Người hâm mộ tặng tiền, vàng cho nghệ sĩ: Chiêu trò câu like hay khoe mẽ?

Đến nay, Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia do Bộ KH&CN chủ trì đã thu hút được hàng trăm đề xuất trên toàn quốc. Có nhiều mô hình đổi mới công nghệ thành công với hướng đi mới, doanh nghiệp chủ trì, kết hợp cùng cơ sở nghiên cứu và sự hỗ trợ của nhà nước. Đây là một trong những cơ sở để Việt Nam vươn lên từ “made in Việt Nam” (sản xuất tại Việt Nam) hướng tới “make in Việt Nam” (Việt Nam làm chủ công nghệ và chủ động trong sản xuất).

Chú trọng ứng dụng KH&CN vào sản xuất

Mặc dù các khoản chi cho KH&CN từ ngân sách tăng bình quân 16,5%/năm, tuy nhiên từng đó vẫn là chưa đủ cho nhu cầu phát triển hiện nay. Chính vì vậy mà trong thời gian qua, bản thân các doanh nghiệp đã rất chú trọng đến việc phát triển và ứng dụng KH&CN vào sản xuất. Trong khi không ít doanh nghiệp khác vẫn loay hoay về đầu tư chắp vá thì nhờ chủ động về dây chuyền công nghệ, Công ty Cổ phần Thuốc Thúy y Trung ương 5 đã chủ động mở rộng đầu tư sang những ngành hàng chiến lược khác. Tin tưởng đầu ra cho sản phẩm, mới đây doanh nghiệp đã đưa vào vận hành một nhà máy sản xuất hiện đại theo tiêu chuẩn GMP WHO với giá trị hàng trăm tỉ đồng.

TS. Nguyễn Thị Hương, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thuốc Thúy y Trung ương 5 cho biết: “Kể cả không có sự đầu tư của Nhà nước, công ty vẫn tổ chức nghiêm túc công tác nghiên cứu khoa học, bởi sản phẩm có quá trình nghiên cứu là những sản phẩm chuẩn mực nhất. Chúng tôi rất ủng hộ phát triển doanh nghiệp theo hướng công nghệ cao”.

Doanh nghiệp chủ trì kết hợp cùng cơ sở nghiên cứu và sự hỗ trợ của nhà nước là hướng đi phát triển sản phẩm công nghệ của Việt Nam.

Nhận thấy rõ KH&CN là con đường ngắn nhất để bứt phá, nâng cao sức cạnh tranh, ngày càng nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư nghiên cứu, đổi mới công nghệ. Quá trình này đòi hỏi ít nhất 3 yếu tố là nguồn vốn, cơ sở vật chất và nguồn nhân lực. Để làm được điều này, doanh nghiệp rất cần sự đồng hành của nhà nước cùng tháo gỡ khó khăn.

Công ty TNHH sản xuất phụ tùng ô tô, xe máy Hưng Yên sản xuất ra những sản phẩm theo đơn đặt hàng trực tiếp từ phía đối tác là những tập đoàn công nghiệp lớn của Hàn Quốc, Nhật Bản. Công ty đã sản xuất ra chiếc máy đúc áp lực cao thế hệ mới có thể nâng năng suất cao tới 1/3 nhờ hệ thống robot. Để có thể trở thành nhà cung cấp phụ trợ cấp 1, công ty này đã đầu tư lớn cho đổi mới công nghệ trong đó có sự hỗ trợ quan trọng từ Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia.

Bà Lê Thị Thanh Hằng, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất phụ tùng ô tô, xe máy Hưng Yên cho biết, nếu công nghiệp hỗ trợ không phát triển thì nền sản xuất của một quốc gia sẽ không phát triển. Rất may nhà nước đã nhìn nhận ra vấn đề đó dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ một chương trình dẫn hướng, đường lối cho doanh nghiệp vừa và nhỏ mở tầm nhìn.

Công ty TNHH sản xuất phụ tùng ô tô, xe máy Hưng Yên chỉ là một trong số những đơn vị tham gia Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia, trong đó phần lớn là các doanh nghiệp chủ trì và đã huy động được gần 1.000 tỷ đồng vốn đối ứng. Cách làm này đã phát huy hiệu quả việc kết nối giữa nhà nước với doanh nghiệp và nhà khoa học, giữa các ngành và các địa phương trong đổi mới công nghệ.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cho biết, về phía Bộ và Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia đã giúp cho doanh nghiệp kết nối, tìm hiểu, lựa chọn ra được các công nghệ phù hợp. Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ xây dựng bản đồ công nghệ cho các ngành, các lĩnh vực, các địa phương, các doanh nghiệp.

“Khi xây dựng xong bản đồ công nghệ chúng ta mới khẳng định là phải lựa chọn, bổ sung những công nghệ nào cho phù hợp để phát triển ngành, lĩnh vực, địa phương cũng như doanh nghiệp”, ông Tùng nói.

Nâng cao sức cạnh tranh

Hiện nay cả thế giới, trong đó có Việt Nam đã bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Khâu giống cây trồng vẫn là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp. Theo ý kiến của các chuyên gia, thị trường hạt giống rau trong nước do các công ty nước ngoài chi phối với hơn 80% thị phần, các doanh nghiệp này đều đánh giá Việt Nam là một thị trường tiềm năng.

Trên thị trường có nhiều giống cây trồng nhưng số lượng giống được nghiên cứu và sản xuất trong nước còn ít. Các công ty giống ở Việt Nam có nhiều xong chỉ nhập hàng về bán, và số công ty thật sự nghiên cứu về giống còn hạn chế. Giống nhập khẩu sử dụng và phát triển trong vài năm sẽ bị thoái hóa và phải tiếp tục nhập khẩu. Hơn nữa kinh phí đầu tư để nhà khoa học nghiên cứu phát triển giống lại không đủ. Một nghịch lý là sau khi nghiên cứu xong, làm ra giống nhưng giá thành lại cao hơn so với giống ngoại bán tại Việt Nam.

Công ty TNHH Việt Nông đã chú trọng đầu tư ứng dụng công nghệ trong chọn tạo và sản xuất hạt giống các loại rau màu mới

Nhận thấy tiềm năng lớn của thị trường này, Công ty TNHH Việt Nông đã thực hiện nhiệm vụ thuộc Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia. Công ty đã tập trung nghiên cứu, sản xuất và kinh doanh hạt giống rau màu chất lượng cao.

Nhờ đầu tư ứng dụng công nghệ trong chọn tạo và sản xuất hạt giống các loại rau màu mới, công ty đã lai tạo ra 12 loại rau màu mới đạt chuẩn quốc gia từ hơn 3.000 giống rau màu trên thế giới đã giúp gia tăng giá trị ngành hàng chủ lực cho Việt Nam. Từ những giống rau màu chất lượng cao này, công ty tiến hành nhân rộng mô hình sản xuất và quy trình công nghệ canh tác cho hơn 12 nghìn hộ nông dân tham gia sản xuất và nhân giống thương phẩm. Kết quả này đã góp phần làm giảm 10% khối lượng và giá thành nhập khẩu các loại hạt giống này, đóng góp vào thành công trong xuất khẩu của ngành hàng rau, hoa quả của nước ta.

Ông Trần Xuân Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Việt Nông cho biết, nhờ nỗ lực, công ty đã cho ra đời những loại giống Made in VietNam chất lượng cao và cạnh tranh trực tiếp với nước ngoài. Hiện tại, một số loại giống do Việt Nông tạo ra đã có doanh thu hàng chục tỷ đồng. Lãnh đạo công ty quan niệm rằng, hoạt động nghiên cứu chính là nền tảng. Mỗi năm doanh nghiệp đầu tư đến 20% lợi nhuận cho nghiên cứu và xác định nghiên cứu là vấn đề cốt lõi cho sự tồn tại lâu dài.

Ông Tạ Việt Dũng, Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ cho biết, hiện tại đa số công ty của Việt Nam là nhập khẩu các giống rau từ nước ngoài, chúng ta làm chủ được số lượng giống rau rất ít và không chủ động được vấn đề về giống. Vì vậy việc Công ty TNHH Việt Nông tạo ra được 12 giống rau góp phần giảm nhập siêu hàng năm về giống với giá trị trên 200 triệu USD/1 năm. Việc tạo ra giống này đã giải được bài toán về nhập khẩu và giúp chúng ta chủ động được nguồn giống.

Lĩnh vực công nghệ cao sẽ tiếp tục nhận được ưu tiên, đầu tư của Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia, không chỉ là tiền, đó còn là định hướng thông tin, tư vấn về công nghệ cho doanh nghiệp. Bài toán phát triển các sản phẩm công nghệ Make in Việt Nam đang tìm ra lời giải với hướng đi mới, doanh nghiệp chủ trì kết hợp cùng cơ sở nghiên cứu và sự hỗ trợ của nhà nước.

Bảo Chi

Chìa khóa để doanh nghiệp Việt nâng năng suất chất lượng và sức cạnh tranh

- Trước làn sóng của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra, công nghệ, tri thức và sáng tạo trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh và tăng trưởng kinh tế của từng quốc gia cũng như của từng doanh nghiệp.  

Quang Hải là niềm hy vọng lớn nhất của U23 Việt Nam. Ảnh S.N

"Chúng ta phải thừa nhận rằng lứa này không thể bắng lứa Công Phượng, Xuân Trường năm ngoái. Các cầu thủ trẻ hiện tại cần thêm thời gian để hoàn thiện mình và thích nghi với lối chơi. Tôi tin là đến SEA Games 30 diễn ra vào cuối năm, mọi thứ sẽ khác", BLV Quang Huy nói.

Dù không đánh giá cao lứa U23 hiện tại, nhưng khi đối đầu với đối thủ rất mạnh là U23 Thái Lan, BLV Quang Huy lại tin vào một trận thắng dành cho thầy trò HLV Park Hang Seo.

"Thái Lan thể hiện sức mạnh, nhưng là trước hai đối thủ yếu hơn hẳn là Indonesia và Brunei. Khi đá với U23 Việt Nam, Thái Lan không dễ phô diễn được sức mạnh. Nên nhớ bóng đá Việt Nam giờ không còn tâm lý sợ Thái Lan nữa. Nếu các vị trí đều chơi đúng sức, có đấu pháp tốt, chúng ta có cơ hội thắng Thái Lan", BLV Quang Huy nói.

Cuối cùng, theo BLV Quang Huy, U23 Việt Nam đẩy vào thế phải thắng để chắc chắn có vé vào vòng chung kết, nhưng hãy đá cửa dưới.

"U23 Việt Nam sẽ thắng 1-0, với một tình huống cố định của Quang Hải", BLV Quang Huy dự đoán.

Video U23 Việt Nam 1-0 U23 Indonesia:

Huy Phong

U23 Thái Lan đến Hà Nội muộn nên chỉ có một buổi tập làm quen sân Mỹ Đình trước khi bước vào trận ra quân gặp U23 Indonesia tại vòng loại U23 châu Á 2020.

Do là chủ nhà VCK U23 châu Á, U23 Thái Lan không quá bận tâm đến kết quả ở vòng loại nên đội bóng xứ chùa vàng có tâm lý vô cùng thoải mái

Dù vậy, mục tiêu của HLV Alexandre Gama và các học trò là thắng tất cả các trận đấu. Phát biểu với báo chí, chiến lược gia người Brazil cho biết: "Tôi hay bất cứ HLV nào tham dự giải này đều muốn giành chiến thắng tất cả các trận đấu. Bảng K là bảng đấu khá mạnh, chúng tôi sẽ cố gắng thi đấu tốt từng trận một. Đội nào cũng muốn giành vị trí nhất bảng. Thái Lan may mắn nằm ở bảng này để được thi đấu với các đối thủ mạnh như Việt Nam hay Indonesia để cọ xát hướng đến vòng chung kết trên sân nhà. Bản lĩnh của Thái Lan sẽ được thử thách ở bảng đấu này"

HLV Alexandre Gama nhắc nhở các học trò cần có sự tập trung dù kết quả có như thế nào cũng không ảnh hưởng tới sự có mặt của đội bóng này ở vòng chung kết U23 châu Á 2020

Ông thầy người Brazil cảnh giác học trò rằng U23 Việt Nam rất mạnh, và tất cả phải học những bước tiến lớn của đội bóng do HLV Park Hang Seo dẫn dắt

Buổi tập của U23 Thái Lan diễn ra trong không khí rất vui vẻ, cởi mở

Các cầu thủ vui đùa với nhau trong thời gian khởi động

Tuy nhiên khi đội bước vào bài tập chiến thuật, báo chí được yêu cầu rời sân. Trận đấu giữa U23 Thái Lan và Indonesia diễn ra vào lúc 17h ngày mai, 22/3. Sau đó là trận U23 Việt Nam vs U23 Brunei, lúc 20h.

S.N 

- Từng có nhiều năm nghiên cứu và quản lý giáo dục, đặc biệt là nghiên cứu về các mô hình giáo dục đại học tiên tiến trên thế giới, Giáo sư thấy thế giới nhìn nhận ra sao về các đại học tinh hoa?

Đại học tinh hoa trước hết phải là một trung tâm đào tạo xuất sắc, đa ngành và có quyền tự chủ rất cao. Và các trường này chính là bộ mặt của quốc gia trên trường quốc tế, phản ánh sự phát triển và thịnh vượng của quốc gia đó.

Tất cả các quốc gia phát triển trên thế giới từ Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore đến các nước châu Âu, hay gần đây là Trung Quốc đều có các đại học tinh hoa để đào tạo nhân tài. Nhiều nước trong số đó như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore… hầu như không có tài nguyên thiên nhiên. Họ đều phát triển dựa vào nguồn nhân lực, trong đó có nguồn nhân lực tinh hoa - những người có phẩm chất, năng lực vượt trội, đặc biệt là năng lực sáng tạo và khả năng dẫn dắt. Đội ngũ tinh hoa này thường có vai trò sáng tạo ra triết lý, giải pháp phát triển và công nghệ nguồn phù hợp với chính nước họ.

Nguồn nhân lực tinh hoa có thể tự trưởng thành từ thực tiễn, nhưng nếu có đại học tinh hoa thì sẽ giúp họ rút ngắn hơn nhiều quá trình trưởng thành và cống hiến. Sẽ rất khó để có những con người tinh hoa trình độ cao dẫn dắt sự phát triển của đất nước nếu không có đại học tinh hoa, đại học chất lượng cao để đào tạo.

Giáo sư Mai Trọng Nhuận cho rằng, sẽ rất khó để có những con người tinh hoa trình độ cao dẫn dắt sự phát triển của đất nước nếu không có đại học tinh hoa, đại học chất lượng cao để đào tạo.

- Đó là trên thế giới, còn tại Việt Nam, phải chăng đến bây giờ chúng ta mới nhận thức được sự cần thiết của việc đào tạo tinh hoa cho sự phát triển của đất nước, thưa Giáo sư?

Ở Việt Nam, không phải bây giờ chúng ta mới nhận ra sự cần thiết của việc đào tạo tinh hoa cho đất nước. Từ nghìn năm trước chúng ta đã có Quốc Tử Giám, là đại học đầu tiên của Việt Nam. Dù nhân tài thời đó tiêu chí có thể khác bây giờ, nhưng rõ ràng đây là cái nôi đào tạo ra đội ngũ tinh hoa thực sự.  

Đầu thế kỷ 20, Pháp cũng chú trọng đào tạo đội ngũ tinh hoa ở Đại học Đông Dương. Nhiều bác sĩ, luật sư xuất sắc sau này theo cách mạng là người tốt nghiệp từ đại học này. Đến năm 1997, Đại học Quốc gia Hà Nội bắt đầu đào tạo khóa cử nhân tài năng đầu tiên của cả nước.

Có thể thấy, trong lịch sử, chúng ta đã từng có những giai đoạn tạo ra tiền đề của đào tạo tinh hoa. Tuy nhiên, đào tạo tinh hoa bậc đại học chưa bài bản, hệ thống và liên tục. Vì vậy, bây giờ cần khắc phục điểm yếu này để phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng nhân tài, góp phần phát triển nhanh, bền vững đất nước.  

Điều kiện làm đại học tinh hoa đã chín muồi

- Vai trò và sứ mệnh của đại học tinh hoa là điều không thể phủ nhận. Vậy bây giờ đã phải là thời điểm chín muồi để hiện thực hóa mô hình này tại Việt Nam chưa, thưa Giáo sư? 

Theo tôi bây giờ đã đến lúc phải làm rồi. Chúng ta đã bước vào thời đại cách mạng công nghệ lần thứ tư, tài nguyên thiên nhiên đang dần cạn kiệt, cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt... Đất nước muốn phát triển nhanh, bền vững, ứng phó hiệu quả với biến đổi toàn cầu, nâng cao được năng lực cạnh tranh thì phải dựa vào nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là nhân tài. Vì thế, cần phát triển các trường đại học tinh hoa để thực hiện sứ mệnh này.

Trước đây, Đại học Quốc gia Hà Nội đã từng thực hiện đề tài khoa học độc lập cấp Nhà nước về “Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học cho quy trình phát hiện, đào tạo, sử dụng nhân tài phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Trong quá trình đào tạo tinh hoa có thể tham khảo các kết quả của đề tài này. 

- Từ hơn 10 năm trước giáo sư đã từng ấp ủ ý tưởng xây dựng đại học tinh hoa ở Việt Nam. Ý tưởng đó gặp phải những khó khăn gì thưa giáo sư? Và hiện nay chúng ta đã có đủ điều kiện để hiện thực hóa mô hình này chưa?

Có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là về cơ chế. Để đào tạo tinh hoa cần phải có quản trị tinh hoa. Đó là trao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm cao, tự do học thuật thật sự cho các bên liên quan. Quản trị sáng tạo, quản trị theo kết quả, bảo lãnh cho sự sáng tạo và cống hiến thì mới thuận lợi cho đào tạo tinh hoa.

Thứ hai là về môi trường làm việc thúc đẩy sáng tạo, đổi mới. Cần có cơ chế sử dụng, đãi ngộ và bảo vệ người hiền tài, khuyến khích người tài cống hiến. Hiện nay, nhiều người xuất sắc tốt nghiệp ở các trường đại học danh tiếng trên trên thế giới chưa về làm việc ở Việt Nam là điều cần phải suy nghĩ. Chúng ta cần thay đổi chính sách thu hút, sử dụng người tài cho phù hợp hơn.    

Thứ ba là về kinh phí. Đào tạo tinh hoa tốn kém lắm. Một ví dụ nhỏ về đào tạo ở Đại học Oxford (Anh) mà tôi từng chứng kiến. Trường này quy định, trong năm thứ nhất, một sinh viên phải gặp, trao đổi với ít nhất 10 giáo sư ở các chuyên ngành khác ngành học của mình.

Tuy nhiên, các vấn đề trên đã từng bước được giải quyết, tạo điều kiện cho đại học tinh hoa phát triển ở nước ta. Hiện Đại học VinUni đang được xây dựng theo mô hình này và hy vọng VinUni có được các điều kiện cần thiết để tiên phong trong sứ mệnh ấy.  

- Giáo sư cũng từng nói là không có người học tinh hoa sẽ không thể có đại học tinh hoa. Vậy mức học phí như thế nào thì một trường như Đại học VinUni có thể thu hút được người học tinh hoa thưa giáo sư?

Chương trình đào tạo tinh hoa mà VinUni đưa ra với những tiêu chuẩn rất cao về điều kiện đảm bảo chất lượng tinh hoa, trong đó có giảng viên, phòng thí nghiệm, thực hành, hệ thống thư viện với đầy đủ giáo trình, sách và tài liệu tham khảo, đưa sinh viên ra nước ngoài học một thời gian… thì mức học phí phải cao là điều có thể hiểu và có thể được chấp nhận.

Việc làm và thu nhập của sinh viên tốt nghiệp là một trong những căn cứ để tính chi phí đào tạo và mức học phí. Chúng ta phải thừa nhận rằng sinh viên tốt nghiệp muốn có sự nghiệp tốt, cống hiến được nhiều, thu nhập cao thì đầu tư ban đầu phải lớn. Các sinh viên của đại học tinh hoa với chuẩn đầu ra tương đương với Cornell hay Pennsylvania (Mỹ) chắc chắn sẽ trở thành đối tượng mà các tập đoàn, doanh nghiệp lớn săn đón với mức lương cao.  

Ở nước ta hiện nay có nhiều tập đoàn, doanh nghiệp, bệnh viện… sẵn sàng trả lương cao để chiêu mộ nhân tài. Đó là chưa kể bản thân các nhân sự tinh hoa có thể trở thành các doanh nhân, chuyên gia hàng đầu, tạo việc làm cho nhiều người và tạo ra nhiều sản phẩm hữu dụng, sản phẩm tinh hoa cho xã hội.

- Xin cảm ơn Giáo sư!   

Minh Tuấn