Ở giữa bản đồ là một ý tưởng lớn hay vấn đề trung tâm sẽ được phát triển bằng các nhánh tượng trưng cho những ý chính và được nối với nhau. Nhánh chính lại được phân thành các nhánh nhỏ nhằm nghiên cứu chủ đề ở mức độ sâu hơn. Các nhánh nhỏ tiếp tục được phân thành nhiều nhánh nhỏ hơn, nhằm nghiên cứu vấn đề ở mức độ sâu hơn nữa khiến Bản đồ tư duy có thể bao quát được các ý tưởng trên một phạm vi sâu rộng mà một bản liệt kê những ý tưởng thông thường không thể làm được. 

Với phương thức tiến dần từ trung tâm ra xung quanh, Bản đồ tư duy chính là bức tranh mô tả việc vận hành tư duy của mỗi người. Tác giả Tony Buzan tin rằng, chúng ta đang sống trong một vũ trụ bao la rộng lớn, nhưng trong mỗi người cũng có một vụ trụ khác chưa được khai phá - đó là bộ não. Đi sâu khám phá “tiểu vũ trụ” này sẽ thu được những điều vô cùng kỳ diệu về tiềm năng không giới hạn của nhân loại.

Giá trị của việc sử dụng bản đồ tư duy

Như một người định hướng cho cuộc sống của bạn, khi biết cách ứng dụng, Bản đồ tư duy sẽ lao động cùng bạn, giúp bạn tìm ra điều mình thực sự muốn trong công việc, đem tới cái nhìn tổng quan hết sức rõ ràng về một số tình huống phức tạp và lấy đi những căng thẳng từ trách nhiệm và yêu cầu khắt khe của cuộc sống. 

Thông thường, một người trung bình chỉ sử dụng chưa đến 1% năng lực bộ não trong các lĩnh vực sáng tạo, ghi nhớ và học tập - vậy thử tưởng tượng xem chúng ta sẽ đạt được những gì khi sử dụng 20%, 40% hay thậm chí đạt đến 100%?

Đọc Bản đồ tư duy trong công việc, mỗi độc giả sẽ kích hoạt tối đa tiềm năng của cả hai bán cầu não trái và nhận thấy bản thân là một "chiếc máy ý tưởng". 

Chẳng hạn, hãy tưởng tượng bạn luôn muốn viết truyện trinh thám. Bạn có một ý tưởng mơ hồ về cốt truyện nhưng chưa bao giờ bắt tay vào viết.

Khi lập bản đồ tư duy cho cốt truyện, bạn sẽ có khả năng phát triển các ý tưởng đến mức có thể thực sự viết. Mỗi người hoàn toàn có khả năng biến giấc mơ của mình thành hiện thực. Hãy bắt đầu với một hình vẽ ở giữa trang giấy, ví dụ bạn có thể vẽ hung khí hay động cơ thúc đẩy vụ án, hoặc một nhân vật trung tâm. 

Một ưu điểm nổi bật của hình thức này là giúp bạn không rời xa vấn đề trung tâm/ý tưởng lớn dù cho có mở rộng không gian nội dung đến mức độ nào. Cho dù bức tranh có rộng lớn đến đâu cũng sẽ hướng chủ thể tới một đích đến quan trọng và bao quát hơn. 

Người đọc có thể sử dụngBản đồ tư duy trong công việcđể phát triển ý tưởng, khái niệm hoặc vấn đề, từ lên kế hoạch cho một bản báo cáo, một bài thuyết trình, một chiến lược kinh doanh cho đến việc tìm ra nghề nghiệp muốn theo đuổi.

Như Harry Scott, người phát ngôn của Speaker International chia sẻ: “Cái tinh túy của việc tạo lập bản đồ tư duy ở chỗ nó là một quá trình  hoàn toàn tự nhiên. Một bản đồ tư duy lồng ghép tất cả các ý, chỉ vào một bức tranh mà nói được cả câu chuyện”. 

Điều này có đủ kích thích bạn sở hữu cuốn sách giúp giải phóng bản thân khỏi lối mòn tư duy và giải quyết vấn đề một cách mạch lạc hơn?

Hương Hà

Trước khi tốt nghiệp cấp 2, Xiong Li đã bỏ học, bất chấp sự phản đối của anh chị em trong gia đình. Mẹ cô quyết giữ con gái ở nhà, chăm sóc cô hàng ngày, không để cô làm bất cứ công việc nhà nào. 

Vì cảm thấy đi làm vất vả nên bà cũng không cho con gái ra ngoài kiếm tiền. Mãi đến năm Xiong Li 20 tuổi, bà gả cô cho một doanh nhân giàu có. 

Sau kết hôn, Xiong Li vẫn không làm việc và tiêu xài hoang phí. Vì vậy cuộc hôn nhân của cô kết thúc nhanh chóng. Xiong Li được chia tài sản trị giá 140.000 Nhân dân tệ (khoảng 480 triệu đồng). Vào những năm 1980, đó là số tiền lớn. Nhưng sau khi nhận tiền, Xiong Li đã tiêu sạch. 

Khi hết tiền, cô lại tìm đến một người đàn ông khác để nương tựa. Với vẻ ngoài xinh đẹp, Xiong Li nhanh chóng tái hôn. Tuy không giàu có bằng người chồng đầu, nhưng người chồng thứ hai cũng là một ông chủ nhỏ.

Xiong Li không thay đổi, vẫn ăn chơi, buông thả. Cô không làm việc nhà, tiêu xài hoang phí. Cuộc hôn nhân này cũng kết thúc chỉ sau hơn 2 năm. 

Mẹ của Xiong Li biết con gái như vậy nhưng bà vẫn một mực cưng chiều. Ngay cả khi con gái dọn về ở cùng mẹ đẻ sau ly hôn, bà cũng không bắt cô làm bất cứ việc gì, không cho cô đi làm, chiều chuộng như khi cô còn nhỏ. Thậm chí, bà còn tự tay giặt quần áo, nấu cơm cho Xiong Li. 

Sau đó một thời gian, Xiong Li kết hôn với người chồng thứ ba. Cuộc hôn nhân này tan vỡ nhanh chóng bởi chồng cô chỉ là một người bình thường, không đáp ứng được nhu cầu vật chất của cô. Lúc này Xiong Li đã 55 tuổi. 

Dù vậy, người mẹ 95 tuổi của cô vẫn vô cùng yêu thương con gái, chăm sóc và bao bọc cô. Xiong Li cũng không hề cảm thấy áy náy khi để mẹ già chăm sóc, làm mọi việc giúp mình. Cô vẫn sống vô tư, vui vẻ, tận hưởng cuộc sống tự do, vô lo vô nghĩ. 

Có lần mẹ của Xiong Li còn giấu người thân trong gia đình đưa cho con gái 200.000 Nhân dân tệ tiền phá dỡ ngôi nhà cũ. Bà nói dối đó là tiền trợ cấp tuổi già của mình để mọi người không ý kiến. Bà muốn con gái được sống sung túc, vui vẻ, thoải mái mua sắm, chi tiêu. 

Việc này cũng khiến mối quan hệ của Xiong Li và những người khác trong gia đình thêm xa cách.

Cuộc đời của Xiong Li như ngày hôm nay, nhiều người nhận định 90% là do cách giáo dục của người mẹ. Nếu không có sự bao bọc vô lý của mẹ, Xiong Li có lẽ đã không trở thành người lười biếng và ăn bám như vậy.

Nhìn thấy cách cưng chiều con gái của người mẹ 95 tuổi, ai cũng ngán ngẩm. Người thân trong gia đình nhiều lần can ngăn bà cụ nhưng không có tác dụng. Sau cùng, họ chọn cách im lặng, mặc hai mẹ con Xiong Li nương tựa vào nhau.

Câu chuyện của Xiong Li nhắc nhở về cách giáo dục con cái của các bậc làm cha mẹ. Nuông chiều, bao bọc con quá mức sẽ khiến con trở thành đứa trẻ chỉ biết sống hưởng thụ, không thể tự lập khi ra đời. 

Con gái 'chốt' với cha mẹ già: Sống không chung đụng, chết không bàn thờ

"Thông qua hình thức này, nhà trường muốn gửi đến hai thông điệp: Hình thành văn hoá đọc cho học sinh; Đọc một cuốn sách hay giúp các em có sự lắng đọng trong tâm hồn, biết yêu thương nhiều hơn, từ đó giảm bớt những xung đột học đường”, thầy Phú cho hay.

Hiệu trưởng trường Bùi Thị Xuân khẳng định: “thực tế, học sinh của trường thích thú với hình thức này, cho tới nay phụ huynh cũng rất đồng tình".

Khuyến khích văn hoá đọc trong nhà trường

Từ tháng 10/2022, trường THCS & THPT Lương Thế Vinh cơ sở 1 bắt đầu áp dụng hình thức xử lý học sinh vi phạm nội quy bằng việc đọc sách và viết bài thu hoạch.

Theo đó, đối với học sinh vi phạm nội quy, nhà trường sẽ được yêu cầu lên thư viện vào chiều thứ 7 hàng tuần, tự chọn sách để đọc trong thời gian quy định dưới sự giám sát của thủ thư. Khi kết thúc giờ đọc, các em viết cảm nhận của mình về những gì đã tiếp thu từ cuốn sách, nhân viên thư viện tiến hành kiểm tra bài thu hoạch. Nếu không đạt yêu cầu học sinh phải thực hiện hình thức xử lý kỷ luật khác. 

Cô Văn Liên Na, Phó Hiệu trưởng cho biết, việc yêu cầu học sinh đọc sách không chỉ đơn thuần là hình thức phạt mà còn là biện pháp mang tính giáo dục và nhân văn nhằm khuyến khích đọc sách và giúp các em nhận thức được hành vi của mình. Tùy từng trường hợp, mức độ vi phạm, nhà trường sẽ áp dụng biện pháp kỷ luật này. Đặc biệt, mọi hình thức xử lý đều có sự trao đổi và đồng thuận của cha mẹ nhằm đảm bảo phối hợp trong việc giáo dục học sinh. 

Đại diện nhà trường bày tỏ mong muốn, thời gian tới biện pháp xử lý kỷ luật này sẽ được nhân rộng trong môi trường giáo dục, giúp học sinh nhận thức được giá trị của đọc sách, phát triển khả năng ngôn ngữ, kiến thức và tư duy. Đồng thời, các em cũng hiểu rõ hơn về vai trò, ý nghĩa của việc tuân thủ quy tắc, nội quy trường lớp.

Ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc công ty First News - Trí Việt cũng cho rằng đây là hình thức phạt “nhân văn và nên lan toả ra cả nước”.

Một giáo viên trường Tiểu học Tốt Động (Hà Nội) bày tỏ, nhìn ở góc độ phương pháp giáo dục, phạt đọc sách trở thành nhiệm vụ phải làm để chuộc lỗi. “Trong bối cảnh học sinh đang có xu hướng lười đọc, có thể xem đây là hình thức giáo dục sáng tạo, khuyến khích văn hoá đọc trong nhà trường”.

TS Giáo dục Nguyễn Thuỵ Anh - người sáng lập Câu lạc bộ Đọc sách cùng concho rằng “phạt đọc sách rất độc đáo và có ích”. Theo bà, khoảng thời gian ngồi trong thư viện giúp trẻ bình tâm lại để nghĩ về lỗi sai, hành vi chưa phù hợp của mình. Tuy nhiên, hình phạt không có hiệu quả nếu chỉ đơn giản là yêu cầu các em đọc sách. Vẫn cần sự trò chuyện, trao đổi thẳng thắn, chân tình sau đó giữa giáo viên và học sinh dựa trên nội dung cuốn sách mà thầy cô gợi ý cho trò đọc, ghi lại câu văn phải suy ngẫm, liên hệ với lỗi lầm của mình.

Nếu không có phương pháp, việc “đọc như một hình thức phạt” cũng trở thành một hoạt động hời hợt, không giúp trẻ nhìn được lại mình để điều chỉnh thái độ, hành vi.

Để việc đọc trở thành thú vui

"Tôi rèn luyện cho con từ nhỏ thói quen đọc sách, truyện tranh, coi đó như một quyền lợi. Hôm nào không hoàn thành tốt việc nhà, ăn uống vệ sinh trễ giờ sẽ bị phạt không được đọc. Mỗi lần như thế bé rất tiếc nuối. Nay đến trường, đọc sách lại trở thành hình phạt, e rằng sẽ tạo tâm lý ngược cho con?", chị Ngọc Linh - một phụ huynh băn khoăn.

Theo ông Nguyễn Quốc Vương - tác giả của cuốn Đi tìm triết lý giáo dục Việt Nam, Đọc sách và con đường gian nan vạn dặm, phạt học sinh đọc sách là con dao hai lưỡi. Đặc biệt khi trẻ chưa hình thành nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của sách lẫn định nghĩa của cụm từ "bị kỷ luật". Học sinh sau khi bị phạt có thể ghét/yêu sách. Vì vậy, biện pháp này nên áp dụng cho người lớn, những công ty, tổ chức, đoàn thể nhằm thúc đẩy văn hóa đọc lan rộng.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh khẳng định, mọi đứa trẻ trên thế giới đều thích nghe kể chuyện. Thói quen đọc sách là sự nối dài việc nghe chuyện dưới hình thức chủ động. Đó là một hành vi, một nhu cầu như chạy nhảy, bơi lội, đùa nghịch, hát hò, vẽ vời. Nhưng hạt giống của thói quen đó phải có ai gieo trồng trong đầu đứa trẻ từ thuở ấu thơ bằng những câu chuyện kể, những cuốn sách làm quà tặng. Để nhu cầu đọc sách nảy mầm và trở thành một khát khao tự nhiên.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh nhấn mạnh, trẻ em đến với sách trước hết vì niềm vui. Các em đọc do thích thú chứ không phải nghĩa vụ nên mới có câu "thú đọc sách". Nó cũng như câu cá, đánh cờ, chơi tem là hoạt động hoàn toàn tự nguyện.

Bài 2: Trương Ngọc Ánh, Mỹ Uyên, Tùng Dương không ủng hộ phạt đọc sách 

Nguyên Vũ cho biết rất vinh dự khi được sự tin tưởng của Viện phát triển doanh nghiệp và tài năng Việt Nam. Anh xem đây là trọng trách và sẽ cố gắng hoàn thành tốt vai trò của mình trong việc kết nối, tạo nhiều chương trình có tác động tích cực đến các doanh nhân, doanh nghiệp.

"Tôi vẫn chưa quen với việc được mọi người gọi là 'Viện phó'. Tôi vốn thích làm những điều tích cực cho cộng đồng. Hoạt động nghệ thuật hơn 30 năm, đã kinh doanh ở nhiều lĩnh vực như nhà hàng, khách sạn... nên tôi cảm thấy mình phù hợp với vai trò này", Nguyên Vũ chia sẻ. 

Nguyên Vũ sinh năm 1975. Bắt đầu con đường âm nhạc từ những năm 1990, sau khi đạt giải A cuộc thi Tiếng hát học sinh sinh viên toàn quốc, anh ghi dấu ấn qua các ca khúc như Dòng sông tình yêu, Phố kỷ niệm, Khúc dương cầm cho em... Nguyên Vũ cũng tham gia diễn xuất, góp mặt trong nhiều phim như Dollar trắng, Lấy vợ Sài Gòn, Tấm hộ chiếu vào đời, Chuông reo là bắn...

Anh còn được biết đến trong vai trò MC, giám khảo của một số chương trình truyền hình, gameshow như Hát với ngôi sao, Nốt nhạc vui, Ngôi sao Tiếng hát truyền hình, Nhịp cầu âm nhạc... 

Đầu năm 2024, Nguyên Vũ trở lại đường đua âm nhạc khi ra mắt MV Ba má ơi con hứa lấy vợ. Vì năm nay là cột mốc đánh dấu 30 năm làm nghề, anh đã ấp ủ nhiều kế hoạch âm nhạc. Ở độ tuổi U50, nam ca sĩ giữ kín chuyện đời tư, cho biết niềm vui của mình là được quây quần bên gia đình, đặc biệt là mẹ. 

MV "Ba má ơi con hứa lấy vợ" của Nguyên Vũ:

Em bảo nhốt vào thì họ bảo "gà hoang". Chồng em từ hôm đó đặt bẫy trong vườn, "dính" mấy con gà thì hàng xóm qua nhận là chủ đàn gà, bắt đền.

Em bảo nếu gà nhà họ thì họ phải đền cây giống bị thiệt hại. Nhưng họ không đền, còn dọa đưa nhà em ra pháp luật.

Xin hỏi trường hợp này nếu bị kiện ra tòa thì ai đúng ai sai? Em xin cảm ơn!

Độc giả Ngọc Yến