Những tấm bài vị của người Việt chết ở Nhật Bản được đặt ở chùa Nisshinkutsu thuộc khu Minato, Tokyo, Nhật Bản.

Đây là một vài người trong số 81 người Việt đã chết từ năm 2012 đến cuối tháng 7 năm nay.

Theo ni cô Thích Tâm Trí, 40 tuổi – người đang tu ở đền, nhiều người trong số 81 người này là sinh viên hoặc thực tập sinh đang trong độ tuổi 20-30. Có 4 người vừa chết trong tháng 7. 3 người là thực tập sinh, người còn lại là sinh viên. Cả 4 đều qua đời đột ngột do nhiều nguyên nhân khác nhau hoặc do tự tử.

Trong khi số lượng du học sinh và thực tập sinh ở Nhật Bản ngày càng gia tăng, thì cũng có nhiều người đã chết do làm việc quá sức, suy giảm sức khoẻ hoặc áp lực trong cuộc sống hằng ngày.

Các chuyên gia cho rằng việc cải thiện môi trường làm việc và đưa ra nhiều biện pháp hỗ trợ hơn cho các sinh viên và thực tập sinh ở Nhật Bản là cần thiết.

Trong số 3 thực tập sinh có bài vị đặt ở chùa Nisshinkutsu, một người đang làm công việc liên quan đến sơn bả. Anh ta tự sát vào ngày 15/7. Anh để lại thư tuyệt mệnh cho công ty, cho cậu em trai cũng đang sống ở Nhật và gia đình anh ở Việt Nam.

Bức thư viết: “Thật đau đớn khi có bạo lực và bắt nạt”.

Anh đã gọi cho cậu em trai và nói rằng: “Anh rất cô đơn. Anh đang uống bia một mình”. Ngày hôm sau, anh được phát hiện đã treo cổ gần một dòng sông.

Giấy chứng tử của một người đàn ông 31 tuổi chết hồi tháng 6 khẳng định rằng nguyên nhân cái chết là do suy tim cấp tính. Một thực tập sinh khác cũng ở độ tuổi 20 được phát hiện đã chết khi đồng nghiệp tới phòng đánh thức cậu vào buổi sáng.

Ni cô Tâm Trí sang Nhật Bản vào năm 2000 và làm công việc tư vấn cho những người Việt Nam như thế kể từ đó.

Bà tìm chỗ sinh con cho một phụ nữ mang thai đang không biết phải làm gì. Bà cũng tìm một người ở Việt Nam có thể chăm sóc đứa bé.

Tháng này, thi thể một sinh viên Việt Nam cũng được tìm thấy trên bờ biển Hokkaido. Sư cô Tâm Trí đã tổ chức tang lễ cho em.

“Các sinh viên và thực tập sinh đang cảm thấy rất căng thẳng, một phần là do rào cản ngôn ngữ. Họ bị suy dinh dưỡng vì thường phải ăn mì ramen để tiết kiệm tiền. Họ làm việc quá vất vả, và kết quả là gặp vấn đề về thể chất cũng như tinh thần” – bà nói.

Họ tiết kiệm tiền để gửi về cho gia đình ở Việt Nam, hoặc để trả món nợ đã mang để sang được Nhật Bản.

Junpei Yamamura, 63 tuổi, một bác sĩ có kiến thức về vấn đề này, cho biết: “Thật bất thường khi những người khoẻ mạnh đang ở độ tuổi 20-30 đột ngột qua đời”.

“Họ đang làm việc quá sức mà không được nghỉ ngơi đầy đủ. Kết quả là, sự căng thẳng và áp lực tinh thần ăn mòn cơ thể họ”.

Yamamura đã tới Việt Nam hồi tháng 3 và gặp cha của một thanh niên đang ở độ tuổi 20 đã chết ở Miyagi hồi cuối năm 2017. Cậu thanh niên đã tới Nhật Bản sau khi chi trả khoảng 10.700 USD cho một công ty môi giới. Mục đích của cậu là kiếm tiền về cưới vợ.

Công ty môi giới nói với bố cậu rằng con trai ông đã chết vì bệnh tim và gửi tro cậu cho ông.

Yamamura cho rằng các thực tập sinh và sinh viên đã chết ở Nhật Bản đang là nạn nhân của những chính sách không phù hợp của nước này.

“Các công ty Nhật nên thuê họ làm việc trong các điều kiện thích hợp. Nhưng họ lại thuê dưới hình thức thực tập sinh hoặc sinh viên. Kết quả là, những gánh nặng được đặt lên cơ thể và trái tim họ” – anh nói.

“Chính phủ Nhật nên nắm bắt các điều kiện thực tế và có biện pháp ngăn chặn”.

Theo Bộ Tư pháp Nhật Bản, số người Việt Nam đang sống ở Nhật đã tăng gấp 7 lần từ 36.131 người vào năm 2007 lên 262.405 người vào năm 2017 do mối quan hệ tốt đẹp giữa Chính phủ 2 nước cũng như do tình trạng thiếu hụt lao động của Nhật Bản.

Số người Việt Nam ở Nhật Bản vào năm 2017 đã vượt xa Philippines và đứng thứ 3 sau Trung Quốc và Hàn Quốc.

Số thực tập sinh Việt Nam ở Nhật Bản vào năm 2015 là 57.581 người, vượt qua Trung Quốc – vốn giữ vị trí số 1 về thực tập sinh vào cuối năm 2016. Con số này của Việt Nam đạt 123.563 người vào cuối năm 2017.

Hiện chưa thể thống kê tổng số vụ tự tử và chết đột ngột của du học sinh và thực tập sinh Việt Nam.

Theo một báo cáo của Tổ chức Hợp tác Đào tạo quốc tế Nhật Bản, có 28 thực tập sinh đã chết do tai nạn, bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác trong năm 2016. Trong số này, có 8 người chết vì bệnh tim hoặc não.

Ông Shoichi Ibusuki, một luật sư chuyên về các vấn đề thực tập sinh, cho biết: “Tôi nghĩ rằng hệ thống thực tập sinh gặp vấn đề về cấu trúc khiến người học khó có thể than phiền ngay cả khi điều kiện làm việc của họ rất tệ hoặc tình trạng thể chất suy kiệt”.

Theo ông Ibusuki, có những trường hợp học viên buộc phải chịu các khoản nợ trước khi tới Nhật Bản hoặc các đơn vị môi giới đã cấm họ tìm đến sự tư vấn của các văn phòng kiểm định tiêu chuẩn lao động hay các luật sư.

Cũng có nhiều trường hợp là do sinh viên mắc nợ và phải làm việc vượt quá số giờ quy định là 28 giờ/ tuần.

“Cần phải sửa đổi những bản hợp đồng với các đơn vị môi giới và thông báo cho học viên, sinh viên cũng như gia đình họ biết rằng có các chương trình bảo hiểm bồi thường cho người lao động và nhiều trung tâm tư vấn ở Nhật Bản” – ông Ibusuki nói.

Nguyễn Thảo (Theo The Asahi Shimbun)

Ký túc xá ‘ổ chuột’ ở Nhật Bản: Sinh viên không chịu chuyển đi

Ký túc xá Yoshida của ĐH Kyoto, Nhật Bản được xây dựng vào năm 1913 và hiện đang được cho sinh viên thuê với mức giá cực thấp – 2.500 yên/ tháng (tương đương hơn 500 nghìn đồng).