Xu hướng trẻ hoá

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết ước tính nước ta có khoảng 12,5 triệu người mắc tăng huyết áp (chiếm 20% người trưởng thành).

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và các bệnh tim mạch khác làm cho hàng trăm ngàn người bị liệt, tàn phế và mất sức lao động mỗi năm.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 17 triệu ca tử vong do các bệnh tim mạch, trong đó 9,4 triệu ca là do biến chứng của tăng huyết áp.

Một nghiên cứu tại Viện Tim mạch (Bệnh viện Bạch Mai) chỉ ra rằng, cứ 10 người có đột quỵ lần đầu thì 8 người trong số đó có tăng huyết áp. 

Trong khi khuyến cáo chung tăng huyết áp thường gặp ở người trên 45 tuổi, thì gần đây, các chuyên gia cảnh báo thực trang trẻ hoá ở bệnh này.

Theo TS. Phạm Mạnh Hùng, Tổng thư ký Hội Tim mạch học Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở những người trẻ từ 25 tuổi đang gia tăng, chiếm 21,5% tổng số ca mắc bệnh.

Nhiều người không hề biết bản thân mình bị tăng huyết áp

Tuy nhiên, căn bệnh này nhiều khi không hề có bất cứ biểu hiện triệu chứng nào thậm chí nhiều người mắc họ không hề biết. Vì vậy tăng huyết áp được mệnh danh là “Kẻ giết người thầm lặng”.

Bộ Y tế cho hay, gần 60% người mắc tăng huyết áp chưa được phát hiện bệnh và chỉ có 14% bệnh nhân mắc bệnh này được quản lý, dự phòng và dùng thuốc theo quy định.

Đến hết năm 2015, quản lý bệnh tăng huyết áp mới chỉ thực hiện ở khoảng 12% số trạm y tế xã. Đây cũng là lý do chính làm cho số người mắc bệnh được phát hiện và được quản lý điều trị còn ít. 

6 khuyến cáo quan trọng để dự phòng bệnh nguy hiểm

Các chuyên gia cho biết, tăng huyết áp có rất nhiều nguyên nhân, thường xảy ra ở những người hút thuốc, người béo phì, ít vận động. Đặc biệt ăn nhiều muối cũng là một trong số nguyên nhân gây tăng huyết áp.

Đây là bệnh mãn tính, không lây nhiễm, đã mắc thì phải quản lý, điều trị suốt đời.Tuy nhiên, bệnh tăng huyết áp hoàn toàn có thể được phòng ngừa hiệu quả nhờ lối sống lành mạnh.

Theo khuyến cáo của Cục Y tế dự phòng, mỗi người cần thiết lập, duy trì chế độ ăn hợp lý: Dưới 5g muối/ngày; tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi; hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axit béo no.

Việc duy trì cân nặng hợp lý và cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ rất quan trọng để dự phòng tăng huyết áp. Cùng đó, không hút thuốc lá hoặc thuốc lào, hạn chế uống bia rượu cũng được đề cập đến như là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Người dân cần tăng cường hoạt động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày.Tránh các lo âu, căng thẳng, sống tích cực, nghỉ ngơi hợp lý. Đặc biệt, người trưởng thành cần thường xuyên đo kiểm tra huyết áp để phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp.

Người bị bệnh tăng huyết áp bên cạnh áp dụng các biện pháp tích cực thay đổi lối sống như trên, cần được theo dõi, quản lý bệnh lâu dài và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Để góp phần giải quyết một cách hiệu quả những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực này, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025, đặt ra các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể và giải pháp quan trọng để dự phòng và kiểm soát bệnh không lây nhiễm nói chung và bệnh tim mạch nói riêng.

Bên cạnh giải pháp phòng chống các yếu tố nguy cơ phổ biến như: Thuốc lá, rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý và thiếu hoạt động thể lực, Chiến lược nhấn mạnh một giải pháp quan trọng là phát triển hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở để cung cấp các dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm và lồng ghép quản lý bệnh liên tục, lâu dài tại tuyến chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm: can thiệp thay đổi hành vi nguy cơ; dự phòng các tình trạng tiền bệnh và nguy cơ cao; phát hiện sớm, quản lý người có nguy cơ tim mạch, quản lý lồng ghép đối với các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là tăng huyết áp và đái tháo đường...

Lệ Thanh

Ở nước ta, cứ 5 người trưởng thành lại có một người mắc bệnh này, nhưng có tới 60% người chưa được phát hiện.

Xu hướng trẻ hoá

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết ước tính nước ta có khoảng 12,5 triệu người mắc tăng huyết áp (chiếm 20% người trưởng thành).

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và các bệnh tim mạch khác làm cho hàng trăm ngàn người bị liệt, tàn phế và mất sức lao động mỗi năm.

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 17 triệu ca tử vong do các bệnh tim mạch, trong đó 9,4 triệu ca là do biến chứng của tăng huyết áp.

Một nghiên cứu tại Viện Tim mạch (Bệnh viện Bạch Mai) chỉ ra rằng, cứ 10 người có đột quỵ lần đầu thì 8 người trong số đó có tăng huyết áp. 

Trong khi khuyến cáo chung tăng huyết áp thường gặp ở người trên 45 tuổi, thì gần đây, các chuyên gia cảnh báo thực trang trẻ hoá ở bệnh này.

Theo TS. Phạm Mạnh Hùng, Tổng thư ký Hội Tim mạch học Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở những người trẻ từ 25 tuổi đang gia tăng, chiếm 21,5% tổng số ca mắc bệnh.

Nhiều người không hề biết bản thân mình bị tăng huyết áp

Tuy nhiên, căn bệnh này nhiều khi không hề có bất cứ biểu hiện triệu chứng nào thậm chí nhiều người mắc họ không hề biết. Vì vậy tăng huyết áp được mệnh danh là “Kẻ giết người thầm lặng”.

Bộ Y tế cho hay, gần 60% người mắc tăng huyết áp chưa được phát hiện bệnh và chỉ có 14% bệnh nhân mắc bệnh này được quản lý, dự phòng và dùng thuốc theo quy định.

Đến hết năm 2015, quản lý bệnh tăng huyết áp mới chỉ thực hiện ở khoảng 12% số trạm y tế xã. Đây cũng là lý do chính làm cho số người mắc bệnh được phát hiện và được quản lý điều trị còn ít. 

6 khuyến cáo quan trọng để dự phòng bệnh nguy hiểm

Các chuyên gia cho biết, tăng huyết áp có rất nhiều nguyên nhân, thường xảy ra ở những người hút thuốc, người béo phì, ít vận động. Đặc biệt ăn nhiều muối cũng là một trong số nguyên nhân gây tăng huyết áp.

Đây là bệnh mãn tính, không lây nhiễm, đã mắc thì phải quản lý, điều trị suốt đời.Tuy nhiên, bệnh tăng huyết áp hoàn toàn có thể được phòng ngừa hiệu quả nhờ lối sống lành mạnh.

Theo khuyến cáo của Cục Y tế dự phòng, mỗi người cần thiết lập, duy trì chế độ ăn hợp lý: Dưới 5g muối/ngày; tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi; hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và axit béo no.

Việc duy trì cân nặng hợp lý và cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ rất quan trọng để dự phòng tăng huyết áp. Cùng đó, không hút thuốc lá hoặc thuốc lào, hạn chế uống bia rượu cũng được đề cập đến như là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Người dân cần tăng cường hoạt động thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày.Tránh các lo âu, căng thẳng, sống tích cực, nghỉ ngơi hợp lý. Đặc biệt, người trưởng thành cần thường xuyên đo kiểm tra huyết áp để phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp.

Người bị bệnh tăng huyết áp bên cạnh áp dụng các biện pháp tích cực thay đổi lối sống như trên, cần được theo dõi, quản lý bệnh lâu dài và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Để góp phần giải quyết một cách hiệu quả những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực này, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015-2025, đặt ra các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể và giải pháp quan trọng để dự phòng và kiểm soát bệnh không lây nhiễm nói chung và bệnh tim mạch nói riêng.

Bên cạnh giải pháp phòng chống các yếu tố nguy cơ phổ biến như: Thuốc lá, rượu bia, dinh dưỡng không hợp lý và thiếu hoạt động thể lực, Chiến lược nhấn mạnh một giải pháp quan trọng là phát triển hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở để cung cấp các dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm và lồng ghép quản lý bệnh liên tục, lâu dài tại tuyến chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm: can thiệp thay đổi hành vi nguy cơ; dự phòng các tình trạng tiền bệnh và nguy cơ cao; phát hiện sớm, quản lý người có nguy cơ tim mạch, quản lý lồng ghép đối với các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là tăng huyết áp và đái tháo đường...

Lệ Thanh

Nhiều người cho rằng áp lực chỉ gây ra bệnh lý ở người lớn nhưng với học sinh căng thẳng, stress cũng gây ra các bệnh tương tự như tăng huyết áp, bệnh tiêu hóa, rối loạn tâm thần.

Học sinh bị tăng huyết áp có thể gây ra nhiều biến chứng như tim đập nhanh hơn, đau tức ngực, khó thở, thậm chí những trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy tim, gây biến chứng não và mắt, gây phù phổi cấp, suy thận cấp.

Khi đo huyết áp cho trẻ, cha mẹ nên lưu ý  ở những thời điểm khác nhau, huyết áp có đổi nhất định. Khi trẻ vui, trẻ phấn khích hoặc lo lắng huyết áp cũng có thể thay đổi.

Chỉ số huyết áp của trẻ từ  6-13 tuổi là 85/55 mmHg, mức huyết áp cao nhất có thể đạt 120/80 mmHg. Từ 13-15 trung bình 95/60 mmHg, chỉ số huyết áp cao nhất là 104/70 mmHg. Từ 15-18 tuổi là 117/77 mmHg và mức giá trị tối đa là 120/81 mmHg.

Để phòng tăng huyết áp ở lứa tuổi học sinh, bác sĩ Nam cho biết gia đình cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp. Ngoài ra, công tác giáo dục sức khỏe học đường cần đẩy mạnh hơn nữa. Trẻ em cần được giáo dục sức khỏe về dinh dưỡng, thực phẩm tốt, thực phẩm không tốt cho sức khỏe, phòng ngừa bệnh không lây nhiễm như thế nào. Ví dụ, nhà trường nên tổ chức các buổi trò chuyện về dinh dưỡng an toàn, phòng ngừa béo phì, cách xử lý các tình huống stress, căng thắng, cân bằng cảm xúc.

Cần đưa giáo dục phòng ngừa bệnh không lây nhiễm cho học sinh giống các buổi trò chuyện về giáo dục giới tính. Tại các cơ sở giáo dục, nên mở rộng thêm nhiều thời gian để trẻ được vận động thể lực thường xuyên để tăng cường độ dẻo dai, sức đề kháng. 

Hiện nay, nhiều học sinh có thói quen ăn đồ ăn chế biến sẵn như bánh mì, khoai tây chiên, nước ngọt, gà rán… những thức ăn này giàu năng lượng, chứa nhiều muối khiến áp lực lên mạch máu ngày càng tăng và vô tình đẩy huyết áp của trẻ lên cao.

Vì vậy, bác sĩ Nam cho rằng ở góc độ gia đình phụ huynh nên hạn chế lựa chọn những thực phẩm này cho con. Trẻ cần được duy trì cân nặng hợp lý, ổn định huyết áp. Với trẻ có tiền sử thừa cân - béo phì cần được khám sàng lọc thường xuyên để phát hiện tăng huyết áp và tìm nguyên nhân, phòng ngừa biến chứng.

Ngày 2/10/2021, Chính phủ đã ban hành quyết định số 1660/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025 nhằm bảo đảm chăm sóc toàn diện về thể chất, tinh thần cho trẻ em, học sinh thông qua việc duy trì, đẩy mạnh hoạt động giáo dục, chăm sóc, bảo vệ và quản lý sức khỏe trẻ em, học sinh trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và các trường chuyên biệt.

Theo PGS Nguyễn Hoài Nam, nguyên trưởng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 2, TP.HCM, trong quá trình khám lâm sàng ông đã từng tiếp nhận các trường hợp trẻ em bị tăng huyết áp. Đa số các trường hợp này đi khám bệnh và phát hiện tăng huyết áp ngẫu nhiên. So với tăng huyết áp ở người lớn, bệnh này ở trẻ em nguy hiểm hơn nhiều vì đa phần không có dấu hiệu, triệu chứng, khó nhận biết hơn người lớn.

Nguyên nhân tăng huyết áp ở trẻ em do yếu tố nội sinh như di truyền từ cha mẹ, trẻ bị bệnh lý ở thận, dị dạng mạch máu, hẹp eo động mạch thận, một số bệnh lý khác kèm theo. 

Yếu tố ngoại sinh chiếm đa số hiện nay đó là tình trạng thừa cân, béo phì kèm theo các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Bác sĩ Nam cho biết, giống người lớn, nhiều bệnh nhân ở lứa tuổi học sinh đã mang đủ các bệnh chuyển hóa, rối loạn mỡ máu, tim mạch. Những bệnh lý này chủ yếu đến từ lối sống, dinh dưỡng bất hợp lý, lười vận động, ngồi nhiều, áp lực học hành.

Nhiều người cho rằng áp lực chỉ gây ra bệnh lý ở người lớn nhưng với học sinh căng thẳng, stress cũng gây ra các bệnh tương tự như tăng huyết áp, bệnh tiêu hóa, rối loạn tâm thần.

Học sinh bị tăng huyết áp có thể gây ra nhiều biến chứng như tim đập nhanh hơn, đau tức ngực, khó thở, thậm chí những trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến suy tim, gây biến chứng não và mắt, gây phù phổi cấp, suy thận cấp.

Khi đo huyết áp cho trẻ, cha mẹ nên lưu ý  ở những thời điểm khác nhau, huyết áp có đổi nhất định. Khi trẻ vui, trẻ phấn khích hoặc lo lắng huyết áp cũng có thể thay đổi.

Chỉ số huyết áp của trẻ từ  6-13 tuổi là 85/55 mmHg, mức huyết áp cao nhất có thể đạt 120/80 mmHg. Từ 13-15 trung bình 95/60 mmHg, chỉ số huyết áp cao nhất là 104/70 mmHg. Từ 15-18 tuổi là 117/77 mmHg và mức giá trị tối đa là 120/81 mmHg.

Để phòng tăng huyết áp ở lứa tuổi học sinh, bác sĩ Nam cho biết gia đình cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp. Ngoài ra, công tác giáo dục sức khỏe học đường cần đẩy mạnh hơn nữa. Trẻ em cần được giáo dục sức khỏe về dinh dưỡng, thực phẩm tốt, thực phẩm không tốt cho sức khỏe, phòng ngừa bệnh không lây nhiễm như thế nào. Ví dụ, nhà trường nên tổ chức các buổi trò chuyện về dinh dưỡng an toàn, phòng ngừa béo phì, cách xử lý các tình huống stress, căng thắng, cân bằng cảm xúc.

Cần đưa giáo dục phòng ngừa bệnh không lây nhiễm cho học sinh giống các buổi trò chuyện về giáo dục giới tính. Tại các cơ sở giáo dục, nên mở rộng thêm nhiều thời gian để trẻ được vận động thể lực thường xuyên để tăng cường độ dẻo dai, sức đề kháng. 

Hiện nay, nhiều học sinh có thói quen ăn đồ ăn chế biến sẵn như bánh mì, khoai tây chiên, nước ngọt, gà rán… những thức ăn này giàu năng lượng, chứa nhiều muối khiến áp lực lên mạch máu ngày càng tăng và vô tình đẩy huyết áp của trẻ lên cao.

Vì vậy, bác sĩ Nam cho rằng ở góc độ gia đình phụ huynh nên hạn chế lựa chọn những thực phẩm này cho con. Trẻ cần được duy trì cân nặng hợp lý, ổn định huyết áp. Với trẻ có tiền sử thừa cân - béo phì cần được khám sàng lọc thường xuyên để phát hiện tăng huyết áp và tìm nguyên nhân, phòng ngừa biến chứng.

Ngày 2/10/2021, Chính phủ đã ban hành quyết định số 1660/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025 nhằm bảo đảm chăm sóc toàn diện về thể chất, tinh thần cho trẻ em, học sinh thông qua việc duy trì, đẩy mạnh hoạt động giáo dục, chăm sóc, bảo vệ và quản lý sức khỏe trẻ em, học sinh trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và các trường chuyên biệt.

Khi có bất thường về đường tiết niệu, cần đi khám sớm để được tư vấn điều trị kịp thời (Ảnh minh họa: TM)

Chẩn đoán: Cần phải loại trừ các trường hợp sau:

Tiểu dắt do nhiễm khuẩn tiết niệu. Cấy nước tiểu sẽ cho phép xác định bệnh.

Tiểu dắt do bệnh tiết niệu xác định bằng soi bàng quang (các nguyên nhân gây kích thích bàng quang như sỏi, khối u, dị dạng).

Nội soi bàng quang, xét nghiệm tế bào nước tiểu, siêu âm bàng quang (đo nước tiểu tồn đọng sau tiểu tiện và những bất thường của thành bàng quang) là những khám nghiệm cần thiết.

Niệu động đồ cho phép xác định cơ chế của đái dắt. Nếu đái dắt do nguyên nhân thần kinh phải khám lâm sàng thần kinh sàn chậu.

Tiểu dắt có thể do sự kích thích bàng quang (nghiện thuốc lá, dùng thuốc lợi niệu, viêm bàng quang, viêm tuyến tiền liệt, sỏi, khối u); do khả năng tống xuất hết nước tiểu của bàng quang giảm; hoặc do bệnh lý gây giảm thể tích bàng quang.

Điều trị:Việc đầu tiên là phải chỉnh sửa những tập tính xấu, tránh các chất kích thích (rượu, trà, cà phê). Giảm uống nước, tránh uống nhiều trước khi ngủ. Điều trị bệnh nguyên và nguyên nhân gây tắc.

Một số loại thuốc rất hiệu quả (anticholinergique), tuy nhiên phải tránh các tác dụng ngoài mong muốn như táo bón, khô miệng.

Tập vật lý trị liệu giúp việc quen dần với việc kìm tiểu.

Nếu những biện pháp trên không hiệu quả, bệnh đã chuyển sang giai đoạn khó chữa. Có thể phải sử dụng đến phương pháp tiêm toxine botulique vào cơ bàng quang khi đã loại trừ bệnh lý thần kinh của tủy sống.

Điều trị ngoại khoa bằng cấy điện cực bàng quang (Neuromodulation) hoặc phẫu thuật tăng thể tích bàng quang được áp dụng khi các biện pháp điều trị không hề có tác dụng.

Tóm lại, tiểu tiện là chuyện nhỏ mà không nhỏ, khi có vấn đề có thể khiến chất lượng sống suy giảm, thậm chí nếu không kịp thời phát hiện và điều trị có thể “cái sảy nảy cái ung”, chuyện sinh hoạt nhỏ biến thành chuyện lớn về sức khỏe. Do đó, khi có những triệu chứng bất thường đường tiểu, cần đi khám chuyên khoa để được điều trị sớm nếu có bệnh.

(Theo BS. Lê Sĩ Trung/SK&ĐS)

Một trong những chuyện thuộc về sinh hoạt đời thường bị coi là nhỏ (tiểu) nhưng nếu vướng mắc, có “vấn đề” lại thành chuyện lớn là “tiểu tiện”.

Chứng “tiểu tiện” bất tiện này khi nào là bệnh và phải xử lý thế nào?

Tiểu khó

Tiểu khó là cảm giác đi tiểu khó khăn, bắt buộc phải rặn mạnh để tiểu hết, nhưng sau khi tiểu vẫn có cảm giác không thoải mái vì còn nước tiểu trong bàng quang.

Tình trạng tiểu khó liên quan với sự tắc niệu đạo và/hoặc co bóp bàng quang bất thường.

Tiểu tiện là kết quả của sự thăng bằng giữa sự co bóp tống nước tiểu ra ngoài với lực cản của niệu đạo. Đa số các trường hợp tiểu khó là do tắc giải phẫu.

Triệu chứng: Ở đàn ông, đái khó thường phối hợp với các triệu chứng khác trong bệnh cảnh phì đại tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt cấp tính, bệnh lý xơ cứng cổ bàng quang hoặc hẹp niệu đạo, các bất thường giải phẫu hay chức năng hoặc liệt bàng quang gặp trong bệnh Parkinson hay Sclerose en plaques.

Ở phụ nữ, thường do sa sinh dục, hẹp lỗ tiểu, khối u tiểu khung...

Tiểu tiện khó, lâu, thậm chí gây đau. Dòng nước tiểu nhỏ đi. Tuy nhiên dấu hiệu tiểu khó thường diễn biến chậm, tăng dần nên nhiều khi người bệnh không nhận biết được.

Tiểu khó là một trong những yếu tố nguy cơ gây sỏi bàng quang khi có kèm tồn đọng nước tiểu sau tiểu tiện. Như vậy, nếu có sỏi bàng quang, chúng ta buộc phải tìm nguyên nhân gây tắc dưới bàng quang hoặc bàng quang thần kinh (gây tiểu khó).

Chẩn đoán: Như đã nói, triệu chứng lâm sàng của tiểu khó thường rất nghèo nàn.

Niệu động học là khám nghiệm quan trọng cho phép xác định chức năng bàng quang, cơ thắt, mức độ tiểu khó thông qua tốc độ dòng tiểu.

Phải xét nghiệm nước tiểu 1 cách hệ thống.

Xác định nước tiểu tồn dư.

Việc chẩn đoán són tiểu sẽ khó khăn hơn nếu bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật tiểu khung hay phẫu thuật tiền liệt tuyến, niệu đạo. Tiểu khó do bệnh lý thần kinh rất khó xác định.

Cần phải tìm nguyên nhân của tiểu khó để tránh tình trạng gây tổn hại đến chức năng thận.

Điều trị: Dựa theo nguyên nhân thông thường là giải quyết nguyên nhân gây tắc bằng phẫu thuật. Điều trị nội khoa áp dụng cho các trường hợp đái khó do chức năng.

Đôi khi, với những trường hợp tiểu khó mức độ vừa, không biến chứng có thể chỉ cần theo dõi đơn thuần.

Tiểu nhiều lần, tiểu dắt

Tiểu nhiều lần/tiểu dắt là một trong những triệu chứng rối loạn tiểu tiện phối hợp với tình trạng bàng quang tăng hoạt tính với biểu hiện tăng số lần đi tiểu trong ngày. Tiểu dắt không thường xuyên phối hợp với cảm giác thôi thúc muốn đi tiểu hoặc tiểu gấp.

Triệu chứng: Số lần tiểu tiện trong ngày nhiều hơn bình thường (trên 7 lần vào ban ngày và phải thức dậy đi tiểu hơn 2 lần về đêm). Trong trường hợp nặng, cứ 15-20 phút lại phải đi tiểu, tuy nhiên mỗi lần chỉ có rất ít nước tiểu. Có nhiều nguyên nhân khác nhau. Tiểu nhiều lần về đêm gọi là chứng tiểu đêm (Pollakiurie norturne) còn nhiều về ban ngày gọi là tiểu dắt ban ngày (Pollakiurie diurne).

Khi có bất thường về đường tiết niệu, cần đi khám sớm để được tư vấn điều trị kịp thời (Ảnh minh họa: TM)

Chẩn đoán: Cần phải loại trừ các trường hợp sau:

Tiểu dắt do nhiễm khuẩn tiết niệu. Cấy nước tiểu sẽ cho phép xác định bệnh.

Tiểu dắt do bệnh tiết niệu xác định bằng soi bàng quang (các nguyên nhân gây kích thích bàng quang như sỏi, khối u, dị dạng).

Nội soi bàng quang, xét nghiệm tế bào nước tiểu, siêu âm bàng quang (đo nước tiểu tồn đọng sau tiểu tiện và những bất thường của thành bàng quang) là những khám nghiệm cần thiết.

Niệu động đồ cho phép xác định cơ chế của đái dắt. Nếu đái dắt do nguyên nhân thần kinh phải khám lâm sàng thần kinh sàn chậu.

Tiểu dắt có thể do sự kích thích bàng quang (nghiện thuốc lá, dùng thuốc lợi niệu, viêm bàng quang, viêm tuyến tiền liệt, sỏi, khối u); do khả năng tống xuất hết nước tiểu của bàng quang giảm; hoặc do bệnh lý gây giảm thể tích bàng quang.

Điều trị:Việc đầu tiên là phải chỉnh sửa những tập tính xấu, tránh các chất kích thích (rượu, trà, cà phê). Giảm uống nước, tránh uống nhiều trước khi ngủ. Điều trị bệnh nguyên và nguyên nhân gây tắc.

Một số loại thuốc rất hiệu quả (anticholinergique), tuy nhiên phải tránh các tác dụng ngoài mong muốn như táo bón, khô miệng.

Tập vật lý trị liệu giúp việc quen dần với việc kìm tiểu.

Nếu những biện pháp trên không hiệu quả, bệnh đã chuyển sang giai đoạn khó chữa. Có thể phải sử dụng đến phương pháp tiêm toxine botulique vào cơ bàng quang khi đã loại trừ bệnh lý thần kinh của tủy sống.

Điều trị ngoại khoa bằng cấy điện cực bàng quang (Neuromodulation) hoặc phẫu thuật tăng thể tích bàng quang được áp dụng khi các biện pháp điều trị không hề có tác dụng.

Tóm lại, tiểu tiện là chuyện nhỏ mà không nhỏ, khi có vấn đề có thể khiến chất lượng sống suy giảm, thậm chí nếu không kịp thời phát hiện và điều trị có thể “cái sảy nảy cái ung”, chuyện sinh hoạt nhỏ biến thành chuyện lớn về sức khỏe. Do đó, khi có những triệu chứng bất thường đường tiểu, cần đi khám chuyên khoa để được điều trị sớm nếu có bệnh.

(Theo BS. Lê Sĩ Trung/SK&ĐS)