Điều này thể hiện rõ trên sông Mekong. Ngoài 11 đập phát điện hiện đang hoạt động trên thượng nguồn, Trung Quốc còn đang lên kế hoạch để tiếp tục xây 8 dự án khác.
Mạng lưới đập rộng lớn này đã giúp Trung Quốc gần như hoàn toàn kiểm soát lượng nước chảy xuống hạ lưu. Bình thường, trong các thời kỳ hạn hán, thượng nguồn sẽ đóng góp tới gần một nửa số nước chảy xuống sông, nhưng các đập thuỷ điện của Trung Quốc hiện đang giữ lại hơn 45.000 tỷ lít nước hàng năm. Việc này có thể tàn phá hệ sinh thái Mekong và thay đổi dòng sông theo nhiều cách khác nhau.
Ở miền bắc Thái Lan, ngư dân trên sông Mekong đã phải đối phó với những biến động bất ngờ trong dòng chảy do việc lưu trữ nước của các đập thuỷ điện ở Trung Quốc và cách nó thường xả nước vào những lúc không thể đoán trước.
Nông dân trên đồng bằng sông Cửu Long tại Việt Nam từng dựa vào dòng lũ trên sông hàng năm để đẩy nước biển ra khỏi đồng bằng và đưa phù sa xuống từ các vùng núi qua trầm tích – các phù sa này sẽ thường làm đất trồng lúa nhiều màu mỡ hơn.
Các quá trình này hiện bị ngăn chặn hoàn toàn do sức mạnh tự nhiên của dòng lũ trên sông Mekong giảm đáng kể do các đập ngăn nước. Từ đây, nông dân ở các khu vực đồng bằng dưới hạ lưu đã bị tước đi nguồn tài nguyên quan trọng đi cùng với dòng chảy.
Tác động môi trường từ các đập thuỷ điện của Trung Quốc chắc chắn sẽ trở nên tồi tệ hơn khi Lào tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành “ắc quy” của Đông Nam Á.
Hiện nay, Lào đang vận hành hơn 60 đập trên các nhánh sông Mekong, và từ cuối năm 2019, hai trong số 9 đập được lên kế hoạch cho dòng chính Mekong đã đi vào hoạt động.
Đàm phán và ngoại giao
Hạ lưu sông Mekong đang đối mặt với những hậu quả thảm khốc khi mùa khô trở nên khô hơn. Campuchia có thể sẽ bị thâm hụt lớn về lương thực, với Tonle Sap đang chết dần. Thái Lan đang và sẽ tiếp tục đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng.
Đồng bằng sông Cửu Long dưới Việt Nam phải đối mặt với 3 mối đe dọa gồm xói mòn đất trên diện rộng do khai thác cát quá mức, mực nước cạn dần do ảnh hưởng của các đập thượng nguồn, và mực nước biển dâng cao có khả năng xóa sổ 1/3 diện tích đất đồng bằng.
Hợp tác đa phương trong khu vực sẽ là cần thiết để mỗi quốc gia có thể sửa đổi các chính sách kinh tế và xã hội của mình đối với những thay đổi trong tương lai của sông Mekong. Thêm vào đó, các ưu tiên kinh tế trong khu vực cũng sẽ cần phải được tính toán lại để duy trì sự cân bằng giữa các chính sách về điện, thực phẩm và thương mại.
Vấn đề làm thế nào để toàn bộ khu vực có thể giảm thiểu cả hạn hán và tác động của hoạt động con người dọc sông Mekong sẽ phụ thuộc vào việc liệu các quốc gia ở hạ lưu có thể duy trì đối thoại thẳng thắn với các nước ở thượng nguồn hay không.
Thiều Quang
Lý do Trung Quốc không xây đập cỡ Tam Hiệp ở hạ lưu sông Dương Tử
Đập Tam Hiệp là công trình thủy điện lớn nhất Trung Quốc, không chỉ cung cấp điện cho nhiều thành phố, mà còn có tác dụng ngăn lũ lụt.
Mới đây, quan hệ Mỹ - Australia đã đối mặt sóng gió khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo thỏa thuận Sáng kiến Vành đai - Con đường của Australia với Trung Quốc có thể sẽ khiến Mỹ "rời xa" Australia. Ông còn nói rằng, một thỏa thuận như vậy có thể cho phép Trung Quốc "làm hại" và đe dọa Hiệp ước Đối tác với Australia.
Trong một cuộc phỏng vấn của hãng tin Sky News, ông Pompeo nói: "Tôi không biết bản chất chính xác của các dự án này, nhưng nếu chúng có tác động xấu tới năng lực của chúng tôi nhằm bảo vệ thông tin liên lạc của người dân hoặc các mạng lưới an ninh phục vụ các cộng đồng quốc phòng và tình báo của chúng tôi, thì đơn giản là chúng tôi sẽ ngừng kết nối, chúng tôi phải tách ra. Chúng tôi sẽ giữ vững sự tin tưởng vào các mạng lưới cho những thông tin quan trọng. Chúng tôi hy vọng bạn bè và đối tác trên toàn thế giới, đặc biệt là các đối tác nhóm Five Eyes như Australia, sẽ hành động tương tự".
Five Eyes là nhóm gồm 5 nước có hiệp ước chia sẻ thông tin tình báo gồm: Australia, Canada, New Zealand, Anh và Mỹ .
Theo Eurasian Times, bang Victoria, miền đông nam Australia, hiện là bang duy nhất ở nước này ký thỏa thuận Vành đai - Con đường với Trung Quốc. Lãnh đạo bang này là Daniel Andrews khẳng định quan hệ đối tác này là quan trọng cho việc làm của người dân địa phương và tin một quan hệ đối tác tốt giữa Australia và Trung Quốc phục vụ lợi ích của tất cả mọi người.
Chính quyền liên bang Australia sau đó kết luận bang Victoria đã vượt thẩm quyền khi tự đứng ra ký thỏa thuận quốc tế.
Sức ép từ Trung Quốc
Kinh tế Australia phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc. Dù Canberra và Washington là đồng minh nhưng nói đến thương mại thì Trung Quốc là thị trường lớn nhất nhờ sự tương đồng về địa lý và nhu cầu lớn. Do vậy, duy trì sự cân bằng giữa hai cường quốc thực sự là một thách thức lớn với Australia. Những gì xảy ra mới đây càng chứng tỏ điều đó.
Ngày 25/5, sau khi Mỹ thông báo lệnh cấm buôn bán với 33 công ty của Trung Quốc - một động thái có nguy cơ khơi mào một cuộc chiến tranh lạnh mới giữa hai bên, truyền thông Trung Quốc cảnh báo rằng bất kỳ sự ủng hộ nào của Australia dành cho Mỹ đều sẽ khiến nền kinh tế nước này nhận "cú đánh chí tử".
Thời báo Hoàn Cầu thậm chí khuyên Australia nên giữ im lặng như Ấn Độ và đứng ngoài tranh cãi Mỹ - Trung nếu không muốn bị tổn hại. Bởi Trung Quốc sẽ trừng phạt Australia đau hơn cả Mỹ, vì nước này ít phụ thuộc vào Australia. Báo này viết: "Khả năng phòng vệ kinh tế của Australia không bằng Mỹ, do vậy ở một mức độ nào đó, Trung Quốc sẽ dễ dàng chống lại Australia thông qua các biện pháp đáp trả nếu Canberra ủng hộ Washington. Điều đó tức là Australia có lẽ sẽ chịu tổn thất nhiều hơn Mỹ".
Theo tờ báo, Australia nên theo dõi cuộc "Chiến tranh Lạnh mới" giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ diễn ra như thế nào và cân nhắc quan hệ chiến lược với Washington. Cáo buộc mà Tổng thống Donald Trump nhằm vào Trung Quốc để phân tán sự chú ý vào cách ông xử lý đại dịch Covid-19 ở Mỹ. Thời báo Hoàn Cầu nêu rõ: "Các quốc gia khác, như Australia, không cần thiết phải tham gia vào màn kịch chính trị nực cười này".
Trước đó, Trung Quốc cũng tố Australia bị Mỹ lôi kéo vào làn sóng kêu gọi điều tra về nguồn gốc cũng như sự lây lan của virus corona chủng mới.
Đại sứ Trung Quốc tại Australia cảnh báo người tiêu dùng nước ông sẽ tẩy chay rượu vang và thịt bò Australia. Giới chức Bắc Kinh cũng giảm nhập khẩu từ 4 công ty của Australia, áp thuế 80% lên lúa mạch Australia và có các động thái hạn chế nhập khẩu than từ nước này.
Hiện tại có tới 1/3 tổng lượng hàng xuất khẩu của Australia, gồm quặng sắt, khí đốt, than và thực phẩm, được đưa tới Trung Quốc, thu về 135 tỷ USD/năm và hàng nghìn việc làm cho Australia.
Phép thử cho Australia
Trong bài phân tích cho Trung tâm Nghiên cứu Độc lập Australia, nhà phân tích Alan Dupont đánh giá một cuộc chuyển đổi địa chính trị đang diễn ra, và Mỹ - Trung đối đầu trên mọi mặt trận từ thương mại, công nghệ, chiến lược cho tới các giá trị khác đã "dồn nén lại và mở ra viễn cảnh về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới".
Cuộc đối đầu này đồng thời dẫn đến "một cuộc cạnh tranh quyết liệt để chiếm ưu thế toàn cầu" giữa "các hệ thống chính trị đối lập nhau gay gắt".
Chuyên gia Dupont cho rằng, đây là một phép thử mà Australia chưa sẵn sàng khi phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, một "tình thế tiến thoái lưỡng nan không giống với bất kỳ hoàn cảnh nào" mà Australia từng trải qua.
Một đoạn sông Mekong
评论专区