'Bút chấm đọc' hỗ trợ giáo viên không đạt chuẩn

Những ngày qua, thông tin UBND huyện Thanh Oai đột ngột chấm dứt hợp đồng lao động đối với giáo viên hợp đồng khiến hàng trăm giáo viên như ngồi trên lửa vì đứng trước nguy cơ mất việc làm.

Nhiều ngày nay, các giáo viên cũng tụ tập nhiều giờ liền phía ngoài khu vực cổng UBND huyện Thanh Oai để phản đối quyết định này.

Chị Giang, giáo viên hợp đồng tại một trường THCS bức xúc: Ngày 19/7 vừa qua, UBND huyện Thanh Oai đột ngột ký quyết định chấm dứt hợp đồng của hàng trăm giáo viên ở cả 3 cấp học trong toàn huyện. Trong số các giáo viên hợp đồng, người nhiều đã đi dạy tới 20 năm, ít nhất cũng 5- 6 năm. Giờ đùng một cái cắt hợp đồng, chúng tôi biết đi đâu về đâu và làm gì đây khi đã cống hiến gần như cả tuổi trẻ cho sự nghiệp giáo dục”.

Chị Dung (giáo viên hợp đồng dạy Tiếng Anh tại Trường THCS Mỹ Hưng) chia sẻ: “Tính đến tháng 10 năm nay là tôi đi dạy học được 22 năm. Giờ trên 40 rồi mà cắt hợp đồng thì chúng tôi biết làm gì bây giờ. Công việc chúng tôi làm thì không kém gì các giáo viên biên chế, thậm chí có những người còn phải làm vất vả hơn”

Ngày 19/7, UBND huyện Thanh Oai ra văn bản số 1020/UBND-NV về việc thực hiện một số nội dung tại Quyết định số 14/2017/QĐ-UBND ngày 13/4/2017 của UBND TP Hà Nội ban hành quy định về phân cấp quản lý tổ chức bộ máy công chức, viên chức, lao động hợp đồng trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND TP Hà Nội.

Thực hiện quyết định này UBND huyện đã ra văn bản thông báo sẽ chấm dứt hợp đồng với những trường hợp giáo viên khối Mầm non, Tiểu học và THCS trước đây được UBND huyện ký hợp đồng lao động làm giáo viên và nhân viên tại các trường công lập. Sau đó những giáo viên này sẽ chuyển về các trường do Hiệu trưởng xem xét, ký hợp đồng theo thẩm quyền. Thời gian thực hiện việc này theo thông báo từ ngày 1/9/2018.

Trao đổi với VietNamNet, ông Nguyễn Tuệ Sơn, Trường phòng Nội vụ (UBND huyện Thanh Oai, Hà Nội) cho hay việc huyện ra văn bản nói trên cũng được xem như là dự lệnh tới các giáo viên hợp đồng để nắm bắt được chủ trương đề án vị trí việc làm của huyện qua đó chủ động tìm kiếm công việc để đảm bảo thu nhập cho chính bản thân. “Đồng thời cũng lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và các ý kiến phản hồi từ người lao động để trên cơ sở đó để lãnh đạo huyện xem xét có đồng ý giải quyết, ưu tiên và có cơ chế hỗ trợ cho đối tượng nào và ra sao”, ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, hiện trên địa bàn huyện có khoảng 440 giáo viên hợp đồng ở 3 cấp THCS, Tiểu học và Mầm non.

“Hiện nay, các giáo viên ở các trường vẫn sẽ đâu vào đó. Trước đây các đối tượng hợp đồng lao động này do các trường đề nghị về để dạy các môn thì hiện nay họ vẫn cứ ở đấy thôi. Chỉ là chuyển chủ thể ký hợp đồng từ huyện về cho các nhà trường ký, chỉ là thay chủ thể sử dụng lao động”.

Theo ông Sơn, thực tế thì đến thời điểm hiện tại, các giáo viên chưa bị cắt hợp đồng và điều này được UBND huyện Thanh Oai khẳng định đảm bảo duy trì cho đến hết năm 2018 và sẽ duy trì việc được ký hợp đồng cho đến khi có đợt thi tuyển viên chức mới.

Tuy nhiên, VietNamNet cũng đặt câu hỏi rằng, hiện nay thì chưa, nhưng có thể trong tương lai gần sau năm 2018 khi có đợt thi tuyển mới và khi các trường tuyển đủ giáo viên thì số giáo viên hợp đồng này sẽ “bơ vơ”. Theo đăng ký nhu cầu cần tuyển dụng của huyện Thanh Oai trong thời gian tới là khoảng gần 120 giáo viên và qua tổng hợp của huyện này, số lao động hợp đồng vượt định mức hiện là 278 người.

Về điều này, theo ông Sơn, theo quyết định số 8586 của UBND TP Hà Nội về việc giao chỉ tiêu kế hoạch kinh tế - xã hội và dự toán thu, chi ngân sách năm 2018 và Nghị quyết 17/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân Thành phố về tổng biên chế hành chính, sự nghiệp năm 2018 đều có chỉ đạo sau cùng: “Yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm và không được tự ký hợp đồng lao động làm công tác chuyên môn, kiên quyết chấm dứt hợp đồng chuyên môn hiện có. Đối với những đơn vị cố tình không thực hiện, đề nghị xét xét kỷ luật theo quy định”.

Ông Sơn nói: “Vậy nếu kiểm tra mà huyện Thanh Oai vẫn có thì sẽ bị xử lý. Trách nhiệm của chúng tôi bây giờ là làm làm sao để đảm bảo hợp lý về chỉ đạo của cấp trên đề xuống, thứ hai là hợp tình để làm sao người lao động hợp đồng thấy có thể chấp nhận được. Còn nếu để đạt được cái tình theo yêu cầu của họ thì chúng tôi không đáp ứng được quy định của pháp luật”. 

Ông Sơn cho rằng, trước kia nếu chưa có Nghị quyết 17 và Quyết định 8586 thì có thể “nấn ná” nhưng giờ huyện phải làm quyết liệt.

“Bản thân chính quyền cũng không ép người lao động phải ký hợp đồng mà cái chính là nhu cầu, nguyện vọng của người lao động. Họ đã được chính quyền ưu ái, tạo điều kiện bằng việc ký hợp đồng để không bị mai một kiến thức, nghề nghiệp của mình sau đào tạo mấy năm trời trong thời gian đợi các kỳ thi tuyển. Người lao động hợp đồng thì phải xác định là luôn luôn phấn đấu đễ đỗ được vào thành viên chức. Viên chức được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, còn lao động hợp đồng bằng nguồn tiết kiệm chi của các trường hoặc của huyện để giúp cho người lao động duy trì nghề nghiệp của mình chờ thi tuyển. Và cũng phải nhìn nhận viên chức thì có tính ổn định hơn còn lao động hợp đồng thì chính bản thân họ phải xác định là sẽ không ổn định”, ông Sơn nói.

“Khi thành phố tổ chức thi tuyển chung, giáo viên nào có trình độ năng lực thì chắc chắn sẽ trúng tuyển. Nhưng khi không đỗ thì rõ ràng chuyên môn và năng lực còn kém và phải chấp nhận chuyện phải thanh lý chấm dứt” .   

Trước câu hỏi rằng vậy tại sao huyện lại ký hợp đồng dư nhiều như vậy với các giáo viên để xảy ra chuyện như hiện nay, ông Sơn nói: “Khi tuyển dụng thì có  số người thi không đỗ, có trường hợp dự tuyển đến lần thứ 8, 9 mà không trúng tuyển. Nhu cầu giáo viên thì cần nhưng thi vào không đỗ nên không thể tuyển được. Như vậy thiếu giáo viên đứng lớp mới sinh ra chuyện giáo viên hợp đồng. Có thể vì tinh thần nhân văn và ưu ái mà rồi các lãnh đạo tiền nhiệm ký để tạo điều kiện cho các giáo viên tiếp tục giảng dạy để chờ đợt thi tuyển tiếp theo. Đúng ra phải cắt luôn ở thời điểm đó nhưng nếu nghỉ ở nhà thì sẽ bị mai một kiến thức nên ký để họ được tiếp tục làm cho nhớ việc nên mới tồn tại chuyện như hiện nay”.

Theo ông Sơn, với các trường hợp giáo viên không được ký tiếp hợp đồng trong tương lai, có thể huyện sẽ hỗ trợ bằng việc hướng dẫn, giới thiệu các lao động hợp đồng về các trường tư thục, đặc biệt ở các khu đô thị mới mọc lên.

Cùng đó, sẽ đề nghị UBND huyện có cơ chế tài chính để hỗ trợ cho người lao động khi thực hiện việc chấm dứt hợp đồng.

Ngoài ra, UBND huyện cũng sẽ xem xét thời điểm ký hợp đồng, thời gian công tác, đối tượng và hoàn cảnh gia đình như con thương bệnh binh, liệt sỹ,… từ đó xác định các trường hợp được ưu tiên để giao các trường ký trong chỉ tiêu biên chế.

Ra trường năm 2000 và tính đến nay đã dạy được 16 năm, cô giáo Ngọc (giáo viên dạy Toán tại Trường THCS Thanh Thùy) bức bối vì cho rằng cách giải quyết của UBND huyện Thanh Oai là chưa hợp lý. Cùng đó theo chị, việc ký hợp đồng giáo viên quá nhiều mới dẫn tới chuyện giờ đây thừa nhiều.

“Tôi không phủ nhận hiện nay huyện đang làm đúng theo tinh thần chỉ đạo nhưng với đặc thù của huyện Thanh Oai như thế này thì không thể nào mà tiến hành răm rắp như vậy. Chúng tôi muốn phải có hướng giải quyết cho chúng tôi, không thì quá thiệt thòi.

Những người trước đã làm sai thì giờ phải sửa sai. Không thể vì một công văn yêu cầu chấm dứt hợp đồng mà cho chúng tôi về là không được và chúng tôi không đồng ý.

Như tôi là 16 năm nhưng có người trên 20 năm đã cống hiến hết tuổi thanh xuân. Có thầy đã gần 50 tuổi. Nếu bị cắt hợp đồng, với tấm bằng cao đẳng sư phạm thì thử hỏi chúng tôi sẽ đi xin được việc gì. Xách vữa cũng làm gì có sức khỏe mà làm nữa. Trong khi tuổi thanh xuân đã qua cống hiến hết cho giáo dục rồi.

Tại sao các huyện khác cũng làm nhưng không vấn đề gì? Bởi họ ký hợp đồng vừa đủ với số lượng giáo viên thiếu, thì khi chuyển về trường ký hợp đồng thì cơ bản giữ nguyên và đảm bảo được công ăn việc làm cho người lao động. Nhưng tại Thanh Oai là ký thừa quá nhiều, đến năm 2014, chủ tịch huyện khi đó vẫn ký thêm hợp đồng. Vậy giờ các giáo viên hợp đồng vượt mức sẽ đi đâu?”

Thanh Hùng

Nghiên cứu của nhóm TS. Trần Quang Tuyến (Trường ĐH Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội) lần đầu tiên xem xét tác động của đặc điểm gia đình và cá nhân, chất lượng đào tạo lao động tới sự lựa chọn nghề nghiệp của người trẻ Việt Nam.

Một trong những phát hiện thú vị của nghiên cứu này là phụ nữ Việt Nam có khả năng có công việc tốt hơn đàn ông, thậm chí là sau khi đã tính tới tất cả các nhân tố khả biến khác.

Trình độ học vấn cao hơn cũng là yếu tố quan trọng nhất quyết định việc lựa chọn những nghề nghiệp trí óc, trong khi đó nền tảng gia đình (ở đây là nghề nghiệp của người bố) đóng vai trò đáng kể trong việc lựa chọn nghề nghiệp của con cái.

Quan trọng hơn là nghiên cứu kết luận, chất lượng đào tạo giúp tăng khả năng có được những công việc tốt hơn.

Cụ thể, kết quả nghiên cứu cho thấy tình trạng việc làm của người bố có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự lựa chọn nghề nghiệp của con cái. Ví dụ như, khi các yếu tố khác đều bình đẳng, những người có bố làm công việc trí óc có khả năng chọn những công việc trí óc cao hơn 260% so với những người có bố làm công việc lao động chân tay.

Nhiều nghiên cứu trước đây liên quan đến sự tác động từ nghề nghiệp của bố mẹ cũng xác nhận rằng đó là một yếu tố có tính quyết định tới sự lựa chọn nghề nghiệp của con cái ở cả những quốc gia phát triển và đang phát triển.

Phát hiện này có thể được lý giải bởi thực tế là nếu một người cha đạt được vị trí nghề nghiệp cao, thì vị trí xã hội của ông có thể giúp con cái có được những công việc tốt hơn. Xu hướng chuyển giao nghề nghiệp giữa các thế hệ này thường được gọi là “hiện tượng trễ thời đại”.

Một thông tin không ngạc nhiên của nghiên cứu là: Những công việc trí óc đòi hỏi kỹ năng cao sẽ có mức thu nhập cao nhất, trong khi những công việc lao động chân tay kỹ năng thấp sẽ có mức thu nhập thấp nhất. Tuy nhiên, cả công việc chân tay kỹ năng thấp và công việc chân tay đòi hỏi có kỹ năng đều có mức thu nhập tương đương nhau.

Cụ thể, nhóm công việc được trả lương cao nhất có thu nhập cao hơn nhóm công việc được trả lương thấp nhất là 1,53 triệu đồng, và cao hơn nhóm được trả lương trung bình là 850 nghìn đồng. Khoảng cách thu nhập giữa các công việc có mức lương trung bình và lương thấp nhất rơi vào khoảng 690 nghìn đồng.

Mức độ hài lòng về công việc ở các nhóm nghề không đòi hỏi kỹ năng cũng thấp hơn các nhóm khác.

Trong khi đó, những người có ít nhất 1 đứa con sẽ có khả năng chọn công việc chân tay đòi hỏi kỹ năng ít hơn 58% so với những người không có con. Cứ có thêm 1 thành viên trong gia đình thì con số này tăng thêm 21%. Tuy vậy, việc lựa chọn nghề nghiệp dường như không bị ảnh hưởng bởi quy mô hộ gia đình và việc có con. Tình trạng hôn nhân cũng không có liên quan đến việc lựa chọn nghề nghiệp, nhưng tình trạng di cư có liên quan mật thiết tới sự lựa chọn nghề nghiệp.

Nghiên cứu cho thấy, nếu tất cả các yếu tố khác bình đẳng thì khả năng một người lao động nhập cư chọn công việc chân tay có kỹ năng sẽ cao hơn 207% so với một lao động không nhập cư. Tương tự, lao động nhập cư có khả năng chọn công việc trí óc kỹ năng thấp cao hơn 409% và chọn công việc trí óc kỹ năng cao cao hơn 248% so với lao động không nhập cư.

Về vai trò của giáo dục, kết quả cho thấy giáo dục có ảnh hưởng lớn nhất đến việc lựa chọn một số nhóm nghề nghiệp.

Nhìn chung, nền tảng giáo dục tốt hơn sẽ làm tăng khả năng chọn một công việc tốt hơn. Ví dụ, nếu mọi yếu tố đều bình đẳng thì những người chỉ học hết tiểu học hoặc không đi học sẽ có cơ hội trở thành lao động chân tay có kỹ năng thấp hơn 66%, cơ hội trở thành lao động trí óc kỹ năng thấp thấp hơn 86%, và cơ hội trở thành lao động trí óc kỹ năng cao thấp hơn 97% so với những người có bằng trung học phổ thông trở lên.

Tác động của giáo dục còn lớn hơn nhiều với những người có bằng đại học. Tấm bằng đại học làm tăng khả năng có một công việc trí óc kỹ năng thấp lên 8.653% và tăng khả năng có một công việc trí óc kỹ năng cao lên 28775%.

Những tác động tích cực và mạnh mẽ của giáo dục đối với việc chọn lựa công việc cũng được tìm thấy trong các nghiên cứu ở Nhật Bản, Nga và Mỹ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trong khi trình độ học vấn là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc lựa chọn cả công việc trí óc kỹ năng thấp và kỹ năng cao thì nó lại không hề ảnh hưởng đến việc lựa chọn công  việc lao động chân tay có kỹ năng. Điều này có thể được giải thích rằng những công việc chân tay yêu cầu kỹ năng không đòi hỏi trình độ giáo dục bậc cao.

Nghiên cứu của nhóm TS. Trần Quang Tuyến được lấy dữ liệu từ “Khảo sát Chuyển tiếp từ trường học tới việc làm” năm 2015 do Tổ chức Lao động quốc tế thực hiện, dữ liệu Tổng Điều tra doanh nghiệp năm 2014 và dữ liệu từ Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2014.

Nghiên cứu được công bố trên "Children and Youth Services Review", tạp chí trong danh mục ISI (SSCI) về giáo dục, xuất bản bởi Elsevier, Hà Lan.

Nguyễn Thảo