Ngày 17/11/2022, trong khuôn khổ chuyến thăm Thái Lan của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhân dịp tham dự Tuần lễ Cấp cao APEC lần thứ 29, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Trung ương Thái Lan đã tổ chức Lễ công bố kết nối thanh toán bán lẻ ứng dụng mã phản hồi nhanh (QR code) giữa Việt Nam và Thái Lan. 

Với sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Trung ương Thái Lan, NAPAS và Công ty Chuyển mạch Thái Lan (NITMX) đã hoàn thành kết nối thanh toán bán lẻ sử dụng mã QR vào tháng 3/2021. Nhân dịp Chủ tịch nước có chuyến thăm chính thức và làm việc tại Thái Lan, Ngân hàng Trung ương (NHTW) hai nước phối hợp tổ chức Lễ công bố kết nối thanh toán bán lẻ ứng dụng QR code giữa Việt Nam và Thái Lan. 

Phát biểu tại sự kiện, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Thái Lan đã trở thành đối tác quan trọng và tin cậy của Việt Nam trong gần nửa thế kỷ hợp tác và phát triển. Theo Chủ tịch nước, việc kết nối thanh toán bán lẻ ứng dụng QR code giữa hai nước là minh chứng sống động về chuyển đổi nền kinh tế số, là sự hợp tác hiệu quả giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và hệ thống ngân hàng thương mại hai nước, góp phần thúc đẩy giao thương, du lịch và đặc biệt là khuyến khích sử dụng đồng bản tệ mỗi nước.

Trên sân khấu của buổi lễ, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Arkhom Termpittayapaisith, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước N­­­­guyễn Kim Anh cùng Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Thái Lan Ronadol Numnonda trải nghiệm thanh toán quét mã VietQR và ThaiQR trong việc mua hàng hóa, dịch vụ. Qua hoạt động này, lãnh đạo NHTW hai nước chính thức giới thiệu đến đại biểu tham dự phương thức thanh toán không những thuận tiện, nhanh chóng và dễ dàng cho người dân, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực thông qua việc quy đổi trực tiếp giữa Baht Thai (THB) và Việt Nam đồng (VND), thay vì sử dụng thông qua ngoại tệ thứ ba. 

Việc hợp tác giữa NAPAS và NITMX trong triển khai dịch vụ thanh toán quét mã QR giữa hai quốc gia nhằm hiện thực hóa các cam kết trong lĩnh vực đổi mới tài chính được NHTW hai nước ký năm 2019. Qua đó, góp phần thúc đẩy thương mại, đầu tư, du lịch song phương cũng như tăng cường sử dụng đồng nội tệ trong thanh toán giữa Việt Nam và Thái Lan. Bên cạnh đó, còn giúp người dân, du khách, đơn vị bán hàng hai bên tiếp cận với một phương thức thanh toán mới với chi phí thấp, nhanh chóng, an toàn và tiện lợi hơn.

Trong giai đoạn đầu triển khai dự án thanh toán giữa hai nước, du khách Thái Lan có thể quét mã VietQR để thanh toán hàng hóa, dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thanh toán của TPBank và BIDV. Du khách Việt Nam là khách hàng của TPBank và Sacombank có thể quét mã ThaiQR tại gần 8 triệu điểm chấp nhận thanh toán tại Thái Lan. Thời gian tới, NAPAS sẽ tiếp tục hợp tác với NITMX để mở rộng các ngân hàng thành viên nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách hai nước sau đại dịch. 

Với vai trò là đơn vị chuyển mạch cho hệ thống giao dịch bán lẻ quốc gia, NAPAS đã phối hợp các ngân hàng triển khai dịch vụ Chuyển nhanh Napas 247 bằng mã VietQR và dịch vụ thanh toán bằng mã VietQR. Trong đó, tiêu chuẩn VietQR là nhận diện thương hiệu chung cho các dịch vụ thanh toán, chuyển khoản bằng mã QR được xử lý qua mạng lưới NAPAS, các Ngân hàng thành viên, Trung gian thanh toán, các đối tác thanh toán tại Việt Nam và quốc tế của NAPAS. VietQR sử dụng tuân thủ Tiêu chuẩn cơ sở cho mã QR do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành và tiêu chuẩn thanh toán mã QR của EMV Co.

Các lệnh trừng phạt, được khởi xướng vào cuối nhiệm kỳ Tổng thống Donald Trump và tiếp tục mở rộng dưới thời Tổng thống Joe Biden, ban đầu yêu cầu tất cả nhà đầu tư Mỹ phải thoái vốn khỏi các công ty Trung Quốc có liên hệ với quân đội nước này trước ngày 3/6 vừa qua.

Trong khi các CEO Trung Quốc hiếm khi phát ngôn về những vấn đề liên quan lệnh trừng phạt của Washington, Xu Keqiang, CEO Tập đoàn dầu khí hải dương (CNOOC), vào tháng 1- vài tháng sau khi bị huỷ niêm yết tại Mỹ, đã thừa nhận các lệnh trừng phạt khiến công ty mất một số nhà đầu tư lâu năm.

Khó có thể nắm được hết tác động đầy đủ của các lệnh cấm vận này nhưng nghiên cứu của Nikkei Asia về 40 công ty niêm yết trong số 68 công ty thuộc danh sách trừng phát cho thấy những thay đổi đáng kể trong cơ cấu cổ đông của họ.

Cụ thể, dữ liệu công khai từ 34 công ty cho thấy 60% trong số này ghi nhận sự sụt giảm đáng kể số lượng cổ đông. Trong đó, Satcom China mất gần 10% cổ đông, còn Tập đoàn công nghiệp máy bay Tây An, đơn vị niêm yết tại Thẩm Quyết thuộc Tập đoàn Công nghiệp quân sự Trung Quốc (AVIC) mất hơn 20% nhà đầu tư.

Số lượng cổ phiếu phổ thông mà các nhà đầu tư bên ngoài nắm giữ thông qua Hong Kong Stock Connect (Chương trình kết nối chứng khoán), một trong hai kênh chính cho dòng vốn nước ngoài chảy vào các công ty niêm yết tại Đại lục, cũng giảm đáng kể.

Trong số 29 công ty mở đầu tư thông qua kênh này, 21 công ty ghi nhận tỷ lệ sở hữu nước ngoài giảm so với tháng 9 năm ngoái. Tính đến cuối tháng 6, công ty thanh toán chứng khoán Hồng Kông (HKSCC) chuyên cung cấp dịch vụ thanh toán bù trừ cho các giao dịch thực hiện qua Chương trình kết nối, cũng không còn là cổ đông chính của ít nhất 13 công ty.

‘Thay máu’ cổ đông

“Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường hỗ trợ đáng kể cho các công ty bị cấm vận, thông qua thị trường chứng khoán trong nước và khoản trợ cấp tài chính”, Cheung cho hay. “Họ đang hy vọng trong một vài năm tới, các công ty Trung Quốc có thể tiếp tục phát triển công nghệ bất chấp lệnh cấm vận”.

Các nhà đầu tư được nhà nước hậu thuẫn đang lấp đầy khoảng trống bỏ lại. Quỹ đầu tư công nghiệp kết hợp dân sự - quân sự quốc gia, do Bộ Tài chính dẫn đầu, đã tích cực mua vào cổ phần của các doanh nghiệp bị Mỹ trừng phạt.

Quỹ này đã trở thành cổ đông lớn thứ 5 của AVIC Johon Optronic Technology, nhà sản xuất các thiết bị kết nối quan trọng cho viễn thông quang học niêm yết tại Thẩm Quyến. Ngoài ra, quỹ này cũng là cổ đông chính tại các doanh nghiệp bị cấm vận khác như như AVIC Heavy Machinery - công ty sản xuất máy đúc sắt và máy thuỷ lực và Aerospace CH UAV -  nhà sản xuất máy bay không người lái thuộc CASC.

Trong khi đó, ngay sau khi HKSCC thoái vốn khỏi công ty vi điện tử Changsha Jingjia Microelectronics, Quỹ đầu tư công nghiệp vi mạch Trung Quốc, nhà đầu tư chiến lược có sự hậu thuẫn của nhà nước chuyên hỗ trợ các nhà sản xuất chip Trung Quốc, đã gia tăng cổ phần của mình tại đây.

Bên cạnh đó, kế hoạch sáp nhập liên quan các công ty bị Mỹ trừng phạt cũng đang được đẩy mạnh. China Avionics Systems, đơn vị chi nhánh của AVIC, cho biết họ đã nhận được Ủy ban Quản lý và Giám sát tài sản nhà nước “bật đèn xanh” để thâu tóm AVIC Electromechanical Systems, một chi nhánh đang niêm yết tại Thẩm Quyến. Theo hồ sơ của China Avionics, việc sáp nhập nhằm tạo ra “nền tảng quan trọng cho hệ thống máy móc hàng không của tập đoàn AVIC”.

Trong số 4 doanh nghiệp Trung Quốc bị huỷ niêm yết trên sàn chứng khoán New York (NYSE), ngoài China Unicom, công ty đã có chi nhánh niêm yết tại Thượng Hải, 3 công ty khác là China Telecom, China Mobile và CNOOC đều lần lượt được chính phủ cấp phép “lên sàn” tại đây để nhanh chóng mở rộng quy mô cổ đông cơ sở của họ.

SMIC, hãng đúc chip lớn nhất Trung Quốc, bị huỷ niêm yết trên NYSE từ năm 2019, cũng vừa được cho phép phát hành cổ phiếu tại “quê nhà” vào cuối tháng 9.

“Việc phát hành cổ phiếu phổ thông trong nước nhằm thực hiện chiến lược quốc gia”, Wang Sheng, Trưởng nhóm đầu tư tại Quỹ China International Capital, một trong những nhà đầu tư chính đưa China Mobile lên sàn Thượng Hải vào tháng 1, nhận định.

Thế Vinh