Cho kẹo hay bị ghẹo

Trò chơi “cho kẹo hay bị ghẹo” có tên tiếng Anh là “ trick or treat” vốn là một trò chơi truyền thống trong lễ hội Halloween. Theo như trò chơi này, những em nhỏ được hóa trang thành nhiều nhân vật khác nhau và đến từng nhà gõ cửa để nói câu “cho kẹo hay bị ghẹo”. 

Thường những người hàng xóm luôn tránh việc “trick” - trò đánh lừa nghịch ngợm nên họ chọn “treat” - đối xử tử tế bằng cách cho các bạn nhỏ những chiếc kẹo, hoa quả,…

Trò chơi được xuất phát từ một câu chuyện về vị thần Druids cho rằng người chết sẽ tìm đến lừa, phá hoại, gây hoang mang, lo sợ cho con người. Vì vậy, những hồn ma ăn xin vào đến nhà nào, gia chủ đều phải cung cấp thức ăn cho chúng để tránh tai họa.

Mỗi em nhỏ với một chiếc giỏ cầm trên tay đều cùng nhau tham gia trò “cho kẹo hay bị ghẹo”

Đớp táo

“Đớp táo” là trò chơi có bắt nguồn từ một thuyết về người Celtic bị người La Mã đánh chiếm. Nhiều phong tục được du nhập vào đất Celtic, trong đó có lễ hội thờ nữ thần mùa màng Ponoma. 

Vị thần này thường “trú ẩn” trong các giỏ trái cây và đặc biệt là quả táo – một thứ quả linh thiêng dùng để thờ cúng thần linh. Vì vậy, nhiều trò chơi có liên quan đến loại quả này luôn được xuất hiện trong lễ hội Samhain cũng là nguyên nhân ra đời của trò chơi “đớp táo”.

Thực chất đây không hẳn là một trò chơi mà là một nghi lễ lấy may. Đối với những người tham gia, người nào càng lấy được nhiều táo, người đó càng gặp nhiều may mắn trong năm tới. Trò chơi đã xuất hiện cách đây khá lâu tuy nhiên khi mỗi mùa Halloween đến vẫn nhận được rất nhiều sự yêu thích từ các bạn nhỏ và thường được các bậc phụ huynh tổ chức trong gia đình.

Săn bí ngô

“Săn bí ngô” là một trò chơi hết sức vui nhộn, phù hợp với các em nhỏ trong mùa Halloween năm nay. Mỗi người chơi sẽ được trang bị một chiếc túi hoặc chiếc xe đẩy để săn những quả bí ngô giấu trong vườn, người nào tìm được nhiều quả bí ngô nhất sẽ là người chiến thắng. Trò chơi không chỉ được các ông bố bà mẹ tổ chức trong gia đình mà tại nhiều nơi, nó còn được mở rộng để trở thành những cuộc thi dành cho trẻ em tham gia.

Cuộc thi “săn bí ngô” được tổ chức dành cho các gia đình tại Westlake (bang Ohio,Mỹ)

Tiêu diệt bí ngô

Trò “tiêu diệt bí ngô” là một trò chơi mới xuất hiện trong vài năm gần đây và dành riêng cho trẻ nhỏ. Với trò chơi này, các bậc phụ huynh chỉ cần chuẩn bị một tấm bảng đen đã vẽ sẵn hình quả bí ngô.

Sau đó, từng em nhỏ trong gia đình được thử sức ném một miếng bọt biển ẩm nước vào bảng làm sao để quả bí ngô dần dần được xóa hết. Để tăng sự hấp dẫn trong trò chơi, mỗi em nhỏ tham gia đều sẽ phải dùng vải hoặc mặt nạ bịt mắt trước khi ném miếng bọt biển.

“Tiêu diệt bí ngô” là một trò chơi hiện đang rất được rất nhiều trẻ em tại các nước phương Tây ưa chuộng. Với trò chơi này, các em có thể chơi cùng những người bạn của mình hoặc ngay cả những người lớn tuổi trong gia đình.

Ma bowling

Trò chơi “ma bowling” hiện đang rất thịnh hành tại nhiều quốc gia trong dịp Halloween. Chỉ bằng những vật dụng đơn giản như vài chiếc bóng bowling hoặc những cuộn khăn giấy xếp lên nhau, các bậc cha mẹ đã có thể cùng con dễ dàng tạo ra trò chơi này. Sau đó, các bé được sử dụng một vật tròn, nhỏ như trái bóng cầm tay, ném liên tiếp sao cho những “hồn ma bowling” đổ hết xuống sàn.

Để thêm phần bắt mắt, trước khi chơi trò chơi hãy cùng trẻ trang trí cho từng “nhân vật” khăn giấy và bóng bowling, điều này thực sự giúp ích trong việc vận dụng tư duy sáng tạo của trẻ.

Một cách trang trí dễ thương trong trò chơi “ma bowling”

Ngọc Vân

Bụng bầu cao hay thấp, nhọn hay tròn phụ thuộc vào tư thế tử cung của người mẹ. Khi siêu âm, mẹ bầu có thể được bác sĩ cho biết tử cung của mình ngả trước, ngả sau hay tử cung trung gian.

Đối với mẹ có tử cung ngả trước, sau 12 tuần thai là tử cung nhô cao lên, vật ra trước, khiến quá trình mang thai rất vất vả. Thai càng to, mẹ càng khó chịu. Khi thai lớn, bụng mẹ gập ra trước đẩy cột sống nhô ra gây đau lưng, thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống ra trước. Lúc này, mẹ bầu cần có đai đỡ bụng để hạn chế cơn đau.

Trường hợp tử cung ngả sau khi mang thai thường "giấu bụng", có người mang thai 15-16 tuần vẫn không thấy bụng. Mẹ bầu ít bị đau lưng, mỏi lưng, song khi bác sĩ mổ lấy thai cần thận trọng, tránh nguy cơ tụ dịch vết mổ, khuyết sẹo vết mổ. Đây là nguyên nhân gây rong kinh kéo dài, thậm chí vô sinh thứ phát sau này.

Hiện chưa có nghiên cứu chính thức nào chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa hình dáng bụng mẹ bầu với giới tính của đứa trẻ. Tất cả suy đoán chỉ dựa vào kinh nghiệm của người đi trước, có thể đúng hoặc sai. Điều quan trọng là tăng cường dinh dưỡng, theo dõi sức khỏe thai nhi và mẹ để thai kỳ khỏe mạnh, sinh con an toàn, "mẹ tròn con vuông".

Thiếu ngủ là điều không tránh khỏi trong quá trình làm mẹ. Kêu than về việc vắng bóng những giấc ngủ nướng của thời son rỗi sẽ chỉ khiến tâm trạng bạn thêm tồi tệ mà thôi.

Với nhiều mẹ, đặc biệt là những người lần đầu được trải nghiệm cảm giác ôm con trong tay, việc thiếu ngủ khiến họ hoang mang và áp lực khi thấy con không giống những gì bạn bè, sách vở hay các chuyên gia y tế nói.

Chuyên gia về nuôi con bằng sữa mẹ, Meg Nagle, chia sẻ rất nhiều áp lực đè lên người mẹ khiến các mẹ không ngừng nung nấu ý định luyện tập để trẻ có thể ngủ xuyên đêm, ngay cả khi những đứa trẻ không hề có vấn đề về ngủ.

"Nhiều người kỳ vọng trẻ biết đi và ngay cả trẻ sơ sinh sẽ ngủ xuyên đêm, tuy nhiên, với những người nuôi con bằng sữa mẹ thì việc bé thức giấc để ăn đêm là điều hoàn toàn bình thường. Trên thực tế, đó còn là quy chuẩn sinh học. Đó không phải là dấu hiệu cho thấy trẻ có vấn đề về giấc ngủ" - Meg Nagle phát biểu trên Babyology.

Cho bé ti để ngủ và ti đêm là điều mà hàng triệu bà mẹ vẫn đang làm trên thế giới. Ảnh: Beautiful Breastfeeding

Trong một đoạn trích từ cuốn sách Boobin' all day... boobin all night: A gentle approach to sleep for breastfeeding family (tạm dịch: Ti cả ngày cả đêm: Một cách ngủ nhẹ nhàng cho gia đình nuôi con bằng sữa mẹ) viết: "Ai làm mẹ cũng từng băn khoăn liệu những gì họ làm với giấc ngủ của con có đúng và đứa bé của họ đang ngủ ít hay nhiều".

"Thật không may những gì mà các bà mẹ thường nghe thấy là con họ nên ngủ xuyên đêm, rằng bọn trẻ cần phải học cách làm thế nào để ngủ dài hơn, đi ngủ mà không cần ti, rằng tiếng khóc và sự phản kháng trong quá trình luyện ngủ là điều tất yếu nhưng hoàn toàn xứng đáng với kết quả" - Meg Nagle cho biết.

Karen Kirsner là một trường hợp điển hình. Bà mẹ 2 con người California (Mỹ) đã sáng tạo ra một chiến lược rèn ngủ kết hợp từ các phương thức luyện ngủ nổi tiếng để giúp cho các bé mới sinh ngủ được giấc dài 8 tiếng liên tục. Cuốn sách của cô có tên The Baby 'Fast to sleep' formula (tạm dịch: Công thức ngủ nhanh của bé) chỉ rõ cách Karen Kirsner làm thế nào để cậu con trai lớn Sammy ngủ xuyên đêm từ khi mới 7 tuần tuổi và cậu con trai thứ 2 Sonny đạt được thành quả khi chỉ mới 6 tuần tuổi.

Tuy nhiên, lý thuyết của Meg Nagle lại hoàn toàn khác.

"Triết lý của tôi dựa trên bản năng của người mẹ và đứa trẻ để biết điều gì là bình thường. Con bạn không có vấn đề về ngủ chỉ vì chúng không thể tự trấn an hay tự ngủ trong cũi. Sữa được sinh ra để giúp trẻ ngủ trong lúc ti. Đó là cách cơ thể chúng ta được cấu tạo và hoạt động. Không cần phải có tiếng khóc ở đây! Khóc là cách duy nhất mà đứa trẻ có thể giao tiếp với chúng ta" - Meg Nagle lý giải.

Chuyên gia tư vấn về giấc ngủ Heidi Holvoet cũng khẳng định, những bữa ăn đêm là khá cần thiết và không tránh khỏi trong thời gian bé còn quá nhỏ.

"Khoảng cách giữa 2 lần bú của trẻ mới sinh không nên dài hơn 3 đến 4 tiếng. Sau 4 tháng tuổi, những bữa ăn đêm sẽ không còn quá cần thiết. Sau thời gian này, việc bé thức giấc đòi ti sẽ tùy thuộc vào từng bé, nguyên nhân có thể vì bé đói thực sự hay đơn giản chỉ vì thói quen hoặc bé cần sự vỗ về" - Heidi Holvoet phát biểu.

Meg Nagle khẳng định việc các bà mẹ tỉnh giấc giữa đêm để cho con bú là việc mà "hàng triệu phụ nữ trên khắp thế giới vẫn đang làm mỗi đêm".

"Hãy tin tưởng bản năng của bạn và theo tín hiệu dẫn dắt của bé. Không có bà mẹ nào hối hận và cảm thấy tội lỗi vì đã âu yếm và cho con ti quá thường xuyên" - Meg Nagle chia sẻ.

(Theo Zing)

Vềmặt cơ hội, với dân số lớn và thu nhập được cải thiện liên tục trong hơn ba thập kỷ qua, Việt Nam đang có một thị trường nội địa nhiều tiềm năng. Dân số Việt Nam có "cơ cấu vàng" kéo dài tới năm 2039 nên việc làm, thu nhập của dân số trong cơ cấu này được cải thiện thì sẽ là nguồn lực to lớn kích thích sản xuất và tiêu dùng cho nền kinh tế. Cùng lúc đó, trong giai đoạn 2023-2039, dân số GenY (những người sinh năm 1981 đến 1996) và GenZ (những người sinh năm 1996 đến 2010) duy trì tương ứng ở khoảng 23 triệu người và 22 triệu người. Đây là những nhóm năng động, thích ứng nhanh với công nghệ nên cũng là nguồn lực tiềm năng cho việc chuyển đổi nền kinh tế theo hướng số hóa. Nguồn lao động trẻ này cũng là nguồn lực để thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Bên cạnh đó, với những thay đổi căn cơ trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, người Việt Nam đã cải thiện nhiều chỉ số, trong đó có tuổi thọ. Sức khỏe tốt hơn là yếu tố tiên quyết để cải thiện năng suất lao động và yếu tố này - cùng với việc duy trì tỷ lệ lao động có việc làm cao - sẽ quay lại tác động tích cực tới cải thiện thu nhập bình quân đầu người.

Người cao tuổi Việt Nam cũng đang đóng góp tích cực cho gia đình, cộng đồng và đất nước thông qua nhiều hoạt động khác nhau. Dù không được "quy đổi" thành những đóng góp cụ thể cho nền kinh tế, người cao tuổi vẫn là nguồn lực lớn cho hoạt động chăm sóc trong gia đình và cộng đồng.

Song hành cùng cơ hội,các thách thứcvới Việt Nam trong những thập kỷ tới không hề nhỏ. Dân số 100 triệu tạo ra áp lực về an ninh lương thực trong điều kiện Việt Nam là một trong những nước có nhiều rủi ro về biến đổi khí hậu. Cùng lúc đó, di dân ngày càng mạnh ra các khu đô thị và đại đô thị trong điều kiện cơ sở hạ tầng và các dịch vụ cơ bản (giao thông, giáo dục, y tế, nước sạch và nhà ở) chưa kịp thay đổi dẫn tới nguy cơ bất bình đẳng trong tiếp cận và sử dụng các dịch vụ này. Nghiên cứu về chuyển dịch xã hội (social mobility) ở Việt Nam hơn hai thập kỷ qua cho thấy vòng luẩn quẩn việc làm thu nhập thấp - đời sống giáo dục và y tế thấp của cha mẹ ảnh hưởng lớn tới con cái.

Tỷ lệ lao động qua đào tạo ở Việt Nam chưa được cải thiện. Báo cáo về thị trường lao động mới nhất (quý II/2023) cho thấy tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ mới chỉ gần 27%, tức là cả nước vẫn còn hơn 38 triệu người lao động chưa qua đào tạo. Năng suất lao động chậm cải thiện là lực cản cho việc tăng thu nhập bình quân đầu người lao động nói riêng và người dân Việt Nam nói chung.

Trong khi đó, tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội (gồm cả bắt buộc và tự nguyện) chưa tới 40% lực lượng lao động, tạo ra "khoảng giữa mất tích" (the missing middle) với 60% còn lại (mà phần lớn trong số này là lao động phi chính thức) sẽ là thách thức rất lớn cho Việt Nam trong việc đảm bảo an sinh xã hội (hưu trí và các chế độ khác) khi những lao động này suy giảm sức khỏe và không có hoặc ít nguồn thu nhập thay thế khi về già.

Tình trạng hàng trăm nghìn lao động tiếp tục rút BHXH một lần càng làm cho thách thức nghiêm trọng hơn bởi sẽ có thêm hàng triệu người bước vào giai đoạn cao tuổi mà không có bất kỳ khoản an sinh xã hội nào, trong khi các nguồn thu nhập thay thế (từ việc làm, từ hỗ trợ của con, cháu, hay tiết kiệm, đầu tư...) có thể hạn chế.

Gắn liền với thách thức trên là tỷ lệ người cao tuổi đang hưởng hưu trí hoặc trợ giúp xã hội chỉ chiếm gần 50% dân số cao tuổi. Nói cách khác, khoảng 6 triệu người cao tuổi đang không hưởng bất kỳ chế độ an sinh thu nhập nào. Đây cũng là "khoảng giữa mất tích" của dân số cao tuổi khi xét về khía cạnh an sinh xã hội.

Hai "khoảng giữa mất tích" giao thoa với nhau, đe dọa hệ thống an ninh thu nhập cho dân số cao tuổi trong tương lai.

Ở một khía cạnh khác, theo báo cáo về "Gánh nặng bệnh tật toàn cầu" (Global Burden of Disease - GBD), gánh nặng bệnh tật của người Việt Nam có xu hướng tăng lên, đặc biệt các bệnh không lây nhiễm, mạn tính như xương khớp, tim mạch, tiểu đường... - những hệ lụy từ lối sống - đang ngày càng phổ biến và trẻ hóa. Phân tích từ dữ liệu khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế (BHYT) cho thấy các bệnh này chiếm tới gần 80% tổng chi phí khám, chữa bệnh do BHYT chi trả. Nếu không có những chiến lược truyền thông, giáo dục sức khỏe sâu rộng, hiệu quả, gánh nặng bệnh tật - cả về mặt tài chính và với gia đình, cộng đồng, xã hội - sẽ rất lớn.

Với 100 triệu dân, thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" của Việt Nam kết thúc vào năm 2039 và thời kỳ dân số "già" lại tới vào năm 2036. Tận dụng tối đa "cơ cấu dân số vàng" là cơ hội chuẩn bị tốt cho dân số "già". Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn cho thấy cần đồng bộ nhiều chính sách. Ví dụ, cần nâng cao năng suất lao động cho lực lượng lao động dồi dào, tăng cường vai trò của giáo dục phổ thông và dạy nghề để có nguồn nhân lực giỏi cả kỹ năng cứng (chuyên môn) và kỹ năng mềm (xã hội). Quan trọng hơn, chính sách cần chuyển đổi vị thế của Việt Nam trong chuỗi sản xuất/giá trị toàn cầu, hướng tới những công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn.

Khi mà độ bao phủ các chương trình an ninh thu nhập còn chưa cao, việc khuyến khích người cao tuổi tiếp tục làm việc phù hợp với kiến thức, kỹ năng và sức khỏe sẽ tạo hiệu ứng tích cực về cả thu nhập và sức khỏe - các trụ quan trọng hướng tới "già hóa thành công" như khuyến nghị của nhiều tổ chức quốc tế.

Nhà nước cũng cần có chính sách cụ thể hơn khuyến khích người cao tuổi tiếp tục làm việc, chẳng hạn tổ chức các lớp đào tạo phù hợp, có các chính sách chống phân biệt tuổi tác... giúp họ "không bị bỏ lại phía sau", đảm bảo hòa nhập tốt với cộng sự trẻ tuổi hơn.

Những thay đổi căn cơ về chiến lược và chính sách phát triển kinh tế - xã hội, mà ở đó dân số theo độ tuổi là biến số trung tâm, cần được tận dụng tốt nhất. Phần thưởng (bonus) hay gánh nặng (onus) từ dân số phụ thuộc vào việc xây dựng các chính sách thích ứng với xu hướng thay đổi cơ cấu tuổi dân số cũng như hiệu quả trong thực thi các chính sách đó.

Giang Thanh Long