Khoảng 1 năm trở lại đây, thị lực của nam bệnh nhân 32 tuổi quê Cà Mau kém đi, nhưng nghĩ không sao nên anh này không điều trị.

Ngày 20/12 anh dự tính sẽ lấy vợ thì mắt bỗng dưng chỉ còn nhìn thấy lờ mờ sáng tối nên vội tới bệnh viện thăm khám.

Khi có dấu hiệu giảm thị lực, mọi người nên tới bệnh viện kiểm tra

Là người trực tiếp điều trị cho nam bệnh nhân - Ths Bs Nguyễn Minh Hảo Hớn - Khoa Mũi Xoang, Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM cho hay, qua chụp CT, đã phát hiện khối u nhầy (mucocele) vùng sàng sau huỷ xương và chèn ép thần kinh thị.

Bệnh nhân được phẫu thuật cấp cứu bằng cách dẫn lưu khối u nhầy. Ngay sau đó, mắt bệnh nhân đã nhìn thấy được gần như bình thường.

Hôm nay, người đàn ông 32 tuổi đã được ra viện trước ngày đám cưới một ngày.

Theo Phó GĐ BV Tai mũi họng Võ Quang Phúc, u nhầy sàng sau chiếm tỉ lệ rất thấp khoảng 5%, thường nằm ẩn sâu bên trong.

Dù nội soi mũi xoang cũng không thể phát hiện được, và nếu bác sĩ không có kinh nghiệm thì rất dễ bỏ sót.

Văn Đức

Con số ấn tượng này đã thắp sáng hơn nữa niềm hy vọng cho những trẻ mắc chứng rối loạn chuyển hóa bẩm sinh (RLCHBS), mang tới cơ hội chữa trị sớm cho trẻ. Đây cũng là mục tiêu mà Công ty Mead Johnson Nutrition Việt Nam hướng tới khi phối hợp với Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế) và Bệnh viện Nhi Trung ương tổ chức triển khai dự án này.

Nâng cao khả năng chẩn đoán, chữa trị bệnh

Rối loạn chuyển hóa bẩm sinh là căn bệnh nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh, gây hậu quả nghiêm trọng tới cuộc sống và sự phát triển của trẻ. Điều đáng chú ý là tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, có đến 90% số ca bệnh vẫn chưa được phát hiện trong cộng đồng.

Bên cạnh sự phức tạp của bệnh là một số khó khăn khác như hạn chế thông tin và kinh nghiệm chẩn đoán, chăm sóc; thiếu hụt thuốc, sữa chuyên biệt dành riêng cho bệnh nhi,…

BS. Vũ Chí Dũng - Trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hoá - Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ thông tin về RLBHCS đến các y bác sỹ

Đứng trước thách thức này, Mead Johnson Nutrition Việt Nam đã chủ động phối hợp triển khai dự án “Nâng cao nhận thực về sàng lọc, chẩn đoán rối loạn chuyển hóa bẩm sinh” từ năm 2014 nhằm tiếp cận và truyền thụ kiến thức về bệnh cho đội ngũ bác sỹ, đồng thời tài trợ miễn phí sản phẩm cho trẻ trong suốt quá trình điều trị.

Trong 3 năm qua, dự án đã từng bước đặt nền móng vững chắc trong việc giúp nhiều trẻ được phát hiện sớm và có cơ hội chữa trị thành công. Trong năm đầu tiên triển khai, dự án đã tập huấn cho các cán bộ y tế về bệnh RLCHBS để trang bị kiến thức, từ đó giúp tăng tỉ lệ phát hiện bệnh, giúp đỡ giảm tỉ lệ mắc phải và tử vong ở trẻ.

Đến năm 2015, dự án đã tổ chức nhiều đợt hội thảo ở cả 3 miền, tập huấn cho hơn 700 y bác sĩ, cán bộ lãnh đạo các cơ sở sản - nhi trên toàn quốc. Đặc biệt là năm 2016, ngoài đội ngũ các y bác sĩ ở tuyến trung ương, dự án còn mở rộng tập huấn tới các bệnh viện tuyến dưới.

Kết quả là hiện nay, các bệnh viện công lập cũng như tư nhân trên địa bàn cả nước có độ cảnh báo rất cao trước các dấu hiệu của RLCHBS. Đồng thời nhờ những kiến thức thu nhận được trong quá trình tập huấn, việc sàng lọc, chẩn đoán bệnh, hợp tác trao đổi thông tin tại các cơ sở y tế diễn ra hiệu quả và nhanh chóng hơn.

Những con số ‘biết nói’

Nhờ những nỗ lực trên, dự án “Nâng cao nhận thực về sàng lọc, chẩn đoán rối loạn chuyển hóa bẩm sinh” đã ghi nhận những con số ấn tượng.

Từ năm 2004 tới năm 2015, có 283 trường hợp thuộc 26 nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh khác nhau được xác định tại Việt Nam. Chỉ sau 2 năm triển khai dự án (từ đầu năm 2014 tới cuối năm 2015), mỗi năm Bệnh viện Nhi Trung ương đã xác định rõ thêm 45-50 trường hợp mắc mới, chiếm khoảng 1/3 kết quả đạt được của cả 9 năm trước đó cộng lại.

Thành quả đầy ý nghĩa này đã thể hiện mạnh mẽ và sâu sắc cam kết của Mead Johnson Nutrition Việt Nam trong việc đồng hành cùng Bộ Y tế và Bệnh viện Nhi Trung ương nhằm nỗ lực giải quyết những thách thức trong sàng lọc, chẩn đoán và điều trị các rối loạn chuyển hóa bẩm sinh.

Chuỗi hoạt động ý nghĩa này vẫn đang tiếp tục được triển khai. Đây cũng là minh chứng cho cam kết của Mead Johnson Nutrition trong việc không ngừng ứng dụng nghiên cứu khoa học tiên tiến, vượt bậc vào phát triển các giải pháp dinh dưỡng chất lượng cao cho khởi đầu tốt đẹp nhất của trẻ nhỏ.

Thành tựu của dự án suốt 3 năm qua càng có ý nghĩa đặc biệt khi sắp tới ngày 28/2 - ngày Quốc tế phòng chống bệnh hiếm gặp (trong đó có bệnh về RLCHBS). Đây là sự kiện được Hiệp hội các tổ chức bệnh hiếm gặp Eurordis tổ chức và được 30 nước trên thế giới hưởng ứng nhằm nâng cao nhận thức trong việc tầm soát, phát hiện và điều trị những bệnh này.

Các loại đột quỵ: tắc nghẽn và chảy máu

Tất cả đột quỵ xuất phát từ thương tổn mạch máu làm hạn chế lưu lượng máu đến các phần của não bộ. Nếu không có nguồn cung cấp ôxy và máu liên tục, các tế bào não bắt đầu chết. Nó có thể để lại di chứng: không thể đi lại, nói, cảm nhận, suy nghĩ, nhìn thấy. Đột quỵ thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các ca đột quỵ; 20% còn lại là đột quỵ do xuất huyết.

Đột quỵ thiếu máu cục bộ xảy ra khi một động mạch cung cấp máu và ôxy cho não bị tắc nghẽn bởi một cục máu đông. Nếu cục máu đông trong tim và đi tới não, nó được gọi là đột quỵ do cục nghẽn tim. Đột quỵ do huyết khối, do cục máu đông nghẽn trong động mạch cung cấp máu cho não, sau khi động mạch bị hẹp do xơ vữa.

Đột quỵ xuất huyết, còn được gọi là đột quỵ chảy máu, xảy ra khi một mạch máu ngay bên ngoài hay bên trong não rò rỉ hoặc vỡ. Hay gặp nhất là xuất huyết nội sọ, có nghĩa là xuất huyết trong não. Ngoài ra có thể xuất huyết dưới màng nhện, xảy ra giữa hộp sọ và não. Một số trường hợp do chứng phình động mạch gây vỡ và chảy máu trong não.

Chế độ ăn giàu rau hoa quả, các loại hạt, cá (đặc biệt là cá hồi), ăn giảm muối giúp phòng ngừa đột quỵ.

Các cục máu đông đi “du lịch” trong mạch máu gây đột quỵ

Nhồi máu cơ tim xảy ra khi một cục máu đông hình thành và làm tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu đến nuôi dưỡng các phần của cơ tim. Có thể gây thương tổn hoặc gây sẹo tâm thất trái, là buồng bơm máu chính của tim. “Kết quả là, trái tim có thể không co bóp bình thường, mà có thể hình thành một cục máu đông”, TS. Louis Caplan - giáo sư thần kinh học tại Trung tâm Y khoa Harvard giải thích. Tiếp theo, cục máu đông mới đi “du lịch” qua các mạch máu và dừng lại trong một động mạch cung cấp cho não. Trường hợp đột quỵ do cục nghẽn từ tim ít gặp, xảy ra ở khoảng 3-4% những người sống sót sau nhồi máu cơ tim, thường là trong vòng 30 ngày kể từ ngày khởi phát nhồi máu cơ tim. Cần một đánh giá toàn diện để phát hiện và điều trị tất cả các yếu tố góp phần để ngăn chặn các vấn đề về tim mạch trong tương lai.

Chảy máu não sau nhồi máu cơ tim

Trong hoặc sau nhồi máu cơ tim, có thể can thiệp các động mạch bị nghẽn như nong mạch và để chèn một stent để chống đỡ cho động mạch mở. Sau đó, dùng một hoặc nhiều loại thuốc để ngăn ngừa cục máu đông hình thành bên trong các ống đỡ động mạch, thường là thuốc aspirin và clopidogrel, cho đến một năm, đôi khi lâu hơn. Tuy nhiên, các loại thuốc này làm tăng nguy cơ chảy máu, bao gồm đột quỵ do chảy máu não. Điều này có thể giải thích lý do tại sao, như nghiên cứu đột quỵ gần đây cho thấy, có người phải đối mặt với hai lần nguy cơ của xuất huyết nội sọ trong năm đầu tiên sau nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, những biến chứng này rất hiếm. Trong khi đó, tác dụng chống đông máu của thuốc giúp ngăn chặn nhồi máu cơ tim, mà đến nay cho thấy sử dụng vẫn hiệu quả.

5 cách để ngăn ngừa đột quỵ

Hạ huyết áp (yếu tố nguy cơ đột quỵ lớn nhất): Tăng huyết áp làm tăng gấp đôi hoặc thậm chí gấp bốn lần nguy cơ đột quỵ nếu huyết áp không được kiểm soát. Mục tiêu lý tưởng duy trì huyết áp ở mức 120/80mmHg sau nhồi máu cơ tim, có thể giúp phòng ngừa đột quỵ. Giảm lượng muối trong chế độ ăn uống (không quá ½ thìa cà phê muối/ngày).

Giữ cholesterol và đường trong máu ở mức khỏe mạnh: Tránh các thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao, như mỡ động vật, phô mai và kem chứa chất béo. Tránh các thực phẩm có hàm lượng chất béo bão hòa cao. Ăn nhiều trái cây và rau quả mỗi ngày, mỗi tuần ăn 2-3 bữa cá (mỗi bữa khoảng 100g) và tăng cường ngũ cốc, sữa ít chất béo. Kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Tập thể dục và dùng các loại thuốc để giữ lượng đường trong máu trong giới hạn cho phép.

Không hút thuốc: Người hút thuốc lá có nguy cơ rất cao bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ do thiếu máu cục bộ não. Hút thuốc lá làm tăng tốc độ hình thành cục máu đông, làm xơ vữa mạch máu, gia tăng lượng mảng bám xơ vữa tích tụ trong động mạch, do đó làm tăng tỷ lệ tái phát nhồi máu cơ tim và phát triển đột quỵ sau nhồi máu cơ tim. Bỏ hút thuốc nếu đang hút, tránh xa các nơi nhiều khói thuốc lá, vì có thể hút thuốc lá thụ động.

Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục góp phần giảm đột quỵ và nhồi máu cơ tim một cách độc lập. Tập với cường độ vừa phải 30 phút/ngày như đi bộ chẳng hạn, ít nhất 5 ngày/tuần. Có thể chia nhỏ ra thành nhiều lần tập, 10-15 phút/lần, vài lần mỗi ngày.

Giảm cân, nếu cần thiết: Thừa cân và béo phì là một yếu tố nguy cơ quan trọng của đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Nếu thừa cân hay béo phì, giảm cân ngay có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ sau nhồi máu cơ tim. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, với người Nam Á, giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18,5 - 23. Nếu BMI trên 23 là thừa cân và trên 25 là bị béo phì.

Dân văn phòng dễ bị nhồi máu cơ tim

Theo một nghiên cứu của Mỹ, một số nghề nghiệp có thể dẫn tới các nguy cơ mắc bệnh về tim như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.