LMHT: Cập nhật tin tức ngày 18/02: Zoe ‘khá yếu’ ở bản cập nhật 8.4

Theo các chuyên gia, tấn công mạng là một trong những thách thức hàng đầu trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số.

Mười tháng đầu năm nay, Cục An toàn thông tin đã ghi nhận, cảnh báo và hướng dẫn xử lý 10.376 cuộc tấn công mạng gây ra sự cố vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam, gồm cả tấn công lừa đảo, tấn công  thay đổi giao diện và tấn công cài mã độc.

Được ban hành từ 9/2021, Chỉ thị 60 về diễn tập thực chiến xác định đây là hình thức diễn tập diễn ra trên hệ thống đang vận hành, đưa toàn bộ con người, quy trình và công nghệ của tổ chức tham gia vào quá trình diễn tập, đưa đội ứng cứu vào trạng thái luôn thường trực, sẵn sàng xử lý sự cố trước các cuộc tấn công trong thực tế.

Mới đây, Chỉ thị 18 về đẩy mạnh các hoạt động ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng Việt Nam, đã xác định rõ ứng cứu sự cố là hoạt động then chốt, có tính cấp thiết giúp các cơ quan, tổ chức giảm thiểu thiệt hại, ngay cả khi xảy ra sự cố nghiêm trọng.

Vì vậy, hoạt động ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng phải chuyển từ bị động sang chủ động. Chỉ thị 18 cũng yêu cầu các đơn vị diễn tập thực chiến tối thiểu 1 lần/năm với hệ thống cấp độ 3 trở lên nhằm đánh giá khả năng phòng ngừa xâm nhập và phát hiện kịp thời các điểm yếu về quy trình, công nghệ, con người.

Cũng vì thế, với mục đích tăng cường năng lực ứng phó, đồng thời phát hiện sớm các nguy cơ, bảo vệ các hệ thống CNTT quan trọng, trong tháng 10/2022, VNCERT/CC đã phối hợp với VTC tổ chức chương trình diễn tập thực chiến đảm bảo an toàn thông tin mạng cho hệ thống thông tin của VTC.

Diễn ra trên 2 hệ thống quan trọng của VTC, các chuyên gia an toàn thông tin gồm các đội tấn công và đội phòng thủ hệ thống, qua đó tìm ra những lỗ hổng của các hệ thống để có hướng khắc phục, xử lý.

Theo đại diện VNCERT/CC, với diễn tập thực chiến, việc quan trọng nhất là lựa chọn được các đội tấn công có chất lượng. Vì thế, bên cạnh đội phòng thủ là các chuyên gia của VTC, diễn tập còn có sự tham gia của hơn 70 chuyên gia được tổ chức thành 13 đội tấn công đến từ những cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp hàng đầu về an toàn thông tin, tài chính, ngân hàng, chuyển phát…

Đợt diễn tập diễn ra theo hình thức thực chiến trên hệ thống đang vận hành nên không có kịch bản từ trước. Nhiệm vụ của đội phòng thủ là phải thường xuyên theo dõi để phát hiện kịp thời các hành động tấn công bởi các đội Tấn công.

Ban tổ chức cũng đã đánh giá, trao giải cho các đội tấn công, trong đó giải  Nhất thuộc về đội Bộ Tư lệnh 86; giải Nhì được trao cho Bkav và FPT Telecom. Ban Cơ yếu Chính phủ, Viettel Security và Giao hàng tiết kiệm là 3 đội đạt giải Ba.

“Đợt diễn tập này đã giúp các đội tấn công trau dồi thêm kỹ năng. Còn với đội phòng thủ là Tổng công ty VTC, diễn tập thực chiến đưa đơn vị vào trạng thái thường trực, sẵn sàng phản ứng nhanh trước mọi tình huống tấn công mạng nhằm vào hạ tầng CNTT của đơn vị mình”, đại diện VNCERT/CC cho biết.

Nói đến nghề giáo, người ta thường dùng nhiều mỹ từ, nhưng tâm thức của người Việt từ xưa đến nay là cụm “tôn sư trọng đạo”. Ca dao, tục ngữ, thành ngữ Việt Nam có câu: “Không thầy đố mày làm nên”; “Muốn sang thì bắc cầu Kiều/Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy”; “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”... để thấy được vai trò, tầm quan trọng của việc học, vị thế của người thầy. 

Trong thời đại số 4.0, trải qua đại dịch Covid–19, với 22 năm công tác trong môi trường giáo dục chuyên nghiệp, tôi chiêm nghiệm mối quan hệ thầy – trò giờ đây đã khác trước. Trước hết, đó là sự lệ thuộc về mặt tri thức.

Đối với các cấp bậc như đại học và sau đại học, vai trò của người thầy là sự gợi mở, hướng dẫn để học trò tự tìm đến cái đích của khoa học, kiến thức, mức độ tự học được đẩy lên cao. Còn ở cấp bậc dưới, sự phụ thuộc cao hơn, bởi liên quan đến việc người thầy truyền dạy kiến thức chuẩn chỉ trong sách giáo khoa. Tuy nhiên, ở cấp trung học phổ thông cũng đang có sự chuyển dịch, để giảm bớt sự phụ thuộc.

Học trò hiện nay có internet, sách, báo, tài liệu tham khảo đa dạng, đồng nghĩa với có nhiều "người thầy" hơn. Vai trò “độc tôn” về mặt kiến thức của người thầy hiện nay không còn tồn tại, các thầy không đơn thuần là chỉ truyền dạy những kiến thức, người thầy phải dạy được cho học trò phương pháp tư duy, phải liên tục kết hợp giữa việc dạy và tự học, cập nhập những kiến thức mới, tức là người thầy phải học nhiều hơn, càng rõ ở những bậc học cao như thạc sĩ, tiến sĩ. 

Tuy nhiên, sự bất lệ thuộc của sinh viên vào người thầy, vô tình tạo ra một áp lực lớn cho người thầy định vị bản thân và tạo ra giá trị. Từ đó gia tăng sự cạnh tranh và đào thải nghề nghiệp, mặc dù tình trạng thiếu giáo viên ở mọi cấp học vẫn là phổ biến! Nếu không đảm nhận tốt vai trò ở thời kỳ 4.0, nôm na là được nghề "chọn", họ có xu hướng tự bước ra khỏi hệ sinh thái học tập và giảng dạy. Sự khắt khe này trong khi thu nhập nghề nghiệp chưa thoả đáng trong nặt bằng chung xã hội thực là một nghịch lý. Tuy nhiên, tôi cho đây là áp lực lành mạnh. Không chỉ là câu chuyện học trò có quyền từ chối thầy, mà sâu xa là xã hội sẽ từ chối những người thầy đó. Quả thực, sự thay đổi lớn của nghề giáo trong định vị xã hội hiện nay chính ở chỗ này.

Sự bất lệ thuộc về mặt kiến thức cũng dẫn đến mối quan hệ của thầy trò thay đổi. Cụ thể, nó giản dị, bớt phân ngôi hơn (ngôi chủ động, bị động, cao, thấp, trên, dưới...). Dường như quan hệ thầy trò ngày càng đồng đẳng hơn. Đối với những sinh viên trưởng thành sớm, sau khi ra trường vài năm, các bạn có học vị, sau đó trở thành thầy cô giáo của những thế hệ mới, thậm chí chỉ hơn học sinh vài tuổi, cho nên sự đồng đẳng về mặt hình thức như thế này cũng là dễ hiểu.

Chính vì thế, nhìn sâu một chút, tôi thấy khoảng cách giữa thầy và trò là vấn đề tế nhị.

Có quan điểm cởi mở cho rằng, nên xóa nhòa khoảng cách thầy và trò! Điều này thực ra vẫn đang là một dấu chấm hỏi trong thực hành, liệu "xoá nhoà khoảng cách" có tốt hay không? Một số người khác lại cho rằng, thầy vẫn phải là thầy, phải giữ khoảng cách với học trò, để tạo ra áp lực lẫn nhau và duy trì một môi trường học tập có sự nỗ lực vượt thách thức, chứ không thể xuề xòa “cá mè một lứa”.

Tôi cho rằng xóa nhòa khoảng cách thầy - trò không hoàn toàn phù hợp vì học trò cần được tạo động lực trong việc học tập, đặc biệt là tự học. Cho nên, các em cần phải chịu áp lực từ thầy cô giáo, chứ không phải là các em tự nhiên đã tích cực học tập, nhất là ở cấp học thấp.

Nếu muốn tạo áp lực học tập, thầy không phải lúc nào cũng xuề xoà, dễ tính, có đôi khi cần tỏ ra bí hiểm, “áp chế” để học trò phải nể, hoặc học trò cần cảm giác ngại nếu không đạt kết quả mong muốn của cả thầy và trò. Từ đó sự lười biếng của học trò mới có thể bị phá đi, tình trạng tự mãn, tự bằng lòng với thực tại và một vài  yếu tố tiêu cực dẫn đến tình trạng học trò không thích học, không chủ động học phần nào được giải quyết!

Qua một thời gian dài, tôi chiêm nghiệm khoảng cách giữa thầy và trò phải tinh tế. Nhiều giáo viên vẫn loay hoay định vị bản thân là gần gũi đến đâu thì đủ, hay có nên gần gũi với sinh viên hay không. Theo tôi, đây cũng là một trong những vấn đề của thời đại cần phải bàn luận, làm sao để có thể định vị được mối quan hệ thầy trò, khoảng cách giữa thầy trò phải nên như nào.

Với thời lượng ít ỏi những buổi lên lớp, ngoài kiến thức chuyên môn, tôi luôn cố gắng chia sẻ với học trò của mình những kỹ năng ứng xử, tình huống giao tiếp. Học sinh - sinh viên hiện đại đang đứng ở ngã ba đường, họ mong muốn chinh phục những thử thách, được thể hiện mình, nhưng họ thường loay hoay về cách làm, không biết phải làm thế nào hoặc dễ làm sai. Vậy nên, người thầy hãy là người chỉ dẫn, để các em tìm ra cho được con đường đi phù hợp nhất.

Nhiều sinh viên tha thiết hỏi tôi bí quyết để nói tốt, để thành công trước công chúng, tôi chỉ nói rất giản dị: Các em hãy đọc nhiều hơn! Đọc những thứ kích thích chúng ta có một suy nghĩ lâu dài, nhận thức được đủ trách nhiệm với chính mình và xã hội, khi cơ hội sống và cống hiến không bị giới hạn, từ đó chúng ta mới có thể hội nhập và trở thành một công dân toàn cầu.

MC Lê Anh

Hộp cơm trưa của nghệ sĩ, giảng viên Diệu Thảo 'Phía trước là bầu trời'