Sinh năm 1989, từ khi sinh ra, Phạm Thị Thu Trang đã bị liệt cánh tay phải, bàn tay co quắp, không thể cử động như ý muốn. 

Là con gái cả trong một gia đình làm nghề nông, Trang được bố mẹ mang đi khắp nơi để chạy chữa. Cô vẫn nhớ khi được đưa lên bệnh viện tỉnh, gia đình chỉ nhận được lời hứa hẹn rất mông lung: “Đợi bác sĩ Mỹ về”. Còn bao giờ bác sĩ ở tận bên Mỹ về thì không ai biết. 

“Có bệnh thì vái tứ phương”, Trang còn nhớ cả những chuyến đi kéo dài cả tháng lên miền núi chữa trị thầy lang, nhưng cả Đông Tây y đều chẳng làm suy chuyển được cánh tay liệt. 

Chấp nhận khiếm khuyết của mình nhưng Trang luôn cảm thấy tủi thân và mặc cảm. Nếu không có gia đình khuyến khích, động viên, có lẽ cô đã chẳng muốn đến trường. 

Biết con mình sẽ gặp khó khăn hơn các bạn khi đi học, mẹ cô cho con gái tới nhà một người khuyết tật lớn tuổi khác để nhờ chú dạy cho cách viết chữ bằng tay trái. “Chú bị khuyết tật cả 2 tay nhưng vẫn tập luyện để viết chữ được. Còn mình bị khuyết tật tay phải - cánh tay thuận nên phải viết bằng tay trái”.

Ban đầu, Trang chống đối, không muốn đi học. Nhưng sau một thời gian, cô chấp nhận hợp tác và có nhiều tiến bộ. Vào lớp 1 như bao bạn cùng lứa khác, cô gặp không ít khó khăn nhưng đều cố gắng vượt qua. Trang xác định tư tưởng cho mình rằng, là người khuyết tật thì phải cố gắng gấp nhiều lần người khác.

Cứ thế, cô cũng theo học hết cấp 3. Được bố mẹ định hướng theo ngành Dược nhưng cô không đồng ý. Cô thi vào khoa Quản trị kinh doanh của Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Công nghệ, chỉ vì một suy nghĩ ngây ngô rằng “mình muốn làm giám đốc”. 

Gia đình làm ruộng và buôn bán nhỏ lẻ, kinh tế không đến nỗi quá khó khăn nhưng từ khi bước chân lên Hà Nội, Trang đã có suy nghĩ rằng mình phải học cách sống tự lập dần. Nghĩ là làm, cô tìm mọi cách kiếm tiền bằng sức lao động của mình. Có thời gian, Trang mang bếp, chảo ra đầu ngõ bán bánh khoai. Có đợt cô đi đóng gói chè thuê cùng bạn bè. 

Tiền đi làm thêm cộng với vay vốn sinh viên, sự hỗ trợ của bố mẹ giúp Trang trang trải tiền học phí, ăn ở tại Hà Nội trong suốt 3 năm. Nhưng khi cầm được tấm bằng tốt nghiệp trong tay mới là thời điểm khó khăn nhất. Lúc này, cô mới thấu hiểu hết những rào cản khi một người khuyết tật muốn tham gia vào thị trường lao động. 

Nộp hồ sơ đi đâu, cô cũng bị từ chối hoặc nhận được một lời hứa hẹn “sẽ xem xét”, “sẽ liên hệ sau”. Thậm chí, được một người quen giới thiệu cho vào làm dọn phòng ở một khách sạn, cô cũng bị từ chối. 

Trang nhớ, lúc bí bách quá, cô đã nhận lời đi bán hàng bánh kẹo ở tận chùa Bái Đính (Ninh Bình) trong vòng vài tháng. Cô cũng không nề hà việc đi rửa bát thuê cho một cửa hàng bán đồ ăn sáng. Công việc đòi hỏi cô phải dậy từ 4h sáng vì 5h đã phải có mặt ở cửa hàng và làm việc đến tận gần trưa mới nghỉ. Tiền lương khi ấy cô nhớ là chỉ có 2 triệu đồng. Nhưng suy nghĩ của Trang là bằng mọi giá phải có việc làm, phải kiếm được tiền để nuôi sống bản thân, chứ không thể là gánh nặng của bố mẹ mãi được nữa. Ý chí ấy trong đầu cô gái quê Nghệ An lúc nào cũng ngùn ngụt. 

May mắn là sau đó Trang tìm được thông tin tuyển dụng của một tổ chức chuyên hỗ trợ người khuyết tật. Các nhân sự ở đây cũng chính là những người khuyết tật như Trang. Sau 6 tháng thử việc, cô được nhận vào làm chính thức. 

Làm việc ở đây suốt 10 năm, Trang được tiếp xúc với nhiều người cùng cảnh ngộ. Nhưng cô phải thừa nhận rằng mình còn may mắn hơn rất nhiều người khuyết tật nặng khác. 

Trong thời gian đó, Trang quyết định đi học thêm bằng trung cấp dược sĩ vào các ngày cuối tuần. Học hết trung cấp, cô học liên thông lên cao đẳng, đại học. “Toàn bộ thời gian hoàn thành bậc cử nhân mất 8 năm trời, tính cả thời gian bị gián đoạn vì Covid-19”.

Tới tháng 4 năm nay, cô mới nhận được bằng tốt nghiệp cử nhân ngành Dược sĩ. Trước đó, Trang cũng xin nghỉ làm ở tổ chức hỗ trợ người khuyết tật để chuyển sang làm hành chính cho một công ty dược phẩm. Ngoài giờ hành chính, cô còn năng động kinh doanh online các loại dược phẩm bảo vệ sức khoẻ để được làm đúng với chuyên ngành Dược của mình. 

Tuy nhiên, sau đó công việc hành chính cộng với việc kinh doanh online khiến Trang bị quá tải nên cô quyết định xin nghỉ việc để tập trung cho kinh doanh. Dự định trong tương lai của cô là sẽ dành thời gian đi thực hành thực tế 2 năm để nhận được chứng chỉ hành nghề Dược sĩ. 

Hiện tại, Trang thấy cuộc sống của mình đang khá ổn - có công việc, có thu nhập, có gia đình bên cạnh, được bạn bè yêu quý và đặc biệt là có một người bạn trai luôn yêu thương cô. 

Những gì Trang có được ngày hôm nay một phần nhờ được học hành, nhưng phần lớn hơn nhờ những nỗ lực của bản thân. Là người khuyết tật nhưng cô không chấp nhận việc sống dựa vào người khác. Trang cho rằng, khi số phận không may mắn thì mình phải cố gắng hơn mọi người gấp nhiều lần. 

Cô nghĩ, những người khuyết tật nên mạnh dạn và được tạo điều kiện để tiếp xúc với xã hội nhiều hơn. Khi được đi ra khỏi vòng tròn an toàn của mình, họ sẽ có hiểu biết rộng hơn, tự tin hơn để chọn những lối đi tốt nhất cho tương lai của mình. 

Ảnh: NVCC

Thế nên, thay vì kêu ca khó xin việc khi phải cạnh tranh với thế hệ Gen Z, các bạn nên thay đổi nhiều thứ để thích nghi với bối cảnh hiện tại. Chúng ta nên xem điểm mạnh của mình là gì, chúng ta có thể làm được gì cho tổ chức? Ngoài ra, cũng cần nghiên cứu xem vị trí đó thị trường đang trả mức lương bao nhiêu, thế mạnh của các ứng viên khác thường là gì...?

Tóm lại, để bán một món hàng thì ta phải có khâu phân tích về sản phẩm và điều nghiên thị trường. Nếu ta tìm ra được thị trường ngách cho bản thân mình thì bạn có thể yên tâm, không bao giờ phải lo thất nghiệp.

Còn chuyện 30, 35, 40 hay 50 tuổi khó xin việc vừa đúng mà cũng vừa sai. Nhà tuyển dụng sẽ căn cứ vào nhu cầu nhân sự để tuyển người làm, nếu bạn không đáp ứng đủ yêu cầu về năng lực thì bị loại là điều đương nhiên. Chứ ngay cả khi đã 70 tuổi mà có năng lực phù hợp với thứ mà doanh nghiệp cần thì họ vẫn sẽ tìm cách tuyển dụng như thường.

Tóm lại, người lớn tuổi có ưu thế của người lớn tuổi, người trẻ có ưu thế của người trẻ, quan trọng là mỗi người hãy xem giá trị sử dụng của bản thân mình là gì để quyết định ứng tuyển vào đâu và chuẩn bị hồ sơ thế nào cho phù hợp".

Đó là chia sẻ của độc giả Hienlnxung quanh câu hỏi "35 tuổi vẫn đi xin việc là thất bại?". Nhiều người cho rằng lao động trên 30 tuổi hiện khó cạnh tranh được với Gen Z. Không ít người đã kể những khó khăn khi thất nghiệp ở độ tuổi 30-35, bị kỳ thị tuổi tác và phải mất nhiều tháng, nhiều năm đi "rải CV" mới mong tìm được việc.

>> 'U30 đi xin việc bị chê già'

Bạn đọc Trong Sáng nhấn mạnh: "Khi rải CV mà không có công ty nào gọi phỏng vấn thì các bạn nên xem lại khả năng của mình có đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp hay không? Nếu bạn tự tin rằng khả năng của mình dư sức với các đòi hỏi của công ty mà vẫn chưa được gọi thì hãy kiên trì tìm kiếm cơ hội khác và chờ thêm một thời gian nữa, sớm muộn gì cũng sẽ có công ty tuyển nếu bạn thực sự có năng lực.

Doanh nghiệp thực ra rất thèm khát những nhân sự có chất lượng, giống như ao ước các khách hàng tiềm năng. Bởi vậy, không có chuyện bạn có năng lực tốt mà các công ty không tuyển, cho dù bạn bao nhiêu tuổi đi nữa. Trừ khi bạn ứng tuyển vào những vị trí cần người trẻ thì không phải bàn làm gì.

Đa phần tôi thấy nhân sự trung tuổi hiện nay chất lượng không quá cao nhưng đòi hỏi hơi nhiều nên thất nghiệp là điều tất yếu. Đi xin việc là cả một quá trình dài chứ không thể vội vàng được, nếu chỉ vì một vài tháng chưa thấy ai gọi mà đã nản lòng, nảy sinh nhiều ý nghĩ tiêu cực thì làm sao thành công được? Thay vì như vậy, thứ bạn cần làm là tranh thủ những lúc chưa có việc làm, cố gắng trau dồi thêm kỹ năng để khi cơ hội tới sẽ không bỏ lỡ".

Lê Phạm tổng hợp

>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.

Tôi có một chuyện rất khó chịu, không biết phải hiểu như thế nào. Tôi không biết bạn gái mất trinh hay chưa. Tôi mong chuyên mục cho tôi một lời khuyên!

Tôi năm nay 32 tuổi. Trước đây tôi cũng đã từng có bạn gái nhưng tình yêu chỉ diễn ra vài tháng là chia tay. Gần đây, em mới có bạn gái. Chúng em yêu nhau được khoảng 9 tháng rồi. Cô này còn khá trẻ, kém em 11 tuổi. Cô ấy nói chưa từng quan hệ với ai. Nhưng hôm vừa rồi, sau lần gần gũi, tôi cảm giác cô ấy không còn trong trắng như cô ấy nói.

Sau 9 tháng yêu nhau, cô ấy đồng ý cho tôi quan hệ. Khi gần gũi, tôi cảm thấy chuyện “vào ra” rất dễ dàng, không có chút khó khăn nào cả. Tôi cảm giác thấy cô ấy cũng rất hưng phấn. Nhưng cô ấy hoàn toàn không chảy máu và cũng không có việc cô khó khăn hay chặt chẽ khi quan hệ.

Liệu cảm giác của tôi có đúng không, bạn gái tôi có còn trong trắng không? Tôi không phải là người coi trọng chuyện trinh tiết nhưng tôi ghét việc nói dối. Mong chuyên mục phân tích giúp tôi hiểu rằng bạn gái tôi có còn trinh không? Tôi xin chân thành cảm ơn! (Bạn đọc)

Trả lời:

Bạn thân mến! Cảm ơn bạn đã gửi những thắc mắc của mình về cho chuyên mục. Vấn đề của bạn, chuyên mục xin được giải đáp như sau:

Cấu tạo ở mỗi bạn nữ khác nhau, nhất là khi cảm xúc của họ dành cho người một cách tự nguyện và chân thành thì nữ giới lại càng không có biểu hiện đau đớn, khó khăn như bạn nghĩ. (Ảnh minh họa)

Nếu chỉ dựa vào cảm giác của bạn, trong khi bạn lại luôn ẩn chứa nỗi nghi ngờ như vậy thì thật không công bằng để đưa ra kết luận về việc bạn gái mất trinh. Khi đã quyết định tiến tới việc quan hệ tình dục trước hôn nhân có nghĩa là cả hai phải thực sự yêu thương và tin tưởng nhau. Vậy mà chỉ vì chút cảm giác của bạn mà kết luận bạn gái như vậy xem chừng như hơi tàn nhẫn.

Có những kiến thức bạn cần hiểu thêm về chuyện tình dục. Không phải cô gái nào trong lần đầu quan hệ tình dục cũng chảy máu hay có sự đau đớn. Bởi lẽ cấu tạo màng trinh của mỗi người khác nhau. Thêm vào đó, khi người yêu bạn hoàn toàn thoải mái, tin tưởng bạn, có nhiều cảm xúc khi gần gũi nên sự đàn hồi, co bóp tốt hơn vì vậy mà cô ấy ít đau đớn. Bạn gái bạn càng thoải mái thì khả năng xâm nhập vào của bạn càng dễ dàng hơn. Chính vì cô ấy tin tưởng bạn nên mới thả lòng cơ thể như vậy.

Nếu đã tin tưởng bạn gái để tiến tới chuyện quan hệ tình dục trước hôn nhân, nếu đã là người không quan trọng chuyện trinh tiết thì tốt nhất bạn không nên quy kết bạn gái mất trinh chỉ vì cảm giác của bạn được. Bạn cũng chỉ mới quan hệ, những cảm giác của bạn có thể không đúng. Hơn nữa, cấu tạo ở mỗi bạn nữ khác nhau, nhất là khi cảm xúc của họ dành cho người một cách tự nguyện và chân thành thì nữ giới lại càng không có biểu hiện đau đớn, khó khăn như bạn nghĩ.

Nếu đã không đủ lòng tin, lẽ ra ngay từ đầu bạn không nên vội vã tiến xa như vậy mà nên dành thời gian để tìm hiểu về quá khứ, tính cách và con người của cô ấy.

Hi vọng bạn có quyết định đúng đắn cho mình. Chúc bạn mạnh khỏe!

Ths. Bs Phạm Thị Vui

(Theo Khám phá)