Cuộc sống của 'thổ dân Trung Quốc' tại Thung lũng Silicon

CEO Tim Cook

So sánh Apple với Nokia là điều dễ hiểu, bởi cả Apple 2018 và Nokia 2007 đều là những gã khổng lồ di động hùng mạnh, không mấy ai lại nghĩ có thể sụp đổ. Ấy thế nhưng, trước khi so sánh Apple với Nokia, liệu bạn đã hiểu đúng lý do cho cuộc trượt dài của gã khổng lồ xứ Phần Lan?

Mọi thứ bắt đầu khi điện thoại phần lớn chỉ để nghe gọi và smartphone rất khó sử dụng, lại ít tính năng. Năm 2007, khi vén màn iPhone tại Macworld 2007, Steve Jobs khiến cho cả thế giới sững sờ vì tích hợp được cả 3 công dụng quan trọng vào làm 1 – đó vừa là iPod, vừa là điện thoại, vừa là "thiết bị liên lạc Internet". iPhone sử dụng màn hình cảm ứng điện dung cỡ lớn và giao diện dễ sử dụng – cả 2 yếu tố đều không có mặt trên smartphone cùng thời. Ẩn dưới giao diện thân thiện đó lại là kiến trúc phần cứng kiểu-PC, là một hệ điều hành đầy đủ vốn được tùy biến từ Mac OSX.

Nokia sụp đổ cả thị trường thiết bị di động thay đổi

Cái chết của Nokia sau đó diễn ra từ từ, nhưng tất yếu: bản chất của trải nghiệm "di động" bị thay đổi. Vì iPhone, người dùng từ bỏ không gian hạn hẹp của "dế", từ bỏ giao diện thô kệch, sự phân mảnh và nghèo nàn tính năng của các hệ điều hành như Symbian hay Windows CE. Với tên gọi "modern smartphone", iPhone và những chiếc Android sẽ sớm xóa sổ toàn bộ thị trường di động cũ: thanh kẹo, nắp trượt, vỏ sò, QWERTY, bút stylus... sẽ lần lượt nắm tay nhau đi vào dĩ vãng.

Thứ gì đánh gục được kẻ thống trị?

So sánh Apple với Nokia có phần khập khiễng, bởi Apple chưa bao giờ áp đảo cả thị trường như Nokia: thị phần Nokia năm 2007 là 49,4% còn Apple vào quý 3/2018 chỉ chiếm khoảng 12%. Nhưng Apple giống Nokia ở chỗ, cả 2 cùng áp đảo trong cuộc chơi mà họ tham gia. Nokia chọn cách tham gia tất cả các phân khúc giá, còn Apple chỉ chiếm phân khúc cao cấp. Theo số liệu Counterpoint, Apple chiếm tới 47% thị phần smartphone cao cấp (400 USD trở lên), cao gấp đôi Samsung và gấp 4 lần Huawei. Các mức giá cao hơn hoàn toàn do nhà Táo làm chủ khi iPhone chiếm 61% thị trường smartphone trên 600 USD và thậm chí là 79% của khúc giá trên 800 USD.

Tính đến năm 2018, Android đã có 10 năm tuổi đời. Vậy mà, Apple vẫn đang áp đảo thị trường cao cấp. Có thể nói không sai rằng, đánh bại Apple sẽ là điều bất khả thi với các nhà sản xuất smartphone khác.

11 năm trước, Forbes cũng đã nói điều tương tự về Nokia, rằng đánh bại Nokia là điều bất khả thi. Điều nhiều người không nhận ra là, nhận định sai lầm đó vẫn có phần đúng: kẻ đã đẩy Nokia vào chỗ chết không phải là những đối thủ hùng mạnh cùng thời như Sony Ericsson, Motorola hay BlackBerry. Thứ đã khiến Nokia khốn đốn cũng đã khiến cho toàn bộ thị trường di động 2007 khốn đốn: đó là một thiết bị mang bản chất khác hẳn, không giống như smartphone Symbian, cũng chẳng giống như những thanh kẹo (hay chiếc lá) có bàn phím số.

Thứ gì có thể 'giết chết' smartphone?

Đây chính là điểm khác biệt lớn nhất giữa Apple 2018 và Nokia 2007: smartphone chưa bị đẩy lùi theo cách tương tự. Số phận của Apple gắn liền với chiếc modern smartphone theo cái cách số phận của Nokia đã gắn liền với di động tính năng. Chưa có thứ gì thay thế được smartphone cả: một tỷ chiếc smartphone bán ra mỗi năm vẫn là nguồn thu lớn nhất của giới phần cứng; các sự kiện vén màn smartphone vẫn là tâm điểm sự chú ý của người hâm mộ.

Tình huống xấu nhất

Cứ cho rằng một loại thiết bị (form factor) nào đó có thể thay thế được smartphone, Apple cũng chẳng cần phải lo lắng. Hãy nhớ rằng Apple vô địch thế giới về lợi nhuận, và đi cùng với lợi nhuận là khối dự trữ tiền mặt hiện lên tới gần 300 tỷ USD. Cứ cho rằng iPhone bỗng dưng thất bại và Apple lỗ 821 triệu USD mỗi năm (như Nokia trước khi bán mình cho Microsoft), Apple có thể đốt tiền được hơn... 35 năm.

Ở phía còn lại, năm 2007, trên đỉnh cao, Nokia chỉ nắm vỏn vẹn 12,7 tỷ USD dự trữ tiền mặt, tức khoảng 15,4 tỷ USD theo tỷ giá ngày nay. Nokia dùng khoản tiền đó bé nhỏ để duy trì được đến 2014 mới phải nhảy khỏi " con thuyền đang bùng cháy ".

Apple rất khó bị đánh bại

Nhưng quan trọng nhất, từ khi Steve Jobs ra đi, Apple vẫn liên tục tham gia vào các trào lưu mới: smartwatch, "hearable", loa thông minh... Một số trong các sản phẩm này thậm chí còn thành công áp đảo các sản phẩm đối thủ, điển hình là Apple Watch và AirPods. Tuy chưa một loại hình thiết bị nào khác có thể thế chỗ cho iPhone, thành công của Apple trên những thị trường mới lạ này cho thấy 2 triết lý quan trọng của Tim Cook: 1, Apple sẽ không đứng yên tại chỗ và 2, sức mạnh của thương hiệu Táo không chỉ áp dụng cho smartphone.

Bạn không thể nói điều tương tự về Nokia. Quá thành công, Nokia đã tạo ra một bộ máy lãnh đạo quan liêu và coi thường đối thủ, không chỉ ngạo mạn cười chê đối thủ mà còn tự triệt tiêu các sáng tạo của chính mình (MeeGo). Đến cuối đời, Nokia vẫn không có chỗ đứng trên bất kỳ thị trường nào ngoài di động.

Thứ quý giá nhất Nokia để lại cho cả thế giới công nghệ là một bài học đáng giá: đừng bao giờ đứng yên, ngay cả khi đang ở trên đỉnh cao.

Bài học đó đang được tất cả các ông lớn khắc cốt ghi tâm. Microsoft đã dám hạ thấp Windows để theo đuổi đám mây, Facebook từ khi thấy đối thủ nhen nhóm là thâu tóm luôn, Google thì liên tục theo đuổi AI, liên tục chịu lỗ để đi tìm hướng đi ngoài công nghệ... Apple cũng không phải là ngoại lệ: không chỉ ra mắt nhiều dòng sản phẩm mới, Apple cũng phát triển AI, cũng ra mắt ngôn ngữ lập trình riêng, cũng phát triển dịch vụ...

Không ai có thể nói rằng Apple sẽ sống mãi. Nhưng chí ít là Apple đang không mắc cùng một sai lầm của Nokia.

Báo cáo đầu tiên tại Việt Nam về thể thao điện tử

eSports đã manh nha xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1996. Năm 2000, sự phổ biến của Internet và các cửa hàng internet đã tạo ra cộng đồng game thủ ngày một lớn hơn. Dù eSports đã xuất hiện được khoảng 20 năm và được công nhận là một bộ môn thể thao chính thống nhưng đây là lần đầu tiên, báo cáo tổng quan về lĩnh vực này ở Việt Nam mới được phát hành.

Báo cáo do Appota thực hiện gửi đến người đọc với các nội dung chính như sau:

• Định nghĩa thể thao điện tử.
• Sự bùng nổ của eSports trên thế giới.
• Toàn cảnh eSports tại Việt Nam.
• Cơ hội tạo dựng sự nghiệp chân chính với eSports.
• Xu hướng và cách nắm bắt cơ hội.

Ngành công nghiệp game và eSports đang phát triển mạnh ở Việt Nam, dần trở thành nội dung đi đầu xu hướng và nhanh chóng nổi lên như một kênh tiếp thị phổ biến. Với thực tế đó, ông Trần Vinh Quang – Giám đốc điều hành Appota cho biết: “Trong bản báo cáo, chúng tôi cung cấp những dữ liệu và nhận định cơ bản về thị trường Esports Việt Nam từ trước tới nay để nhằm hỗ trợ cho cộng đồng Esport trong nước và nước ngoài. Chúng tôi mong muốn những đóng góp của Appota sẽ giúp Esports Việt Nam phát triển bài bản hơn và tạo nên những kỳ tích mới”.

Thể thao điện tử phát triển nhanh chóng trên thế giới và Việt Nam

Báo cáo cho thấy, từ năm 2000, eSports từ Châu Á đã bùng nổ ra toàn cầu. Hàng loạt các giải đấu quốc tế đã diễn ra với giá trị giải thưởng tăng lên nhanh chóng. Năm 2017, Hội đồng Olympics Quốc tế công nhận eSports là một môn thể thao chính thức.

Năm 2018, Thế vận hội Châu Á quyết định đưa eSports vào nội dung thi đấu chính thức. Dự kiến đến năm 2021, có hơn 2,5 tỷ người trên khắp thế giới chơi trò chơi điện tử. Báo cáo cũng đưa ra một số lý do khiến eSports trở thành một hiện tượng của thế giới trong đó có những yếu tố như người chơi dễ dàng tiếp cận qua các nền tảng phát sóng trực tuyến, mobile, các yếu tố công nghệ, hình ảnh sống động của game, sự phức tạp trong lối chơi…

Tại Việt Nam, năm 2009, Hiệp hội Thể thao điện tử giải trí được thành lập cho thấy sự cởi mở trong cách nhìn nhận của xã hội đến eSports. Từ năm 2010 cho đến nay, các đội tuyển chuyên nghiệp xuất hiện và được trả lương cứng. Đồng thời bùng nổ các giải đấu lớn như Pro League với tổng giải thưởng lên đến 2 tỷ đồng. Con số người hâm mộ cũng không ngừng gia tăng, từ năm 2016 là 2,8 triệu, dự kiến năm 2021 sẽ lên tới 9,1 triệu fan.

Trong tương lai gần, eSports ở Việt Nam sẽ ngày càng chuyên nghiệp hóa với nhiều hệ thống giải chuyên nghiệp và bán chuyên. Đầu năm 2018, Việt Nam đã có những giải đấu danh giá với tổng giải thưởng 7 tỷ 320 triệu từ Vainglory, Liên Minh Huyền Thoại…

Ngoài ra, eSports trên thiết bị di động cũng đang dần chiếm lĩnh thị trường. Dù mới phát triển từ năm 2015, tiền thưởng của mobile eSports đã chiếm gần một nửa tổng tiền thưởng năm 2017. Trong năm nay, 2 trên 6 tựa game tại Asia Game 2018 là game dành cho điện thoại di động.

Thể thao điện tử đang dần chứng tỏ là một thị trường đầy tiềm năng

Với lượng người hâm mộ phát triển nhanh chóng, số lượng người tiếp cận một số giải đã lên đến hàng triệu, thời gian theo dõi giải đấu cao, việc tài trợ cho giải đấu, đội tuyển, người chơi eSports trong nước trở thành mảnh đất màu mỡ cho các nhãn hiệu quảng bá tới giới trẻ. Trong khi các thương hiệu nước ngoài đang thực hiện rất mạnh như Logitech, Gigabyte, Cocacola… thì các nhãn hàng Việt đang khá rụt rè. Tuy nhiên, trong tương lai gần, chắc chắn các nhãn hàng Việt sẽ rất quan tâm đến việc tài trợ cho eSports. Bởi chắc chắn Việt Nam sẽ có những người chơi, đội tuyển chuyên nghiệp thi đấu trong Thế vận hội Châu Á, có cơ hội tạo nên những làn sóng mới như hiện tượng của U23 Việt Nam đã từng làm.

Đầu năm 2018, những giải đấu eSports trong nước đã đem lại cơ cấu giải thưởng lên đến gần 8 tỷ đồng, thu hút hàng triệu lượt xem và số tiền tài trợ khổng lồ từ các nhãn hàng. Đó chính là một phần lý do tai sao vận động viên eSports chuyên nghiệp được trả lương, có thu nhập tốt và chân chính, tạo ra việc làm cho nhiều bạn trẻ tài năng. Không chỉ có vậy, eSports còn mang lại thu nhập cho các bình luận viên giải đấu như PewPew, Viruss…

Hàng trăm phòng máy hiện đại, chuyên nghiệp được đầu tư với tiêu chuẩn cao trên toàn quốc, tạo ra một hệ thống vui chơi giải trí lành mạnh. 

Như vậy, sự bùng nổ của eSports trên thế giới và Việt Nam đang tạo dựng một chỗ đứng mới, dần dần thay đổi những định kiến của xã hội về thể thao điện tử. Từ đó, mang đến cơ hội lớn cho nhiều bên.