Tăng ca mắc sốt xuất huyết, có ca rất nặng

Cuối phòng bệnh, bé Minh Khang (10 tuổi, ngụ quận 12, TPHCM) nằm ngủ li bì, bàn tay vẫn còn cắm ống truyền dịch. Chị Phượng Liên (36 tuổi, mẹ bé Khang) ngồi quạt cho con, gương mặt phờ phạc vì lo lắng.

Chị kể, trước đó 6 ngày, Khang sốt cao 38 độ C kèm nổi ban khắp cơ thể. Người mẹ cho con uống thuốc hạ sốt, nhưng đến đêm hôm sau lại sốt đến 39 độ C.

Vào bệnh viện địa phương, bé được bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán bị sốt xuất huyết trên thể trạng thừa cân. Sau 3 ngày điều trị, Khang đỡ sốt hơn, nhưng đến ngày thứ tư lại có triệu chứng xuất huyết, chảy máu cam, li bì rồi tình trạng ngày càng xấu đi.

"Vào Bệnh viện Nhi đồng 1, bác sĩ bảo tình trạng của con nặng lắm rồi…", chị Liên nghẹn ngào chia sẻ.

Qua thăm khám, phía bệnh viện chuyên khoa Nhi chẩn đoán bé trai 10 tuổi sốc sốt xuất huyết, được liên tục truyền dịch. Sau một ngày điều trị, tình trạng bé chưa có chuyển biến rõ rệt, chưa qua giai đoạn nguy hiểm.

Vào viện cùng ngày với Minh Khang là bé Trịnh Đức (14 tuổi, ngụ quận 12). Trước đó, em sốt cao 3-4 ngày, uống thuốc hạ sốt nhưng không đỡ. Đến ngày bệnh thứ tư, Đức nổi ban toàn cơ thể và có tình trạng khó thở.

"Khi tới Bệnh viện Nhi đồng 1 khám, con được chuyển vào khoa Cấp cứu rồi lên khoa Sốt xuất huyết. Lúc này, máu của cháu bị cô đặc, phải truyền dịch liên tục. Mong con sớm khỏi bệnh, về nhà tôi sẽ cho bé tiêm vaccine sốt xuất huyết ngay", anh Trịnh Sinh, bố bé Đức cho hay.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, trung bình mỗi ngày gần đây, đơn vị này tiếp nhận 5 trường hợp điều trị nội trú. Đến nay, khoa điều trị cho 60 bệnh nhi sốt xuất huyết.

Trong đó, nhiều trẻ có dấu hiệu nặng như sốc, suy các cơ quan… So với vài tháng trước, số lượng bệnh nhi nhập viện có sự gia tăng nhẹ (tháng 9-10, khoa điều trị cho khoảng 40 trường hợp/tháng).

Bác sĩ Tuấn dự đoán, số ca sốt xuất huyết có thể tiếp tục tăng trong thời gian tới, do TPHCM và các tỉnh phía Nam vẫn chưa kết thúc mùa mưa. Ngoài ra, không loại trừ khả năng đỉnh dịch sốt xuất huyết kéo dài sang năm sau.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Trần Nam, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết, số ca mắc sốt xuất huyết mà đơn vị điều trị thời gian qua tăng cả về "lượng" lẫn "chất".

Cụ thể, trong ngày 13/11, phòng khám Bệnh viện Nhi đồng Thành phố tiếp nhận 80 ca điều trị sốt xuất huyết. Hiện có 14 trẻ điều trị nội trú, 5 ca nặng và 1 trường hợp rất nặng. Hai tuần nay, số bệnh nhân mắc sốt xuất huyết vào nơi này tăng hơn 10%.

Ngoài sốt xuất huyết, các ca bệnh sởi điều trị ở Bệnh viện Nhi đồng Thành phố vẫn giữ mức cao, với 35-40 ca nội trú/ngày. Hơn 90% bệnh nhi là trẻ từ tỉnh chuyển đến, với các biến chứng như viêm phổi nặng, nhiễm trùng huyết nặng, viêm ruột…

Còn tại Bệnh viện Nhi đồng 2, theo thống kê từ Phòng Kế hoạch tổng hợp, từ đầu tháng 11 đến nay có 82 bệnh nhi mắc sốt xuất huyết nhập khoa Nhiễm. Trong khi đó, cùng thời điểm của tháng 10 chỉ có 52 trẻ. Tổng số ca mắc sốt xuất huyết của tháng 10 là 412 ca, tăng hơn 120 ca so với tháng 9.

Cảnh giác tâm lý chủ quan, nhầm lẫn bệnh khác

Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn phân tích, các trường hợp sốt xuất huyết có biến chứng thường đưa vào viện ở giai đoạn muộn. Nguyên nhân có thể đến từ tâm lý chủ quan hoặc bị chẩn đoán nhầm với một số bệnh có triệu chứng tương tự, như tay chân miệng, sốt siêu vi, sốt phát ban.

"Một số biến chứng thường gặp là lừ đừ, mệt mỏi, đau bụng, nôn mửa nhiều, tay chân lạnh. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu chân răng, đi cầu ra máu. Các bé gái ở độ tuổi dậy thì có thể xuất huyết tử cung nặng.

Khi xuất hiện những dấu hiệu trên, bệnh nhi nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến suy đa tạng như gan, cơ tim, hệ thần kinh… thậm chí tử vong", bác sĩ Tuấn cho biết.

Do sốt xuất huyết rất dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh thông thường, bác sĩ khuyến cáo mọi người nên đến bệnh viện kiểm tra ngay sau 2 ngày sốt cao không đỡ.

Đặc biệt, khi mắc sốt xuất huyết, cần theo dõi kỹ người bệnh trong ngày thứ 3 đến ngày thứ 7. Bởi giai đoạn này, người bệnh dù đã giảm sốt nhưng rất dễ rơi vào tình trạng sốc, dẫn đến biến chứng không được điều trị kịp thời.

Để giảm gánh nặng bệnh tật và tỷ lệ tử vong do bệnh sốt xuất huyết, bác sĩ Tuấn khuyến khích mọi người có thể tiêm phòng vaccine kèm các biện pháp khác như diệt bọ gậy, phòng chống muỗi đốt.

Theo thống kê mới nhất của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM, tính từ đầu năm đến ngày 3/11, toàn Thành phố có hơn 10.600 ca mắc sốt xuất huyết.

Trong tuần 44 (28/10-3/11), TPHCM ghi nhận 661 ca bệnh, tăng 21% so với trung bình 4 tuần trước. Số ca nhập viện cũng gia tăng với 414 ca, tăng 89 ca so với tuần trước, trong đó có 113 ca lưu trú tại tỉnh khác (chiếm tỷ lệ 27,3%). Trung bình số ca nặng điều trị là 12 ca/ngày.

Ngày 4/9, bệnh nhân nhập cơ sở y tế địa phương điều trị với tình trạng xơ gan cổ trướng, chức năng gan đạt 15% nên được tiến hành hút dịch ổ bụng.

Ngày 16/9, bệnh nhân được chuyển đến khoa Viêm gan, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng rất nặng với biểu hiện: Suy gan nặng trên nền xơ gan viêm gan B kèm theo tình trạng viêm phổi, men gan tăng cao gấp hơn 11 lần, tình trạng vàng da, vàng mắt rõ rệt.

Chức năng gan bệnh nhân chỉ còn đạt được 13,6% và có nguy cơ hôn mê gan rất cao. Sau 2 tuần điều trị, bệnh nhân xuất hiện rối loạn ý thức, lơ mơ nên được chuyển sang khoa Hồi sức tích cực, phải đặt ống thở máy.

Tuy nhiên, bệnh nhân không đáp ứng với thuốc điều trị, diễn biến bệnh trở nên nguy kịch hơn. Gia đình xin chuyển bệnh nhân về chăm sóc tại nhà.

"Khởi đầu nguyên nhân xơ gan là do bệnh nhân mắc viêm gan B nhưng không điều trị nên bệnh chuyển biến nặng thành xơ gan cổ trướng. Ở giai đoạn này, bệnh nhân mắc thêm sai lầm nữa là uống thuốc nam để điều trị bệnh. Từ đó dẫn đến tình trạng suy gan cấp nặng", BS Nguyễn Quang Huy, khoa Viêm gan, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương chia sẻ.

Rước họa vì tự bỏ thuốc để uống nước lá

Cũng tương tự như bệnh nhân B.T.H., bệnh nhân B.T.Q., 34 tuổi, cũng ở Hòa Bình không biết mình bị mắc viêm gan B từ bao giờ.

Tháng 8/2023, chị thấy mệt mỏi, kém ăn mới đi kiểm tra sức khỏe và phát hiện mắc viêm gan B. Chị Q. được bác sĩ kê đơn uống thuốc kháng virus định kỳ. Sau bốn tháng dùng thuốc, chị Q. tự ý bỏ thuốc để chuyển sang dùng cây cà gai leo, giảo cổ lam, cây an xoa để thải độc gan.

Vì tìm hiểu nhiều thông tin trên mạng về tác dụng của các loại cây nên chị Q. yên tâm sử dụng.

Cho đến cuối tháng 9, chị Q. xuất hiện tình trạng mệt mỏi, ăn kém, vàng da khác thường được nhập viện gần nhà với chẩn đoán suy gan cấp trên nền viêm gan B.

5 ngày điều trị nhưng bệnh không thuyên giảm nên chị được chuyển tuyến đến khoa Viêm gan, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương với biểu hiện vàng da, vàng mắt tăng gấp hơn 20 lần, suy gan cấp, chức năng gan đạt 49%, chỉ số men gan tăng cao gấp 25 lần chỉ số bình thường.

Sau 3 tuần điều trị, tình trạng suy gan của bệnh nhân Q. đã được cải thiện hơn.

BS Huy cho biết, người dân muốn kiểm tra mình có bị viêm gan B hay không có thể đến cơ sở y tế địa phương để làm xét nghiệm HBsAg.

Nếu HBsAg dương tính, nghĩa là bạn đã mắc viêm gan B. Bạn cần đi khám kiểm tra tình trạng bệnh tại chuyên khoa truyền nhiễm hoặc chuyên khoa gan mật định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ.

Theo BS Huy, virus viêm gan B có khả năng tồn tại lâu dài trong máu và các chất dịch của người bệnh, gây ra bệnh viêm gan B mãn tính. Điều này buộc người bệnh phải đối mặt với căn bệnh này suốt đời. Vì thế, việc tìm hiểu kỹ về căn bệnh này và các phương pháp phòng ngừa bệnh là vô cùng cần thiết.

"Thông thường, người mắc viêm gan B mạn thường thấy khỏe mạnh và không có triệu chứng. Do đó người bệnh thường chủ quan và bệnh sẽ tiến triển nặng lên mà không hề hay biết", BS Huy nói.

Chính vì vậy, theo BS Huy, người mắc viêm gan B cần tuân thủ lịch khám định kỳ theo hẹn của bác sĩ chuyên khoa. Điều này là vô cùng quan trọng, giúp cho người bệnh trao đổi với bác sĩ về tình trạng bệnh của mình, cũng như phát hiện kịp thời giai đoạn bệnh để điều trị, ngăn ngừa các biến chứng suy gan, xơ gan, và ung thư gan xảy ra.

Hiện tại, thuốc điều trị đặc hiệu viêm gan B là các thuốc kháng virus giúp ức chế virus viêm gan B. Có nhiều thuốc kháng virus khác nhau, phù hợp với từng người bệnh cụ thể nên bạn cần trao đổi với bác sĩ để có được cách thức điều trị tốt nhất", BS Huy nhấn mạnh.

"Chúng tôi phát hiện có khoảng 20 tổn thương nghi ngờ ung thư da cùng rất nhiều các tổn thương da bệnh lí khác. Bệnh nhân sau đó được làm xét nghiệm mô bệnh học cùng một số xét nghiệm chuyên sâu, được chẩn đoán xác định đa ung thư biểu mô tế bào vảy ở da trên nền loạn sản thượng bì dạng hạt cơm", BS điều trị thông tin.

Bệnh nhân đã được phẫu thuật và điều trị nhiều đợt tại bệnh viện để loại bỏ tổn thương ung thư da, đồng thời sử dụng thuốc bôi tại chỗ imiquimod và retinoid toàn thân để điều trị, hướng dẫn tránh nắng phù hợp nhằm hạn chế tối đa sự xuất hiện thêm các tổn thương ung thư da mới. 

Ths.BS Lê Thanh Hiền, Khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mĩ và phục hồi chức năng cho biết, loạn sản thượng bì dạng hạt cơm là một bệnh da di truyền gen lặn trên nhiễm sắc thể thường hiếm gặp.

Bệnh đặc trưng bởi nguy cơ cao nhiễm virus gây u nhú ở người HPV (Human papillomavirus) và tiến triển ung thư da (chủ yếu là ung thư biểu mô tế bào vảy ở da).

HPV là căn nguyên gây ra nhiều bệnh lý ở người, thường gặp nhất là bệnh hạt cơm, bệnh sùi mào gà và là yếu tố liên quan tới nhiều loại ung thư như ung thư biểu mô vảy ở da, ung thư cổ tử cung.

Trong hội chứng loạn sản thượng bì dạng hạt cơm, người bệnh có nguy cơ nhiễm HPV ở da cao hơn so với người khác liên quan tới sự suy yếu của hệ thống miễn dịch, trong đó HPV type 5,8 là thường gặp nhất.

Những type HPV khác cũng có thể gặp bao gồm HPV type 3,10, 14,17, 20, 47... đều khiến nguy cơ mắc ung thư da tăng lên đáng kể.

Khi mắc bệnh này, quá trình diễn biến bệnh rất dài. Ở giai đoạn 1 thường xuất hiện từ nhỏ (trước 20 tuổi), với biểu hiện là các tổn thương dạng mảng hoặc sẩn ở trên da, phẳng hoặc xù xì giống hạt cơm, đôi khi có thể giống với tổn thương lang ben.

Tổn thương tập trung chủ yếu ở vùng da hở như mặt, cổ, lưng trên, mu tay, mặt ngoài của cánh tay, cẳng tay.

Ở giai đoạn 2, thường từ 20-40 tuổi, các tổn thương từ lúc nhỏ có thể tiến triển thành các tổn thương ung thư da (thường gặp nhất là ung thư biểu mô vảy tại chỗ hoặc xâm nhập tại da).

Trong giai đoạn đầu, tổn thương ung thư biểu mô tế bào vảy thường có dấu hiệu đỏ da, bong vảy, sau đó nếu không được điều trị sớm sẽ trở nên sần sùi, vảy dày, chảy máu, loét, hoại tử.

"Đây là bệnh lý do gen nên việc chữa khỏi hoàn toàn là rất khó khăn. Việc quan trọng là tư vấn để người bệnh phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để dự phòng tổn thương ung thư da mới xuất hiện cũng như phát hiện sớm tổn thương ung thư da đã có", BS Hiền thông tin.

Khi mắc bệnh, bệnh nhân có thể được phẫu thuật, kết hợp điều trị nội khoa như bôi thuốc tại chỗ, các thuốc điều trị toàn thân, phương pháp quang động học.

Với những bệnh nhân này, chống nắng là rất quan trọng. Bệnh nhân cần hạn chế ra nắng, che chắn nắng và sử dụng các sản phẩm chống nắng cho da, khám định kỳ tại các bệnh viện chuyên khoa da liễu.