ quan chức năng, 1 giáo viên và 29 học sinh là nạn nhân của vụ cháy đêm 12/9 tại số nhà 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân. Trong đó có 16 trẻ em tử vong. Lãnh đạo Sở GD-ĐT Hà Nội cho hay, đây là sự mất mát lớn đối với ngành Giáo dục Thủ đô.

Trước đó, chiều 13/9, lãnh đạo Sở GD-ĐT cùng Công đoàn ngành Giáo dục Hà Nội, Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân và ban giám hiệu một số trường đã trực tiếp thăm hỏi, động viên và chia sẻ với các gia đình học sinh, giáo viên liên quan.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, cũng đã chỉ đạo Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân và trường học tiếp tục rà soát các trường hợp là cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh có liên quan đến vụ cháy này.

Với trường hợp học sinh đã mất, Sở GD-ĐT Hà Nội đã giao Công đoàn ngành và chỉ đạo Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân, các đơn vị thăm hỏi, lo hậu sự cùng gia đình. Với những học sinh đang điều trị tại bệnh viện và cô giáo bị thương, Sở và các đơn vị thăm hỏi, động viên, hỗ trợ kịp thời. 

Sáng 14/9, thừa uỷ quyền của Bộ trưởng, đoàn của Bộ GD-ĐT do ông Trần Văn Đạt, Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên làm trưởng đoàn cũng đã tới thăm, động viên học sinh, sinh viên, giáo viên bị thương, đang điều trị tại Bệnh viện Xanh Pôn.

Hỗ trợ tâm lý cho học sinh vụ cháy chung cư mini

Theo PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam, sang chấn tâm lý ở trẻ em phát sinh ngay sau khi nạn nhân trải qua các sự cố, thảm họa, ví dụ trực tiếp chứng kiến người thân qua đời hay nhìn thấy hình ảnh người thân bị mất trong tai nạn.

Sau tai nạn hoặc thảm họa, những biểu hiện thường thấy nhất ở trẻ bị sang chấn tâm lý là dễ bị tổn thương, sợ hãi và lo âu; rối loạn giấc ngủ; cảm thấy tội lỗi, tự trách; tránh né mọi chi tiết gợi lại sự kiện; thu mình lại; buồn bã, cô độc, bất lực…

Tình trạng này có thể kéo dài trong thời gian ngắn khoảng một tuần đến một tháng, nhưng cũng có thể lâu hơn, thậm chí kéo dài cả đời tùy từng mức độ. Vì vậy, theo PGS Trần Thành Nam, cần đánh giá nguy cơ trong vòng 2 tuần sau thảm họa hoặc tai nạn xảy ra, khi nạn nhân đã được sơ cứu tâm lý và bình tâm để có khả năng tiếp cận.

Trong trường hợp trẻ có nguy cơ tổn thương sức khỏe tâm thần, cần chỉ dẫn bệnh nhân đến các dịch vụ trợ giúp phù hợp. Đối với những trường hợp nặng, có nguy cơ tự sát, cần ngay lập tức chuyển đến các cơ sở chuyên khoa để hỗ trợ cường độ cao.

“Vấn đề là sau thảm họa, các nạn nhân đều trải qua những mất mát khác nhau về kinh tế, người thân nên rất ít muốn tiếp xúc với người lạ. Vì vậy trước khi đánh giá, họ cần được sơ cứu tâm lý, hỏi thăm về tình hình chung của gia đình, ảnh hưởng của thảm họa với gia đình và đối tượng, thể hiện sự đồng cảm và chia sẻ với những tổn thất.

Việc đánh giá cũng phải được tiến hành trong những môi trường mang tính riêng tư, không bị gây phiền nhiễu bởi những tác động bên ngoài”, PGS Trần Thành Nam nói. Theo ông Nam, việc hỗ trợ tâm lý cho các nạn nhân sau tai nạn, thảm họa cần phải làm thận trọng.

Công đoàn ngành giáo dục Hà Nội cũng cho hay trước mắt sẽ phối hợp với Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân thăm hỏi các nạn nhân; sau đó bố trí giáo viên tâm lý hỗ trợ, tư vấn cho các em. Sở GD-ĐT Hà Nội cũng đã chỉ đạo các trường phân công giáo viên hỗ trợ, kèm cặp với những trường hợp học sinh bị thương nhẹ, có thể bị ảnh hưởng tâm lý và giúp các em bổ sung kiến thức để trở lại trường. 

Theo ông Hùng, vai trò của giáo dục là giải pháp nền tảng, đóng góp rất đặc biệt trong việc đảm bảo ATGT. Ông cũng mong muốn ngành Giáo dục sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong tuyên truyền kiến thức về ATGT để thời gian tới không còn phải nghe tin người gây tai nạn là đối tượng thanh, thiếu niên. 

Ông Trần Văn Đạt - Quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục chính trị và Công tác học sinh, sinh viên (Bộ GD-ĐT), cho biết học sinh sinh viên vừa là nạn nhân, vừa là nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông do một số em ý thức và kỹ năng khi tham gia giao thông hạn chế như: không đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe gắn máy, xe đạp điện, đi hàng đôi hàng ba, đèo quá số người quy định, chạy quá tốc độ, vượt ẩu, lạng lách, đánh võng, uống rượu bia khi tham gia giao thông…

Ông Đạt cũng yêu cầu trong thời gian tới nhà trường cần tập trung đổi mới công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về ATGT và lồng ghép với các phong trào, các hoạt động của nhà trường một cách phù hợp, hiệu quả.

Các trường tổ chức cho phụ huynh ký cam kết với nhà trường trong việc không giao xe máy cho học sinh khi chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe và đội mũ bảo hiểm cho học sinh khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy…

Ứng xử đối với khách đến thăm và làm việc tại trường, sinh viên phải có thái độ tôn trọng, lễ phép, hòa nhã, cởi mở, lịch thiệp, thân thiện khi giao tiếp. Chủ động, tận tình giúp đỡ, hướng dẫn, giải thích rõ ràng, cụ thể trong mỗi hoàn cảnh cụ thể.

Ứng xử với bạn bè, sinh viên phải sử dụng ngôn ngữ đúng mực, thân thiện, trung thực, hợp tác, giúp đỡ và tôn trọng sự khác biệt. Đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập, nghiên cứu và rèn luyện, giữ gìn sự bình đẳng, trong sáng trong mối quan hệ bạn bè.

Đặc biệt, trường quy định không nói tục, chửi bậy, miệt thị, xúc phạm, gây mất đoàn kết; không bịa đặt, lôi kéo; không phát tán thông tin để nói xấu, bôi nhọ, làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm người học khác. Không gây gổ, xích mích, làm tổn thương đến tinh thần và xâm phạm thân thể lẫn nhau.

Sinh viên cũng phải biết nhận lỗi và sửa lỗi khi mắc sai lầm, khuyết điểm. Không sử dụng mạng internet, mạng xã hội để tuyên truyền nhằm lôi kéo, kích động người khác và thực hiện những hành vi trái với quy định và pháp luật.

Trường ĐH Kinh tế Tài chính TP.HCM quy định thêm ứng xử trong nghiên cứu khoa học phải trung thực trong quá trình thực hiện và công bố các tiểu luận, khóa luận, luận văn, đề án, luận án, bài báo khoa học, báo cáo hội thảo, báo cáo khoa học, bài dự thi các cuộc thi nghiên cứu khoa học của người học và công trình nghiên cứu khoa học khác.

Tôn trọng bản quyền; không đạo văn, đạo ý tưởng của người khác, không làm sai lệch hoặc giả mạo dữ liệu trong nghiên cứu khoa học. Có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ thương hiệu của Trường trong cộng đồng nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế. Kiên quyết đấu tranh đối với những hành vi tiêu cực trong nghiên cứu khoa học; không bao che, thỏa hiệp với tiêu cực trong khoa học.

Là đồng nghiệp, tôi rất thông cảm khi thầy còn thiếu kỹ năng kiềm chế cảm xúc để nói ra những lời không đẹp, không hay nhưng đây cũng là bài học thầy cần khắc ghi.

Không chỉ riêng thầy, nhiều giáo viên khác cũng dễ nổi nóng khi dạy học sinh. Bản thân tôi cũng từng có bài học sâu sắc khi mới ra trường. Hôm nay, tôi xin được kể lại câu chuyện này mong các đồng nghiệp có thêm kinh nghiệm trong xử lý tình huống phát sinh trong dạy học.

37 năm trôi qua, tôi vẫn nhớ mãi trong lòng và có lẽ không bao giờ quên được lời nhắn gửi của một phụ huynh ngày đó. Nó như một bài học vỡ lòng khi tôi mới vào nghề "gõ đầu trẻ". Năm 1986, tôi nhận quyết định về giảng dạy ở trường phổ thông cơ sở Diên Tân (huyện Diên Khánh, Khánh Hòa) - một xã kinh tế mới của huyện Diên Khánh lúc bấy giờ.

Đời sống người dân nơi đây hết sức khó khăn. Hàng ngày, họ chỉ biết vào rừng chặt củi về bán để sống qua ngày. Nhiều học sinh sáng đến trường, chiều theo cha mẹ vào rừng chặt củi. Đồng ruộng khô cằn, người dân chỉ canh tác được một vụ vào tháng mười âm lịch khi bắt đầu có mưa.

Hôm đó, thấy nhiều học sinh lớp 7 đi chân không vào lớp, tôi liền nói: “Các em ở trên này nên giống người ở đây rồi đấy”. Ý tôi muốn nói các em không đi dép như thói quen của người dân nơi đó hay để chân trần. Bản thân tôi nghĩ đơn giản như vậy và không hề có ý nghĩ xúc phạm.

Không ngờ, tối hôm ấy, có 3 phụ huynh đến khu tập thể nơi tôi ở. Tình huống này khiến tôi bối rối, tôi thật sự tôi không biết phụ huynh gặp tôi có chuyện gì. Một phụ huynh hỏi: “Tại sao thầy nói con tôi như vậy?”. Lúc này, tôi mới hiểu rằng câu nói sáng nay của mình đã gây ra sự không hài lòng cho phụ huynh.

Tôi hoang mang vì lần đầu tiên tiếp phụ huynh trong tình thế này. Tôi không biết họ có hiểu ý của tôi không (muốn nhắc nhở các em chứ không định xúc phạm các em hay tập tục của người dân địa phương)?

Thật sự, tôi hơi run vì mới ra trường chưa có kinh nghiệm trong xử lý các vấn đề với phụ huynh. Tôi cố bình tĩnh, trả lời: “Ý tôi muốn nói các em phải đi dép, không nên đi chân không lỡ không may dẫm phải đinh, gai rất nguy hiểm”.

Một phụ huynh khác lên tiếng: “Con tôi làm gì có dép để đi?”. Lúc này, tôi thật sự hối hận không biết được phụ huynh rất nghèo, không có tiền mua cho con đôi dép đi học. Tôi chỉ biết nói lời xin lỗi... Rất may, sau đó, phụ huynh cũng hiểu và thông cảm về lời nói của tôi. Khi ra về, phụ huynh nói một câu mà tôi nhớ mãi: “Thầy cần phải học nói”.

Tôi rất buồn và tự trách mình chưa tìm hiểu vì sao nhiều em không có dép mà vội nói như vậy và tôi cũng buồn vì lời nói của mình dù chỉ xuất phát từ nỗi lo cho học trò. Tuy buồn nhưng qua đó cũng thêm kinh nghiệm sống: Hãy thận trọng trước khi nói, nhất là đối với học sinh. Thầy cô cần phải tìm hiểu kỹ vì mỗi em có hoàn cảnh khác nhau, năng lực nhận thức không giống nhau nên cần tiếp cận, sẻ chia giúp các em. Đừng để lời nói thốt ra một cách vội vã và nỗi ân hận kéo dài.

Điều 6 Thông tư 06 cũng đã quy định về việc ứng xử của giáo viên đối với người học. Đó là: Ngôn ngữ chuẩn mực, dễ hiểu, khen hoặc phê bình phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh; mẫu mực, bao dung, trách nhiệm, yêu thương; tôn trọng sự khác biệt, đối xử công bằng, tư vấn, lắng nghe và động viên, khích lệ người học; tích cực phòng, chống bạo lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện.

Thầy cô không xúc phạm, gây tổn thương, vụ lợi; không trù dập, định kiến, bạo hành, xâm hại; không thờ ơ, né tránh hoặc che giấu các hành vi vi phạm của người học.

Khi giáo viên xúc phạm học sinh sẽ bị xử lý theo Điều 28 Nghị định 04/2021/NĐ-CP. Nghị định này quy định về mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về kỷ luật người học; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, xâm phạm thân thể người học; vi phạm quy định về chính sách đối với người học.

Đó là phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Kỷ luật người học không đúng quy định của pháp luật hiện hành; Xúc phạm danh dự, nhân phẩm, xâm phạm thân thể người học nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với hành vi vi phạm về chính sách đối với người học.

Như vậy, trong bất cứ hoàn cảnh nào, thời đại nào, thầy cô cũng không được xúc phạm gây tổn thương cho học sinh, ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách của trẻ sau này. Thầy cô cũng không dùng lời lẽ thiếu chuẩn mực, mất kiểm soát hành vi đối với học trò với lời bao biện “thương cho roi cho vọt…”.

Mỗi khi trò vi phạm, thầy cô cần bình tĩnh tìm hiểu nguyên nhân để giúp các em tránh sai lầm lần sau đó mới chính là giáo dục tích cực trong trường học.

Kể lại câu chuyện của mình, tôi mong đồng nghiệp hãy hiểu rằng ở những nơi học sinh còn nhiều khó khăn thiếu thốn, nếu không thể giúp được các em cũng nên thông cảm, đừng bắt học sinh phải theo những quy định do thầy cô đặt ra, vô tình làm khó học sinh như: phải có thắt lưng, không được đi dép không có quai hậu, phải mặc đồng phục, phải có cặp đựng sách vở...

Trong quá trình học, trò phạm lỗi, sự thấu hiểu, cảm thông và tôn trọng sẽ giúp người thầy cảm hóa được trò để các em thấy “mỗi ngày đến trường là một ngày vui” đúng nghĩa.