“Những biện pháp này nghe rất hợp lý, nhưng thực tế để đi vào thực hiện hiệu quả lại vô cùng khó khăn. Chúng ta không thể có nhân lực để hằng ngày, hằng giờ giám sát việc gặp ai, đi tới đâu và đi vào những khung giờ nào của người chưa thành niên, trong khi các biện pháp này theo quy định của dự thảo là thời gian áp dụng ít nhất từ 3 tháng cho tới 1 năm”, đại biểu đoàn Hải Dương phân tích.

Để những biện pháp này có tính khả thi và hiệu quả, theo bà Nga, phải quy định rất rõ, đặc biệt là việc chuẩn bị nguồn nhân lực và những trang thiết bị để phục vụ nhiệm vụ giám sát việc thực hiện các biện pháp xử lý chuyển hướng của người chưa thành niên phạm tội.

Về thẩm quyền áp dụng biện pháp chuyển hướng, đại biểu cho rằng, việc giao nhiều cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp này theo phương án 1 của dự thảo có nhiều ưu điểm mà báo cáo thẩm tra đã nêu. 

Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, nên cân nhắc lựa chọn phương án 2 theo hướng chỉ tòa án có quyền áp dụng biện pháp này.

Bởi các biện pháp xử lý chuyển hướng có sự hạn chế quyền con người, quyền công dân nên cần giao cho tòa án. 

Hơn nữa, về bản chất những người này có tội nhưng vì là người chưa thành niên nên được xem xét không áp dụng hình phạt mà áp dụng biện pháp chuyển hướng. 

Theo quy định của Hiến pháp, người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi có bản án.

Tòa án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền ban hành bản án để xác định người nào đã phạm tội gì, thuộc điều khoản nào, với lỗi vô ý hay cố ý… thì tòa án cũng là đơn vị xác định các trường hợp có được xử lý chuyển hướng hay không”, bà Nga lập luận. 

Cùng quan tâm đến quy định về thẩm quyền áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng, đại biểu Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) cũng đề nghị thực hiện theo phương án 2, đó là việc áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng chỉ do tòa án thực hiện nhưng không chỉ do cơ quan điều tra hay viện kiểm sát đề nghị mà tòa án hoàn toàn có quyền xem xét để quyết định. 

“Bởi lẽ, chúng ta có chính sách hình sự và tố tụng hình sự rất khác biệt so với các quốc gia khác”, ông Hoàn nói và dẫn quy định tại Điều 31 của Hiến pháp thì “người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của tòa án có hiệu lực pháp luật”.

Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) nêu thực tế vẫn có tư tưởng lấy tư pháp của người lớn để xây dựng cho trẻ em, sau đó điều chỉnh một chút, giảm trừ một chút, giảm nhẹ một chút, trong khi “trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ”, đặc biệt là trong khía cạnh tư pháp. 

“Tôi lấy ví dụ, vào năm 2015, khi Quốc hội thông qua Bộ luật Hình sự với sự ra đời của 3 biện pháp, bao gồm khiển trách, hòa giải và giáo dục tại cộng đồng để nhằm xử lý chuyển hướng và sớm kết thúc quá trình truy cứu hình sự. Khi đó các cơ quan tố tụng rất hy vọng trong thời gian tới sẽ có nhiều cháu được áp dụng các biện pháp nhân văn này.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, qua 6 năm thi hành Bộ luật Hình sự, tổng kết cho thấy trên phạm vi cả nước chỉ có 35 cháu được áp dụng và trung bình mỗi năm chỉ có khoảng 6 cháu được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng trên cả nước”, bà Thủy dẫn chứng.

Bà Thủy chia sẻ, các cán bộ tố tụng cho biết, không phải các cháu không đủ điều kiện áp dụng mà bởi vì pháp luật hiện hành quy định trong 1 biện pháp có quá nhiều biện pháp cụ thể kèm theo và có quá nhiều nghĩa vụ phải thực hiện, dẫn đến các cháu và bản thân gia đình cũng đề nghị là xin không được áp dụng.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, điều kiện áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng “phải tự nguyện”. Mục tiêu của xử lý chuyển hướng là các cháu phải tự nguyện và thấy được thiếu sót của mình để thành tâm sửa chữa chứ không ép buộc. 

Ông Bình phân tích, các cháu đang bị buộc tội có thể đứng trước hai sự lựa chọn: Hoặc đồng ý áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng, hoặc chấp nhận quá trình điều tra, truy tố, xét xử thông thường và ra tòa. 

“Lựa chọn một trong hai trường hợp như vậy, tôi tin cả phụ huynh, cả các cháu đều lựa chọn phương án xử lý chuyển hướng”, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình bày tỏ.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho hay, các chuyên gia của Liên Hợp Quốc khuyến cáo áp dụng các biện pháp xử lý chuyển hướng để “nhẹ nhàng”, giúp các cháu không bị mặc cảm phải ra tòa vì khi ra tòa rất nặng nề và để linh hoạt. 

"Khi các cháu phạm lỗi phải bồi thường hay phải xin lỗi thì cơ quan điều tra chỉ cần nói "cháu đi xin lỗi bạn xong về có gì bồi thường cho bạn". Đi phá siêu thị, đập vỡ cửa kính xe là phạm tội nhưng các cháu xin lỗi, đi bồi thường là xong, không phải ra tòa nên linh hoạt”, ông Bình nêu tình huống.

Phương án 1: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Viện trưởng, Phó Viện trưởng VKS có thẩm quyền áp dụng 11 biện pháp xử lý chuyển hướng, trừ biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng. Thẩm phán, HĐXX có thẩm quyền áp dụng cả 12 biện pháp xử lý chuyển hướng quy định tại luật này.

Phương án 2: Tòa án có thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý chuyển hướng quy định tại luật này theo đề nghị của Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát.

Giai đoạn 2015 - 2023, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp tăng qua các năm (bình quân tăng khoảng trên 6%/năm). Đến năm 2023, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp chiếm 31,5% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Để phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2030 khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp như yêu cầu tại Nghị quyết 28 Trung ương về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, là một thách thức lớn. 

Trong khi đó, Luật Việc làm hiện hành quy định đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp chưa bao phủ hết các đối tượng có quan hệ lao động, gồm 2 đối tượng mà Chính phủ đề xuất trên.

Cùng với mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, Chính phủ đề xuất cho linh hoạt mức đóng bảo hiểm thất nghiệp. 

Theo đó, người lao động đóng tối đa bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp và do ngân sách trung ương bảo đảm.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thông tin thêm, luật hiện hành quy định mức đóng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động và người sử dụng lao động cố định là 1% mức tiền lương tháng. Do đó, chưa đảm bảo tính linh hoạt trong điều chỉnh mức đóng bảo hiểm thất nghiệp, nhất là trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng kinh tế, suy thoái hoặc khi quỹ kết dư lớn.

Về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, Chính phủ cũng đề xuất bổ sung thêm một trường hợp không được hưởng là người lao động bị sa thải theo pháp luật về lao động hoặc bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc theo pháp luật về viên chức.

Hưởng trợ cấp thất nghiệp trên nguyên tắc “đóng - hưởng”

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục bổ sung, đánh giá tác động của các quy định mới và có các giải pháp bảo đảm tính khả thi, khắc phục các hạn chế hiện nay trong tổ chức thực hiện.

Theo bà Nguyễn Thúy Anh, việc mở rộng đối tượng như dự thảo Luật không phải là giải pháp duy nhất để đạt mục tiêu đến năm 2030 có khoảng 45% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp; cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ như các giải pháp về truyền thông, thanh tra, kiểm tra...

Theo cơ quan thẩm tra, một số quy định liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp cần được cân nhắc, tính toán, làm rõ thêm như quy định về mức đóng bảo hiểm thất nghiệp tối đa 1% tiền lương tháng.

Ngoài ra, Ủy ban Xã hội cũng lưu ý cân nhắc với quy định người lao động bị sa thải hoặc bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc không được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Bởi vì theo quy định của pháp luật về lao động, người lao động bị sa thải theo pháp luật về lao động hoặc bị xử lý kỷ luật buộc thôi việc theo pháp luật về viên chức thì không được nhận tiền trợ cấp thôi việc. 

Do đó, để bảo đảm quyền lợi của người lao động, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc bỏ quy định này để tạo điều kiện cho những người lao động nói trên được hưởng tiền trợ cấp thất nghiệp trên cơ sở nguyên tắc “đóng - hưởng”.

Tăng tuổi nghỉ hưu cấp tướng lên 62, cấp tá không lên tướng được

Bên cạnh đó, phân bón sản xuất trong nước mới chiếm 70%, còn 30% phải nhập khẩu. Nếu VAT là 5%, giá phân bón nhập khẩu sẽ phải cao hơn giá bán hiện nay. Điều này có thuận lợi là hạn chế nhập khẩu và khuyến khích doanh nghiệp trong nước được miễn giảm thuế.

“Tôi cho rằng đây là tác động có lợi cho nhà đầu tư, nhưng về phía nông dân đương nhiên phải chịu thuế 5%. Bởi nếu không chịu thuế 5%, lấy đâu ra phần để doanh nghiệp được khấu trừ. Thực chất doanh nghiệp được khấu trừ, nhưng người chịu lại là nông dân”, ông Cường phân tích.

Từ đó, đại biểu đoàn Hà Nội lưu ý, quy định như dự thảo chưa thuyết phục, nhất là khi nước ta coi nông nghiệp, nông dân, nông thôn là bệ đỡ.

Đại biểu Hoàng Văn Cường đề xuất, dự luật quy định mặt hàng này chuyển thành thuế suất 0% và cũng đưa vào diện được hoàn thuế. Như vậy, nếu như doanh nghiệp nào có chi phí đầu vào trên 300 triệu đồng thì được miễn giảm, giúp tránh đưa phần thiệt về phía nông dân.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, việc sửa đổi luật theo hướng tăng dần VAT cần hết sức cân nhắc. Bởi hiện nay, Nhà nước đang muốn phục hồi, thúc đẩy hoạt động sản xuất thì cần phải giảm thuế, nên nếu tăng VAT sẽ gây tác động ngược cho mục tiêu này.

Cải cách thuế là cần thiết nhưng không nhất thiết tăng VAT bởi dư địa đối với thuế ở nhiều lĩnh vực khác như thuế tài sản còn lớn.

“Hiện nay Nhà nước chưa thu được thuế tài sản, trong khi đây là loại thuế có thể điều tiết được thu nhập, điều tiết hoạt động của nhóm đối tượng khác nhau, nhất là người có thu nhập cao, có tài sản lớn. Tôi cho rằng cần hướng đến các nhóm chính sách đó”, đại biểu Hoàng Văn Cường đặt vấn đề.

Liên quan đến nội dung này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trước đây khi chúng ta áp VAT với mặt hàng này, nhiều ý kiến từng cho rằng cần nâng giá phân bón lên, nên sau khi sửa thì bỏ ra.

Hiện nay đứng trước hai lựa chọn, nếu không đưa vào thì các doanh nghiệp sản xuất trong nước khó khăn vì họ không được hoàn thuế đầu vào. Nhưng nếu đánh thuế với mặt hàng này thì ít nhiều sẽ khiến tăng giá.

“Việc này mong đại biểu Quốc hội nghiên cứu và thống nhất quyết định đảm bảo lợi ích đất nước, nông nghiệp phát triển bền vững”, Bộ trưởng Tài chính nói.

Nên đánh thuế VAT hàng hóa nhập khẩu qua các sàn giao dịch điện tử

Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng (đoàn Cần Thơ) quan tâm đến các giao dịch nhỏ lẻ dưới 1 triệu đồng qua sàn giao dịch điện tử (Shopee, Lazada,...) đang nằm trong diện được miễn thuế xuất nhập khẩu và miễn thuế giá VAT. Hiện nay, các giao dịch này có số lượng vô cùng lớn.

“Tôi có hai người con trong lứa tuổi phổ thông trung học, mỗi ngày mua khoảng độ 7 - 10 gói hàng các loại với các giá 30.000, 50.000 đồng. Trong phạm vi một gia đình như vậy thì toàn hệ thống cả nước giao dịch lớn như thế nào”, ông Hùng đặt vấn đề.

Theo ông Hùng, mặc dù là giá trị từng đơn hàng bé nhưng số lượng giao dịch lại vô cùng lớn, đặc biệt là những hàng hóa qua biên giới nhập khẩu từ Trung Quốc hay Thái Lan mua bán qua sàn giao dịch điện tử rất nhiều.

Từ đó, đại biểu đoàn Cần Thơ đề nghị ban soạn thảo cân nhắc quy định để có nguồn thu bền vững hơn từ các loại giao dịch này.

Bộ trưởng Tài Chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc miễn VAT với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ, trước đây khi thực hiện Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan (1973) mà Việt Nam ký kết, luật quy định giá trị nhỏ tối thiểu thì không thu thuế hải quan và thuế khác.

Luật không quy định nhưng NĐ 134/2016 và Quyết định 78/2010 của Thủ tướng thì quy định thu thuế này. Tuy nhiên, hiện một số quốc gia đã bỏ.

"Chẳng hạn, EU bỏ miễn VAT với lô hàng dưới 22 euro, Anh bỏ quy định miễn VAT nhập khẩu có giá trị từ 135 bảng trở xuống từ 1/1/2021. Còn Thái Lan thu VAT 7% với tất cả hàng nhập khẩu, không phân biệt giá trị", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu thực tế ở một số nước.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, dự thảo luật lần này bổ sung trách nhiệm người nộp, cơ quan thuế, cán bộ thuế và quy định rõ ràng, rạch ròi theo nguyên tắc “ai làm sai thì người đó chịu”, không thể doanh nghiệp làm sai, bắt công chức thuế phải chịu, và ngược lại.

Ông Hồ Đức Phớc nêu thực tế, dựa trên hồ sơ hoàn thuế, doanh nghiệp đưa hóa đơn giả vào, cơ quan thuế không thể kiểm tra tới nguồn gốc từng hóa đơn được, trong khi bị khống chế thời gian kiểm tra hồ sơ, hoàn thuế và hậu kiểm. Nên cuối cùng cán bộ thuế phải chịu hết trách nhiệm.

"Trước tình trạng gian lận hóa đơn để hoàn thuế, cơ quan công an khởi tố nhiều vụ, chúng tôi muốn rạch ròi để những người làm gian dối phải chịu trách nhiệm. Nếu cơ quan thuế kiểm tra hồ sơ không đúng thì người kiểm tra phải chịu trách nhiệm, và người tạo ra tài liệu giả cũng phải chịu trách nhiệm. Điều này tránh mập mờ, người nọ đổ lỗi cho người kia”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói và mong đại biểu Quốc hội ủng hộ quy định này để khi ban hành quy định của luật thì có độ dài trong thực hiện.

Tại NMLD Dung Quất, Phân xưởng RFCC có cấu tạo gồm 3 cụm chính là Cụm phản ứng, Cụm phân tách và Cụm thu hồi. Trong đó, Cụm phản ứng được thiết kế với quạt cấp khí có nhiệm vụ cung cấp đủ lượng không khí cho quá trình đốt hoàn toàn cốc (coke) ở các thiết bị tái sinh và duy trì tuần hoàn xúc tác liên tục trong hệ thống.

Quạt cấp khí tại phân xưởng RFCC được thiết kế với 2 chế độ vận hành gồm điều chỉnh lưu lượng khí bằng thay đổi độ mở van đầu vào (IGV - Inlet Guide Vanes) và điều chỉnh lưu lượng khí bằng thay đổi tốc độ quạt (SCM - Speed Control Mode). 

Tuy có 2 chế độ vận hành, nhưng kể từ khi nhà máy được đưa vào vận hành (2009), quạt chỉ được nhà sản xuất thiết bị gốc/ nhà bản quyền công nghệ tư vấn, hướng dẫn và khuyến cáo chỉ vận hành quạt liên tục trong vận hành bình thường theo chế độ thay đổi độ mở van đầu vào (IGV) để điều chỉnh lưu lượng khí cấp, còn chế độ vận hành thay đổi tốc độ quạt “SCM” chỉ được lựa chọn để thực hiện quá trình sấy khô (dry out) vật liệu chịu lửa của cụm phản ứng - tái sinh trong lần khởi động đầu tiên sau khi hoàn thành xây dựng (initial startup). Do đó, chế độ điều chỉnh lưu lượng khí bằng thay đổi tốc độ quạt (SCM) này chưa được nghiên cứu, đánh giá và chạy thử nghiệm cho quạt để sử dụng chạy liên tục trong vận hành bình thường.

Qua quá trình vận hành hoạt động của quạt tại phân xưởng RFCC và đánh giá hiệu suất quạt/ tuốc bin hơi, nhóm tác giả Bùi Huy Phong, Mai Tuấn Đạt, Nguyễn Anh Tuấn và Nguyễn Thái Phương nhận thấy việc thay đổi chế độ vận hành quạt theo chế độ điều chỉnh tốc độ quạt sẽ tiết kiệm đáng kể lượng hơi cao áp (HP steam) tiêu thụ cho tuabin dẫn động quạt, điều này sẽ tiết kiệm lớn về kinh tế và giảm chỉ số tiêu thụ năng lượng EII của Nhà máy. Tuy nhiên, việc chế độ điều chỉnh lưu lượng khí bằng thay đổi tốc độ quạt cấp khí chưa được kiểm tra, đánh giá, phân tích và chạy thử nghiệm đưa vào sử dụng nên vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro và có nguy cơ có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cả nhà máy, mức độ thiệt hại có thể lên đến hàng triệu USD.

Bắt đầu từ năm 2015, nhóm tác giả đã có ý tưởng thay đổi chế độ vận hành của quạt cấp khí trong vận hành bình thường, nhưng việc phản hồi về tính khả thi của phía nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) chưa rõ ràng, đồng thời thiết bị đang vận hành liên tục, không thể dừng để kiểm tra nên giải pháp tạm thời chưa được triển khai. 

Qua 2 năm nghiên cứu, tìm hiểu, khảo sát kỹ lưỡng, trước khi bảo dưỡng tổng thể NMLD Dung Quất lần thứ 3 năm 2017 (TA3), giải pháp được đưa ra nghiên cứu, phân tích, đánh giá và trao đổi cùng nhà sản xuất thiết bị gốc và được phản hồi có thể thực hiện, đáp ứng các yêu cầu về hoạt động. Bắt đầu từ đây, việc thay đổi chế độ của quạt cấp khí từ điều chỉnh lưu lượng khí bằng thay đổi độ mở van đầu vào sang thay đổi tốc độ quạt được thực hiện.

Anh Bùi Huy Phong - Trưởng nhóm giải pháp cho biết, “Sau khi nhóm chúng tôi nghiên cứu, phân tích, đánh giá, so sánh các điểm vận hành thực tế với đặc tính thiết bị và đề xuất thay đổi chế độ vận hành từ sau TA3, tổ chuyên môn BSR cùng với chuyên gia Man Turbo tiến hành kiểm tra điều kiện quạt, tính tương thích khi chạy chế độ SCM và tiến hành chạy thử nghiệm chế độ vận hành thay đổi tốc độ quạt trong vận hành bình thường tại phân xưởng RFCC. Chúng tôi đã thay thế cho chế độ vận hành “IGV control mode” trước đây sang chế độ “Speed control mode” và vận hành liên tục cho đến hiện nay. 

Việc thay đổi chế độ của quạt cấp khí đã tiết kiệm lượng hơi tiêu thụ cao áp (HP steam) đáng kể khoảng 8.3 tấn hơi/giờ”.

Sau khi được chuyển đổi chế độ của quạt cấp khí trong vận hành bình thường, giải pháp do nhóm Tác giả Bùi Huy Phong nghiên cứu, thực hiện đã mang lại nhiều hiệu quả về kinh tế và kỹ thuật. Giải pháp đã tiết kiệm được khoảng 8.3 tấn hơi HP/giờ, hiệu quả kinh tế mang lại trung bình hơn 67 tỷ đồng/năm, riêng năm 2022, giải pháp đã giúp tiết kiệm hơn 101 tỷ đồng. Ngoài ra, giải pháp còn giúp tiết giảm chi phí bảo dưỡng khi chuyển sang chế độ thay đổi tốc độ của quạt cấp khí và không tốn chi phí đầu tư ban đầu. 

Trong hoạt động vận hành, giải pháp đảm bảo và đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật về thông số vận hành an toàn, ổn định và giới hạn thiết kế cho phép đối với hệ thống quạt cấp khí ở các chế độ vận hành. Giải pháp của nhóm tác giả Bùi Huy Phong cũng đã giúp mở ra hướng mới về việc vận hành thiết bị linh hoạt hơn.

Đức Chính - Thành Linh