当前位置:首页 > Thời sự > Biến động Indonesia vs Thái Lan, 16h30 ngày 29/12 正文
标签:
责任编辑:Nhận định
Nhận định, soi kèo Teuta vs Dinamo City, 23h00 ngày 10/2: Chủ nhà rơi tự do
Dù thường xuyên hoạt động trên Twitter, nhưng tỷ phú người Nam Phi này nhiều lần chỉ trích nền tảng mạng xã hội này cũng như các chính sách của nó. Ông cho rằng công ty đang phá hoại nền dân chủ khi không tuân theo các nguyên tắc tự do ngôn luận.
Trước đó, Musk đã thực hiện một cuộc thăm dò trên Twitter hỏi người dùng liệu họ có tin nền tảng này đang tuân theo nguyên tắc tự do hay không. Kết quả có tới 70% số phiếu nói “Không”.
Ông cũng cho biết “kết quả của cuộc thăm dò này rất quan trọng nên mọi người hay suy nghĩ cẩn thận”.
Động thái của Musk diễn ra trong bối cảnh ngày 22/3, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) yêu cầu các thẩm phán liên bang siết chặt việc đăng bài của Elon Musk trên Twitter. Theo đó, SEC cho biết CEO của Tesla đã không tuân thủ các thoả thuận dàn xếp từ năm 2018, khi đăng bài trên mạng xã hội mà không thông qua các luật sư.
Các tranh cãi với SEC bắt nguồn từ tuyên bố của cơ quan này cáo buộc Musk đã lừa dối nhà đầu tư vào ngày 7/8/2018 trên Twitter, khi tỷ phú này khẳng định “đã đảm bảo nguồn vốn” để tư nhân hoá Tesla, trong khi thực tế giao dịch chưa hoàn tất.
Tesla và Musk đã dàn xếp bằng việc rút lui khỏi vị trí Chủ tịch công ty và nộp phạt dân sự 20 triệu USD.
Việc quyết định tạo ra một nền tảng mới sẽ đưa Musk gia nhập danh sách các công ty công nghệ tự định vị bản thân là những “nhà vô địch về tự do” và hy vọng điều đó sẽ thu hút những người dùng đang cảm thấy bị kìm hãm trên các nền tảng như Twitter, Facebook và YouTube.
Mặc dù vậy đến nay, chưa 1 công ty nào trong số đó, gồm cả mạng xã hội Truth Social của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, mạng video Rumble, mạng xã hội Gettr&Parler (cạnh tranh với Twitter), có thể đạt được mức độ tiếp cận và phổ biến như các nền tảng chính thống.
Vinh Ngô(Theo Reuters)
Elon Musk đang phải đối mặt với hàng loạt bê bối trong tháng Hai, liệu điều này có khiến tinh thần thép của tỷ phú lung lay?
" alt="Giận dỗi Twitter, Elon Musk lộ ý định xây dựng mạng xã hội riêng"/>Giận dỗi Twitter, Elon Musk lộ ý định xây dựng mạng xã hội riêng
Trước đó, hồi tháng 7 vừa qua, Trương Minh Cường vẫn đăng tải hình ảnh hạnh phúc khi đi chơi cùng vợ con tại thành phố Seattle, bang Washington. Tuy nhiên thời gian gần đây, anh chỉ thường đăng những hình ảnh chụp một mình cùng những dòng trạng thái khá triết lý.
Trương Minh Cường sinh năm 1978 tại Tiền Giang, anh bắt đầu được khán giả chú ý khi tham gia bộ phim truyền hình "Gió nghịch mùa" đóng chung với Lý Nhã Kỳ, Việt Anh "Chạy án"... Thời điểm đó, anh là một trong số những diễn viên nổi tiếng nhất ở Việt Nam và được mệnh danh là “Jang Dong Gun Việt Nam” bởi ngoại hình điển trai và vẻ lạnh lùng, nam tính.
Có thời điểm, nam diễn viên được chọn đóng hơn 50 quảng cáo với cát xê lên đến 65 ngàn USD một lần. Tuy nhiên, khi sự nghiệp đang ở đỉnh cao, Trương Minh Cường kết hôn với người vợ là doanh nhân thành đạt và sang Mỹ định cư.
![]() |
Mái ấm nhỏ hạnh phúc của Trương Minh Cường. |
Bà xã của anh là giám đốc nhân sự của một công ty truyền thông lớn tên Thu Huyền. Nam diễn viên quen bà xã qua sự giới thiệu của một người bạn. Khi đám cưới diễn ra, Trương Minh Cường vướng tin đồn lấy vợ vì mê sự giàu có. Không dừng lại ở việc bị bàn ra tán vào vì chênh lệch kinh tế, bà xã của anh còn bị chê bai về ngoại hình, nhan sắc. Dù phải nhận những phản ứng trái chiều của dư luận, song Trương Minh Cường không mấy bận tâm mà vẫn thoải mái sánh đôi cùng vợ trước đám đông.
Sau khi kết hôn, cả hai có với nhau hai con là bé trai Louis Trương Gia Bảo 9 tuổi và bé gái Mona Trương Bình Nhi 5 tuổi. Trương Minh Cường cũng thường chia sẻ những hình ảnh mái ấm đầy hạnh phúc bên bà xã tâm lý cùng 2 đứa con đang ở độ tuổi khôn lớn. Anh cũng thường xuyên dành những lời khen có cánh cho bà xã. Anh từng chia sẻ phải cảm ơn vợ cả đời cũng không đủ.
Nam diễn diên cũng từng tiết lộ đã phải qua quãng thời gian bị bệnh trầm cảm nặng và phải tìm đến bác sĩ để điều trị. Sau khi căn bệnh nghiêm trọng được đẩy lùi, anh hướng tới cuộc sống tích cực hơn.
![]() |
Trương Minh Cường từng đắt show quảng cáo và đóng phim trước khi sang Mỹ. |
T.N
- Trương Minh Cường không giấu việc từng bị trầm cảm nặng và đã nghĩ đến chuyện tự tử, tuy nhiên, nhờ tình yêu của bà xã, anh đã lấy lại được tinh thần và khỏi bệnh.
" alt="'Jang Dong Gun Việt' bị đồn ly hôn vợ đại gia sau 10 năm chung sống"/>'Jang Dong Gun Việt' bị đồn ly hôn vợ đại gia sau 10 năm chung sống
Chuyện địa danh
Nhiều địa danh trên đất Bình Trị Thiên ngày nay còn mang dấu ấn Chăm, dù đã gần nghìn năm trở về với Đại Việt. Năm 1069, Lý Thường Kiệt theo vua Lý Nam chinh thu hồi ba châu Bố Chinh, Địa Lý, Ma Linh (là vùng đất từ Nam đèo Ngang – Quảng Bình vào đến Bắc sông Hiếu – Quảng Trị).
Sáu năm sau, 1075 lại vào vẽ bản đồ ba châu đổi tên Bố Chinh thành Bố Chính, Địa Lý thành Lâm Bình, Ma Linh thành Minh Linh. Vẫn một chữ Bố của Chăm nay còn lưu lại trong “Bố Trạch”, chữ Linh còn trong “Vĩnh Linh, Gio Linh”. Sông Hiền Lương bây giờ nguyên gốc là Minh Lương, Chữ Minh liệu có phải phiên ra từ châu Minh Linh do Lý Thường Kiệt đặt từ gần nghìn năm trước?... Sông chảy qua Minh Linh thì gọi Minh Lương, đến thời Minh Mạng, phạm húy mới đổi thành Hiền Lương. Sông còn tên Bến Hải, xuất phát từ bến đò Ông Hai, gọi lâu gọi tắt trẹo thành Bến Hải.
Vùng đất này còn nhiều địa danh mang dấu ấn Chăm như chợ Thùi, bến đò Chền. Trong từ điển tiếng Việt không có chữ Thùi, chữ Chền. Chữ Thùi được bắt gặp trong Từ điển Việt – Chàm – Bồ, nghĩa tiếng Chăm là cái quán lợp lá. Lên thượng nguồn Kiến Giang chỗ ngã ba sông bến đò qua chợ Tréo có tên bến Chền, chắc biến nghĩa từ tên gốc là bến Chàm. “Tôi về Lệ Thủy ngày mưa/Bến Chền in bóng đò trưa nhuốm màu” (Lê Đình Ty). “Hồn tôi đã hóa con đò ấy/Qua lại bến Chền đón đưa em” (Ngô Minh).
Cũng thượng nguồn Kiến Giang có cái vùng đất nay dân cư đã sầm uất nhưng vẫn mang tên lòi Đẻ. Hỏi ra mới biết, chừng trăm năm trước nơi đây còn rậm rịt lùm còi, có con cọp cái làm tổ đẻ đàn con nên dân gian gọi luôn tên Lòi cọp đẻ. Sau gọn lại Lòi Đẻ. Ngay trên đỉnh Hoàng Sơn có hai làng mang tên rất lạ, chưa ai tra cứu được gốc tự thuộc hệ ngôn ngữ nào, là làng Bu lu – Kịnh và Nớơc. Làng trong rừng nhưng xã lại mang tên Ngư Hóa (huyện Tuyên Hóa), chả hợp tí nào.
Chuyện tên người
Một lần nghe trên truyền hình có cái tên người ở thành phố Hồ Chí Minh là Lê Hoàng Hiếu Nghĩa đệ Nhất Thương Tâm Nhân (!). Ở nước Scotland có người tên gồm 197 ký tự (La tinh) phải gọi tắt là Bina bai. Trên tạp chí Hồng Lĩnh đọc thấy cái tên khá nhiều âm tiết: Lê Thị Lan Đài Hiếu Nghĩa. Tên như vậy khi ghi danh sách mục họ và tên chắc phải xuống hai ba dòng.
Một gia đình nọ sinh hạ bảy người con đặt tên thứ tự là: Giàu, Có, Nhiều, Tiền, Vàng, Ngọc, Bích. Nhà nghiên cứu văn hóa Văn Tăng có bốn anh em tên là: Tăng, Pháp, Bửu, Bối. Có lẽ gia đình hướng Phật. Trên báo Quân đội Nhân dân một thời hay bắt gặp cái tên Bùi Như Lạc. Tên Lạc không mới, họ Bùi cũng bình thường, rắc rối ở chữ Như. Sách tiểu học có bài học về những thành ngữ “Bùi như lạc, đặc như bí, đỏ như gấc, trắng như bông”.
Người Việt ta xưa (nay vẫn còn) có tục trẻ sơ sinh không được đặt tên ngay mà gọi nôm na thằng Cu, Tèo, By, cái Tý, Hĩm, Xí… hay những cái tên thật xấu. Các cụ quan niệm đặt tên đẹp sợ ma quỷ bắt đi. Qua một trăm ngày hoặc đầy tuổi mới có cơi trầu be rượu đến nhờ các cụ hay chữ đặt tên cho. Thế nhưng nhiều khi thanh niên lớn đã có tên húy từ lâu mà người nhà vẫn quen miệng gọi anh Bi, anh Tèo, chị Xí. Có trường hợp gọi tên cúng cơm không những xấu mà còn bẩn. Tôi đi qua làng nọ từng nghe con bé chị gọi thằng em: - Ươ cứt, về ăn cơm!...
Bây giờ, kể từ năm 2005, nghị định của Chính phủ về đăng ký quản lý hộ tịch quy định trong vòng sáu mươi ngày phải khai sinh cho con, để muộn sẽ bị phạt. Thiết nghĩ, theo truyền thống, khi đặt tên cho trẻ cũng nên tránh tên húy của ông bà nội ngoại, sợ réo gọi mắng mỏ hàng ngày không hay. Nhưng nếu kiêng hết cả họ hàng nội ngoại xưa xắc thì “Qũy tên” sẽ không đủ, phải đặt qua tên xấu. Thế nhưng cũng có trường hợp đặt tên đẹp quá, hoành tráng quá, khiến người lạ, mới “Văn kỳ thanh” hình dung ra nào hoa khôi, tráng sĩ, tới khi “Kiến kỳ hình” mới thấy cũng chỉ trên trung bình mà đâm ra thất vọng oan…
Chuyện nói tắt, viết tắt
Dạo còn ở Huế, biết có một đơn vị có cái tên rất dài, mười ba âm tiết lận, vào văn bản không biết phải viết hoa từ nào cho phải. Đang đạp xe thong thả trên đường, gặp người bạn đạp xe ngược chiều, tôi hỏi: - Đâu về đấy? Người bạn gọi to bảo tôi dừng xe, ra hiệu lại gần. Tưởng có gì nghiêm trọng, thế mà anh ta chỉ nói: - Mình đi trên Liên hiệp các xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng Long Thọ về, rồi thôi. Tôi hỏi: - Gì nữa không? – Hết! – Thế mà cũng kêu người ta đừng lại! – Ai bảo ông hỏi đi đâu về, tôi phải dừng ông lại mới trả lời đủ… - Lần sau có hỏi đi đâu thì trả lời Vôi Long Thọ cho gọn. Bởi vậy mà, mãi, cái liên hiệp này trong giao tiếp đời thường vẫn “gánh” một chữ Vôi rất thủ công…
Cũng theo xu thế rút gọn những chữ dài dòng mà một thời người miền Trung quen gọi Rip, Bót là viết tắt của hai từ tiếng Pháp với khá nhiều âm tiết để chỉ thuốc và bàn chải đánh răng. Bà con ta đến hiệu thuốc thì cứ gọi Peeni (xêlin), Step (toomixin), Fata (xetamôn) khỏe người mà dược tá vẫn thừa sức biết.
Nói gọn viết gọn thì không sao nhưng viết tắt nhiều khi cũng gây không ít nhiêu khê. Một lần tôi nhận được cái giấy của ngành nông nghiệp mời đến nhà nọ phòng kia họp bàn về L.M.L.M (lờ mờ lờ mờ). Chịu không thể luận ra được nội dung gì. Và, cuối cùng đến họp mới vỡ lẽ: Thì ra là họp về dịch Lở Mồm Long Móng ở trâu bò. Lại nhớ, có chuyện kể, Bác Hồ của chúng ta một lần sang thăm Nhà máy cơ khí Gia Lâm thấy trước cổng bảng hiệu viết chữ in không dấu, Bác đọc vui: Nhà mày có khỉ già lắm…
Chuyện danh xưng còn dài, kể mãi không hết. Tạm biệt ở đây và xin hẹn gặp lại vào một dịp khác…
(Theo Nguyễn Thế Tường/ Văn Nghệ)
" alt="Đầu năm lạ chuyện danh xưng"/>Dù thường xuyên hoạt động trên Twitter, nhưng tỷ phú người Nam Phi này nhiều lần chỉ trích nền tảng mạng xã hội này cũng như các chính sách của nó. Ông cho rằng công ty đang phá hoại nền dân chủ khi không tuân theo các nguyên tắc tự do ngôn luận.
Trước đó, Musk đã thực hiện một cuộc thăm dò trên Twitter hỏi người dùng liệu họ có tin nền tảng này đang tuân theo nguyên tắc tự do hay không. Kết quả có tới 70% số phiếu nói “Không”.
Ông cũng cho biết “kết quả của cuộc thăm dò này rất quan trọng nên mọi người hay suy nghĩ cẩn thận”.
Động thái của Musk diễn ra trong bối cảnh ngày 22/3, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) yêu cầu các thẩm phán liên bang siết chặt việc đăng bài của Elon Musk trên Twitter. Theo đó, SEC cho biết CEO của Tesla đã không tuân thủ các thoả thuận dàn xếp từ năm 2018, khi đăng bài trên mạng xã hội mà không thông qua các luật sư.
Các tranh cãi với SEC bắt nguồn từ tuyên bố của cơ quan này cáo buộc Musk đã lừa dối nhà đầu tư vào ngày 7/8/2018 trên Twitter, khi tỷ phú này khẳng định “đã đảm bảo nguồn vốn” để tư nhân hoá Tesla, trong khi thực tế giao dịch chưa hoàn tất.
Tesla và Musk đã dàn xếp bằng việc rút lui khỏi vị trí Chủ tịch công ty và nộp phạt dân sự 20 triệu USD.
Việc quyết định tạo ra một nền tảng mới sẽ đưa Musk gia nhập danh sách các công ty công nghệ tự định vị bản thân là những “nhà vô địch về tự do” và hy vọng điều đó sẽ thu hút những người dùng đang cảm thấy bị kìm hãm trên các nền tảng như Twitter, Facebook và YouTube.
Mặc dù vậy đến nay, chưa 1 công ty nào trong số đó, gồm cả mạng xã hội Truth Social của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, mạng video Rumble, mạng xã hội Gettr&Parler (cạnh tranh với Twitter), có thể đạt được mức độ tiếp cận và phổ biến như các nền tảng chính thống.
Vinh Ngô(Theo Reuters)
Elon Musk đang phải đối mặt với hàng loạt bê bối trong tháng Hai, liệu điều này có khiến tinh thần thép của tỷ phú lung lay?
" alt="Giận dỗi Twitter, Elon Musk lộ ý định xây dựng mạng xã hội riêng"/>Giận dỗi Twitter, Elon Musk lộ ý định xây dựng mạng xã hội riêng
Dưới đây là những phân tích từ góc nhìn riêng của tác giả vềnhững bất cập trong thực hiện SKKN ở ngành giáo dục.
Để thực hiện một SKKN hay, đúng, có giá trị thực tiễn, đề xuất được những phươngpháp cải tiến mới, đòi hỏi người thực hiện phải trải qua nhiều năm công tác, đãđúc kết được kinh nghiệm giảng dạy của mình, muốn chia sẻ kinh nghiệm với đồngnghiệp để thúc đẩy chất lượng giáo dục đi lên.
![]() |
Ngoài kinh nghiệm thực tế, tìm ra phương pháp mới thì khi thực hiện một SKKNđòi hỏi người viết phải biết trình bày đề tài một cách chặt chẽ, lôgic, lời văntrong sáng và theo một trình tự khoa học. Người được phân công đánh giá, chấmSKKN phải là người tâm huyết, giỏi chuyên môn, không tư lợi hay chịu tác động từmột mối quan hệ nào, chữ công-tư phải rạch ròi. Tuy nhiên, qua tìm hiểu và thựctế cho thấy cả người thực hiện và người chấm hiện nay có nhiều bất cập. Chấm vàcông bố giải song rồi SKKN đi về đâu không ai biết, chỉ tốn tiền bạc của nhànước và để lại nhiều điều tiếng buồn cho dư luận.
Nhiều ý kiến cho rằng: chúng ta có cần thiết phải duy trì viết sáng SKKN nữahay không khi mà thật giả đan cài, những giả dối đang làm xói mòn đạo đức củabao người thầy. Tính thực dụng đặt lên hàng đầu, nhiều người đã đánh mất đi lòngtự trọng của bản thân và nhân cách của chính mình.
Theo qui định và hướng dẫn xét thi đua hàng năm của ngành giáo dục thì SKKNlà tiêu chí hàng đầu cho ưu tiên xét các danh hiệu thi đua. Muốn là chiến sĩ thiđua cơ sở phải có SKNN đạt giải cấp huyện, muốn là chiến sĩ thi đua cấp tỉnhphải có SKKN đạt giải cấp tỉnh. Tổ tiên tiến phải có thành viên trong tổ đạtgiải SKKN từ cấp huyện trở lên, Trường muốn đạt danh hiệu Trường tiên tiến xuấtsắc phải có giáo viên đạt SKNN cấp tỉnh.
Nếu như tiêu chí này mà giáo viên, tập thể phấn đấu, cố gắng thực hiện SKKNbằng thực tế và khả năng của mình thì không có gì để nói nhưng nhiều giáo viêncả đời không biết gì về một đề tài khoa học nhưng vì muốn có danh hiệu thi đuacũng tìm mọi cách để có thể “sáng tác” ra một sáng kiến kinh nghiệm.
Để có một SKKN thời công nghệ thông tin không phải là quá khó. Nhiều ngườinhờ mối quan hệ quen biết thì xin của bạn bè, người thân đã đạt giải năm trước ởmột địa phương khác; Người thì lên mạng coppy đề tài này vài đoạn, cắt của ngườikia vài ý, chỉnh sửa sơ sơ là thành của mình, hoặc viết vài ý tưởng rồi nhờngười khác có kinh nghiệm viết thêm, hay chỉnh sửa lại cho mình.
Những SKKN như vậy cứ như là một nồi “lẩu thập cẩm” vụng về, què cụt về câuchữ, không theo một trình tự khoa học nào. Chỉ tiếc người chấm không phải baogiờ cũng là người tinh ý, chịu khó đọc và tham khảo trên internet nên đọc qualoa rồi công nhận giải và cả làng cùng vui.
Chấm SKKN chỉ vì thù lao cao...
Ngoài những bất cập đối với người viết thì người chấm SKKN cũng cho thấynhiều dư vị buồn. Người có chuyên môn và đúng chuyên thì không phải là giám khảochấm mà người chấm thì toàn là cán bộ quản lí? Ở cấp trường thì chỉ có BGH chấm,đối với cấp huyện thì chủ yếu là cán bộ Phòng giáo dục và nếu nhiều quá thì đưavề cho một số Hiệu trưởng, hiệu phó ở cơ sở chấm tiếp. Trong khi những cán bộquản lí đã bỏ chuyên môn quá lâu, nhiều cán bộ quản lí chưa một lần thực hiệnviết SKKN, vậy mà ngồi ghế ban giám khảo!
Dù cho người quản lí ấy có giỏi đến mức nào thì cũng chỉ hiểu được một chuyênngành đào tạo. Thử hỏi một ông chuyên môn văn đi chấm toán, lí, hóa thì hiểu gìvề định luật, định nghĩa, về khái niệm, công thức, khối lượng nguyên tử haynhững kí hiệu hóa học?
Một ông môn toán thì làm sao thẩm thấu được những đề tài về Văn học, Sử học,Địa lý? Biết gì mà thẩm thấu tác phẩm Văn học, về tiến trình phát triển Lịch sửcổ đại, trung đại…trong nước, thế giới. Biết gì về nguyên nhân, diễn biến, kếtquả hay ý nghĩa của lịch sử? Làm sao biết được những nguồn lực phát triển kinhtế, vùng này có con gì, cây gì, khoáng sản gì, thế nào là chuyên canh, thâm canh,thế nào là bản đồ, lược đồ, tỉ lệ phần trăm phát triển qua từng thời kì, từngnăm... Vì đó là những thuật ngữ khoa học mà người có chuyên môn mới nắm và thẩmthấu hết được.
Nhưng sao họ được chấm, bởi một lẽ rất đơn giản là chấm SKKN thì được chi trảthù lao tương đối cao. Trong khi các tổ chuyên môn, Hội đồng bộ môn đúng chuyênngành, hiểu chuyên môn, hiểu những phương pháp và cập nhật được cái mới, cái haythì đứng ngoài cuộc.
Chính vì cách chấm như vậy mà nhiều SKKN kiểu “trời ơi” thì đạt giải cònnhiều người viết bằng tâm huyết thì rớt vì giữa người chấm và người viết khôngcó mối quan hệ quen thân nào. Nhiều ban giám hiệu chấm để chọn SKKN nộp về phòngGD mà đề tài của giáo viên thực hiện hơn 20 trang chỉ sửa được 2 lỗi đánh máy,vậy mà cũng ngồi ghế…giám khảo!
Nên bỏ thi sáng kiến kinh nghiệm?
Thiết nghĩ, đã đến lúc ngành giáo dục cần phải có những thay đổi toàn diệntrong việc phát động và phân công người chấm SKKN, chúng ta đừng làm theo kiểutù mù và tiêu cực như lâu nay đã và đang làm. Sự cần thiết là xác định rõ mụctiêu của việc làm SKKN, khi người thực hiện xong cần tổ chức bảo vệ đề tài nhưmột đề tài khoa học để giám khảo và người thực hiện phản biện cùng nhau, đểtranh luận và tìm tính thực tiễn, những phương pháp hay mới mà áp dụng trongngành.
Cần loại bỏ những nồi lẩu thập cẩm và kỉ luật nghiêm với người “đạo văn”, xinxỏ của người khác, tránh tình trạng nhìn mặt, nhìn tên để chấm. Nếu không, nênbỏ SKKN để tránh phiền toái cho ngành là điều nên làm để giảm bớt những tiêu cựckhông cần thiết.
Bạn có cùng quan điểm với độc giả Nguyễn Cao hoặc ý kiến khác xin gửi về địa chỉ bangiaoduc@vietnamnet.vn. Trân trọng cảm ơn! |
Khi Mỹ và các chính phủ thành viên NATO khác theo dõi các hoạt động của Nga và xác định chính sách phản ứng phù hợp, thông tin tình báo kịp thời mà họ dựa vào không còn chỉ đến từ các gián điệp và vệ tinh gián điệp trị giá hàng triệu USD. Phương tiện truyền thông xã hội, dữ liệu lớn, điện thoại thông minh và vệ tinh giá rẻ đã chiếm vị trí trung tâm, trong khi trích xuất dữ liệu từ Twitter trở nên quan trọng không kém thứ gì khác trong bộ công cụ phân tích tình báo. Những công nghệ này cũng cho phép các hãng thông tấn và nhà quản lý theo dõi hành động, đóng góp phân tích.
![]() |
Các chính phủ vẫn tiến hành các hoạt động thu thập thông tin tình báo nhạy cảm với sự trợ giúp của các nguồn lực dồi dào như ngân sách tình báo Mỹ. Tuy nhiên, trong số lượng lớn thông tin có giá trị được công bố rộng rãi, không phải tất cả đều được các chính phủ thu thập. Vệ tinh và máy bay không người lái rẻ hơn nhiều so với một thập kỷ trước, giúp các công ty tư nhân vận hành chúng. Gần như tất cả mọi người đều sở hữu smartphone với khả năng chụp ảnh và quay video tiên tiến.
Có thể nói, công nghệ hiện đại đã tạo ra một lượng lớn dữ liệu tình báo và giúp chọn lọc ra những thông tin có giá trị.
Tình báo nguồn mở
Thông qua thông tin do các công ty thương mại và cá nhân nắm được, bất kỳ ai cũng có thể biết được hành tung của quân đội Nga thông qua tìm kiếm trên Internet hoặc nguồn cấp tin tức. Các công ty hình ảnh thương mại đăng tải những hình ảnh địa lý chính xác đến từng phút về lực lượng quân sự của Nga. Một số hãng thông tấn thường xuyên theo dõi và đưa tin về tình hình. Người dùng TikTok đăng video về thiết bị quân sự của Nga trên các toa tàu được cho là đang trên đường đến Ukraine. Vô số người đang theo dõi luồng thông tin này.
Trong hầu hết trường hợp, việc dân chủ hóa thu thập thông tin tình báo đều có lợi cho các chuyên gia tình báo. Các nhà phân tích của chính phủ đang đáp ứng nhu cầu đánh giá thông tin tình báo bằng cách sử dụng thông tin có nguồn gốc từ Internet, thay vì chủ yếu dựa vào các hệ thống được phân loại hoặc các cảm biến đắt tiền trên bầu trời hoặc bố trí trên hành tinh.
Tuy nhiên, rất khó để sàng lọc hàng terabyte dữ liệu công khai để có thông tin liên quan. Phần lớn dữ liệu có thể bị cố ý thao túng để đánh lừa, làm nhiệm vụ phức tạp thêm.
Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ định nghĩa Tình báo nguồn mở (Open-Source Intelligence – OSINT) là hoạt động thu thập, đánh giá và phân tích thông tin có sẵn công khai. Các nguồn thông tin bao gồm các bản tin, bài đăng trên mạng xã hội, video YouTube và hình ảnh vệ tinh từ các nhà khai thác vệ tinh thương mại.
Các cộng đồng OSINT và các cơ quan chính phủ đã phát triển các thực hành tối ưu cho OSINT và có rất nhiều công cụ miễn phí. Các nhà phân tích có thể sử dụng các công cụ để phát triển các biểu đồ mạng, chẳng hạn của các tổ chức tội phạm, bằng cách rà soát các hồ sơ tài chính công khai về hoạt động tội phạm.
Các nhà điều tra tư nhân sử dụng các phương pháp OSINT để hỗ trợ việc thực thi pháp luật, nhu cầu của công ty và chính phủ. Những điều tra viên khác đã dùng OSINT để vạch trần tham nhũng và hoạt động tội phạm cho chính quyền. Tóm lại, phần lớn các nhu cầu về tình báo có thể được đáp ứng thông qua OSINT.
Máy học trong hoạt động tình báo
Ngay cả với các công cụ và phương pháp tốt nhất của OSINT, OSINT cũng góp phần khiến các nhà phân tích tình báo bị quá tải thông tin. Họ liên tục ở trong một chế độ cố gắng hiểu được luồng dữ liệu và thông tin thô không rõ ràng.
Máy học (machine learning), một tập hợp các kỹ thuật cho phép máy tính xác định các mẫu trong một lượng lớn dữ liệu, tỏ ra vô giá trong việc xử lý thông tin OSINT, đặc biệt là ảnh và video. Máy tính nhanh hơn nhiều trong việc sàng lọc thông qua các bộ dữ liệu lớn, vì vậy việc áp dụng các công cụ và kỹ thuật máy học để tối ưu hóa quy trình OSINT là một điều cần thiết.
Việc xác định các mẫu giúp máy tính đánh giá thông tin về sự lừa dối và độ tin cậy cũng như dự đoán các xu hướng trong tương lai. Chẳng hạn, máy học có thể được dùng để giúp xác định xem thông tin do con người hay bot/chương trình máy tính tạo ra và dữ liệu nguyên gốc hay gian lận.
Dù máy học không hoàn toàn chính xác, có thể dùng nó để đánh giá xác suất của một số kết quả nhất định, miễn là được đào tạo với dữ liệu phù hợp và có đủ thông tin hiện tại. Không ai có khả năng kết hợp OSINT và máy học để đọc suy nghĩ của Tổng thống Nga Vladimir Putin, song các công cụ này có thể giúp các nhà phân tích đánh giá, ví dụ, cuộc tấn công của Nga vào Ukraine diễn ra như thế nào.
Không chỉ tạo ra một lượng lớn dữ liệu tình báo, công nghệ còn giúp việc trích xuất thông tin khả dụng từ dữ liệu trở nên dễ dàng hơn, hỗ trợ các nhà phân tích tình báo đưa ra bức tranh toàn cảnh.
Du Lam
Đối mặt với tình hình chiến sự tại Ukraine, Google cho biết sẽ sớm tích hợp tính năng cảnh báo không kích - Air Raid Alerts vào điện thoại.
" alt="Hoạt động tình báo thay đổi thế nào trong cuộc chiến Nga – Ukraine?"/>Hoạt động tình báo thay đổi thế nào trong cuộc chiến Nga – Ukraine?