Nhận định, soi kèo Napoli vs Inter Milan, 0h00 ngày 2/3: Vẫn còn rất căng thẳng

Ảnh: Reuters

Nhiều vấn đề quốc tế đã bị đẩy ra bên lề kể từ khi đại dịch bùng phát. Một số khác vẫn được thực hiện nhưng gặp nhiều khó khăn hơn. Và không ít chính phủ đang tận dụng sự gián đoạn của Covid-19 để theo đuổi các tham vọng từ lâu của mình.

BBC nêu ra một số vấn đề mà các nước nên chú ý trong những tuần hoặc tháng tới đây.

Một cuộc chạy đua vũ trang tái diễn?

Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược mới (New Start) - giới hạn các kho hạt nhân tầm xa mà Mỹ và Nga đe dọa lẫn nhau - sẽ hết hiệu lực vào đầu tháng 2/2021. Đây là thỏa thuận kiểm soát vũ khí lớn cuối cùng còn tồn tại từ thời Chiến tranh Lạnh.

Ảnh: Reuters

Đang có lo ngại rằng nếu không có hiệp ước này, sự thiếu vắng các hạn chế và thiếu minh bạch có thể dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân mới. Thực tế các vũ khí bí mật như tên lửa siêu thanh đang được phát triển càng làm tăng thêm nguy cơ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Nga dường như sẵn sàng để làm mới thỏa thuận nhưng chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump có vẻ quyết tâm từ bỏ New Start trừ khi hiệp ước này có thể mở rộng để đưa Trung Quốc vào danh sách. Trong khi đó, Bắc Kinh chắc chắn không muốn tham gia và đến giờ là quá muộn để soạn thảo một tài liệu toàn diện mới.

Căng thẳng với Iran

Tranh cãi quanh việc Mỹ rút khỏi Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) càng khiến cho thỏa thuận này trở nên tồi tệ hơn. JCPOA ra đời năm 2015, được ký kết bởi Iran và các cường quốc trong P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức), với mục đích hạn chế các hoạt động hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo.

Hiện tại Liên Hợp Quốc đang áp lệnh cấm vận, không cho các nước bán các loại vũ khí tối tân cho Iran. Tuy nhiên, theo nghị quyết của Liên Hợp Quốc ủng hộ thỏa thuận hạt nhân, lệnh này sẽ hết hạn vào 18/10 năm nay. Tổng thống Iran Hassan Rouhani cảnh báo nếu Mỹ đạt được mục đích khiến lệnh cấm vận tái diễn thì sẽ gây ra "những hậu quả nghiêm trọng".

Tuy nhiên, rất ít khả năng Nga sẽ đồng ý với một thỏa thuận cấm vận vũ khí mở rộng. Trong trường hợp đó, ông Trump muốn người châu Âu kích hoạt một cơ chế trong thỏa thuận hạt nhân mà sẽ sử dụng cấm vận kinh tế rộng khắp hơn nhằm vào Iran (chính là các biện pháp trừng phạt đã được dỡ bỏ phần lớn sau khi thỏa thuận ra đời).

Mỹ đã rút khỏi JCPOA và sau đó gia tăng áp lực lên Iran. Nước Cộng hòa Hồi giáo cũng bỏ tuân thủ nhiều điều khoản. Các mối quan hệ giữa hai nước thậm chí xấu thêm và căng thẳng hiện thời giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu sẽ càng lớn.

Brexit vẫn còn đó

Đó là một thuật ngữ mà rất nhiều người trong chúng ta gần như lãng quên.

Nhưng đồng hồ vẫn chạy: thời hạn chuyển giao sau khi Anh rời khỏi EU kết thúc vào ngày 31/12. Các cuộc thương lượng về các điều khoản của mối quan hệ tương lai đã bắt đầu khá ngập ngừng, nhưng cũng không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ của Thủ tướng Boris Johnson tính toán đến bất kỳ sự trì hoãn hay mở rộng nào cho giai đoạn chuyển tiếp này.

Ảnh: PA MEDIA

Tuy nhiên, đại dịch đã làm thay đổi toàn bộ bối cảnh Brexit, nhất là khi kinh tế suy giảm và có thể phải mất nhiều năm mới hồi phục. Dường như ở Anh cũng có rất ít mong muốn nối lại thương lượng. Trong khi đó, thời hạn chót đang đến gần.

Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU) sẽ khiến cả hai bên cùng căng thẳng. Có thể sẽ có một cách tiếp cận đồng thuận hơn để dẫn dắt mối quan hệ song phương trong tương lai, nhưng do kinh tế khủng hoảng vì dịch bệnh, các quyết định quan trọng về kinh tế và ngoại giao sẽ đặt Anh vào thách thức khó khăn hơn nhiều.

Biến đổi khí hậu

Phản ứng toàn cầu với đại dịch Covid-19 được coi như nền tảng cho phép thử về năng lực của cộng đồng quốc tế trong xử lý một trong những thách thức toàn cầu phức tạp nhất và lớn nhất: biến đổi khí hậu.

Về mặt hợp tác, kinh nghiệm từ Covid-19 đến nay vẫn chỉ là một bản báo cáo hỗn hợp. Và căng thẳng nhiều khả năng sẽ vẫn tồn tại trong thế giới thời hậu đại dịch mà sẽ càng khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn nhiều.

Đưa "quá trình" biến đổi khí hậu trở lại đường ray là chủ đề của nhiều cuộc họp quan trọng, chẳng hạn như hội nghị khí hậu Cop26 của Liên Hợp Quốc lẽ ra sẽ được tổ chức ở Glasgow vào tháng 11, đã bị hoãn tới sang năm.

Nhưng câu hỏi vẫn còn đó là tư duy quốc tế sẽ thay đổi thế nào? Cảm giác cấp bách và mục đích sẽ quay trở lại? Và trật tự toàn cầu mới sẽ cho phép tiến bộ đạt được nhanh đến mức nào về vấn đề vô cùng phức tạp này?

hi bàn: Vlahovic (4')

Nguồn ảnh: Reuters

Đội hình thi đấu

Atalanta: Carnesecchi; De Roon, Hien, Djimsiti; Zappacosta, Pasalic, Ederson, Ruggeri; Koopmeiners, Lookman; De Ketelaere.

Juventus:Perin; Gatti, Bremer, Danilo; McKennie, Cambiaso, Nicolussi Caviglia, Rabiot, Iling-Junior; Vlahovic, Chiesa

Trực tiếp bóng đá Real Madrid vs Atalanta, Siêu cúp châu Âu 2024

Theo ông Nam, sinh viên ngành công nghệ thông tin được đào tạo nền tảng tốt, có kiến thức cơ sở vững nên khi về làm việc tại các doanh nghiệp sẽ tiếp thu nhanh. 

“Số lượng nhân viên chuyên ngành công nghệ thông tin mới chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu nhân lực cho các công ty. Nhiều doanh nghiệp hiện nay ngoài việc tuyển dụng sinh viên tại các trường công nghệ thông tin còn tuyển ở các trường Kinh tế, nơi mà có những ngành liên quan đến công nghệ thông tin”, ông Nam chia sẻ.

Ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở Thông tin và truyền thông TP Đà Nẵng, cho biết nhân lực công nghệ số tại TP hiện có khoảng 46.500 người. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2025 có 75.000 nhân lực công nghệ số, trung bình hàng năm cần 7.500 người/năm. Chính vì thế nhu cầu tuyển dụng sinh viên ngành CNTT là rất lớn.

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Hồng Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa Đà Nẵng, nhấn mạnh, việc hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp nhằm xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao tại miền Trung, thúc đẩy phát triển của ngành công nghệ thông tin tại Đà Nẵng và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của khu vực. 

Theo họ, WHO đóng một vai trò quan trọng trong việc tư vấn cho các nước đang phát triển về các vấn đề y tế và khủng hoảng liên quan. Việc cắt giảm ngân sách của cơ quan này có thể khiến đại dịch Covid-19 diễn tiến vượt ra ngoài tầm kiểm soát ở những khu vực như vậy và đưa mầm bệnh nguy hiểm quay trở lại các nước phát triển đã ngăn chặn nó thành công. Mỹ hiện là nước đóng góp nhiều nhất cho tổ chức y tế lớn nhất hành tinh, tới 400 - 500 triệu USD/năm, tương đương khoảng 15% ngân sách hoạt động của WHO.

Jeremy Konyndyk, chuyên gia cấp cao thuộc Trung tâm phát triển toàn cầu Mỹ, người từng chịu trách nhiệm điều phối các biện pháp ứng phó của chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama đối với sự bùng phát dịch Ebola ở Tây Phi, nhấn mạnh: "Nếu chúng ta giáng một cú đấm vào WHO, chúng ta rốt cuộc sẽ tự đấm vào mặt mình... Chừng nào còn có 'đám cháy' dịch bệnh như hiện nay bùng phát ở đâu đó trên thế giới, tất cả chúng ta đều dễ bị tổn hại vì lửa phát tỏa. WHO thực sự có vai trò rất quan trọng trong việc dập tắt những đám cháy ấy. Chúng ta nên khuyến khích họ làm việc đó, hơn là khơi mào các cuộc chiến với họ".

Hôm 14/4, lý giải về quyết định sẽ tạm ngưng chu cấp tài chính cho WHO, Tổng thống Trump đổ lỗi cho WHO về những thất bại trong cách ứng phó với đại dịch, kể cả không hoàn thành tốt trách nhiệm cơ bản là điều tra các báo cáo ban đầu phát đi từ Trung Quốc để đảm bảo chia sẻ kịp thời, chính xác thông tin về mối đe doạ y tế. Ông đồng thời cáo buộc WHO "dung túng, thiên vị" Trung Quốc, dù nước này chỉ đóng góp cho cơ quan khoảng 40 triệu USD/năm, bằng 1/10 của Mỹ.

Tuy nhiên, các cựu quan chức Mỹ cho rằng, bất cập trên bắt nguồn từ chính cấu trúc và sứ mệnh trung lập của WHO.

Theo Jack Chow, cựu Đại sứ Mỹ về HIV/AIDS toàn cầu dưới thời Tổng thống Mỹ George W. Bush và từng giữ chức Trợ lý Tổng giám đốc WHO, cơ quan này đã bị suy yếu do thiếu ngân sách hoạt động suốt nhiều thập kỷ. Thực tế khiến WHO "phải tuân theo các chính sách và ưu đãi của các nhà tài trợ".

"Cấu trúc dựa vào Liên Hợp Quốc làm cho chính sách ngoại giao của WHO trở nên chậm chạp và quan liêu, do các động lực chính trị của Liên Hợp Quốc thường can thiệp vào cách WHO ra quyết định. Do Trung Quốc nắm quyền phủ quyết trong Hội đồng Bảo an nên nước này có thêm ảnh hưởng xuyên suốt hệ sinh thái của Liên Hợp Quốc, kể cả WHO. Việc WHO điều chỉnh các phản ứng theo Trung Quốc phản ánh sự công nhận của cơ quan về tác động của nước này trong gần như tất cả các lĩnh vực chiến lược", ông Chow chia sẻ trên tạp chí Business Insider.

Vì vậy, ông Chow nhận định, lãnh đạo Nhà Trắng có thể đã giúp Trung Quốc có thêm ảnh hưởng với WHO thông qua cách cắt giảm tài trợ cho cơ quan.

Trong khi đó, ông Konyndyk lưu ý, WHO là tổ chức quốc tế được lập ra để phục vụ các nước thành viên, dù đó là Mỹ, Trung Quốc hay CH Congo. WHO không thể đơn phương chỉ trích các quốc gia thành viên hoặc có quyền ra lệnh buộc các chính phủ thực thi nhiệm vụ gì đó, kể cả công khai thông tin dịch bệnh.

Nhiều nhà quan sát khác chỉ ra rằng, quyết định mới của Tổng thống Trump thực tế phù hợp với góc nhìn hoài nghi các tổ chức quốc tế của ông, từ rất lâu trước khi xuất hiện đại dịch Covid-19. Lãnh đạo Nhà Trắng đương nhiệm từng đặt câu hỏi về việc Mỹ phải đóng góp cho Liên Hợp Quốc, đơn phương rút Mỹ khỏi các thỏa thuận chống biến đổi khí hậu toàn cầu hay lên án Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Murphy đến từ bang Connecticut, thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ nói, dù WHO và Trung Quốc "có thể đã phạm sai lầm", nhưng Tổng thống Trump dường như cũng đang tìm cách đẩy lui búa rìu dư luận chĩa vào chính quyền của ông khi Mỹ trở thành tâm chấn của đại dịch Covid-19 toàn cầu.

Tính đến thời điểm hiện tại, Mỹ là quốc gia đứng đầu thế giới cả về số ca nhiễm (hơn 600.000 người) và tử vong (hơn 26.000 người) vì virus corona chủng mới. Washington đã hứng chịu vô số lời chỉ trích về cách ứng phó với dịch bùng phát.

Cả ông Murphy và ông Konyndyk tin rằng, WHO có thể là đối tượng "giơ đầu chịu báng" trong cuộc chiến đổ lỗi của ông Trump. Các chính khách này nêu rõ, WHO đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về y tế cộng đồng vì dịch Covid-19 vào ngày 30/1, hơn một tháng trước khi ông Trump tuyên bố sắc lệnh khẩn cấp quốc gia về dịch ở Mỹ. Động thái của lãnh đạo Nhà Trắng cũng diễn ra 2 ngày sau khi WHO chính thức coi Covid-19 là đại dịch toàn cầu.

Vài ngày trước khi ban hành lệnh cấm nhập cảnh đối với các du khách xuất phát từ Trung Quốc nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus, ông Trump hôm 24/1 thậm chí đã lên tiếng khen ngợi công tác dập dịch của Bắc Kinh. Trong cuộc họp báo hôm 7/4, Tổng thống Mỹ cũng thú nhận cách đó 1 - 2 ngày mới đọc hai bản lưu ý do Cố vấn thương mại của Nhà Trắng Peter Navarro đệ trình hồi tháng Một, trong đó ông Navarro nêu bật các mối đe dọa của dịch Covid-19.

Các chính khách trên và nhiều nhà quan sát khác thống nhất rằng, dù bất đồng và không hài lòng với WHO đến mức nào, việc đột ngột cắt tài trợ dành cho WHO có thể là "sai lầm lớn" của ông Trump. Quyết định được tin có thể gây ra thêm một cuộc khủng hoảng nữa giữa lúc thế giới đang ở trong một giai đoạn cam go của cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, đe dọa các lợi ích quốc gia của chính nước Mỹ.

Trong tuyên bố phát đi vài tiếng sau quyết định gây sốc của ông Trump, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres khẳng định, WHO cùng hàng ngàn nhân viên đang chiến đấu với cuộc khủng hoảng y tế ở tuyến đầu và rất cần sự ủng hộ.

Theo ông Guterres, sẽ có rất nhiều cơ hội "để nhìn lại nhằm hiểu rõ đầy đủ cách Covid-19 xuất hiện như thế nào và cách tất cả các bên liên quan phản ứng ra sao trước cơn khủng hoảng... khi chúng ta rốt cuộc vượt qua được đại dịch này". Ông Guterres khẳng định "hiện chưa phải là lúc" làm điều đó.

Tuấn Anh