Trong bảng danh sách các tính năng mới của iOS 13, Apple có đề cập tới một thuật ngữ là "tối ưu hoá pin". Cụ thể, hãng giải thích chức năng này "sẽ làm chậm tình trạng chai pin bằng cách giảm thiểu số lần iPhone của bạn được sạc đầy. iPhone sẽ "học" thói quen sạc pin hàng ngày của bạn, từ đó sẽ chỉ sạc pin điện thoại đầy quá 80% khi nó nhận thấy bạn cần nhiều pin hơn để sử dụng trong thời gian dài."

Chiếc iPhone nắm rõ về lịch trình làm việc và sinh hoạt hàng ngày của bạn, từ việc khi nào bạn từ công sở về nhà cho đến khi nào thì bạn lên giường đi ngủ. Nhờ những thông tin này, nó có thể đoán được thời điểm nào bạn sẽ cắm sạc điện thoại trong thời gian dài mà không cần sử dụng đến toàn bộ 100% dung lượng pin.

Trên thực tế, nếu bạn (giống như nhiều người dùng điện thoại thông minh khác) cắm sạc cho máy qua đêm, thiết bị sẽ chỉ sạc pin đến một mức độ vừa đủ rồi dừng lại trong thời gian bạn đi ngủ. Còn trong thời gian bạn thức và làm việc, nó sẽ sạc pin đầy hoàn toàn lên 100%.

Tại sao việc chỉ sạc đến 80% sẽ giúp kéo dài tuổi thọ pin hơn? Điều này có liên quan đến cơ chế "chai" của pin lithium-ion, hay Li-ion, qua thời gian. Các viên pin loại này (được sử dụng bên trong chiếc điện thoại iPhone và đa số các thiết bị điện tử khác trên thị trường ở thời điểm hiện tại), sẽ bị chai dần qua mỗi chu kỳ sạc. Chúng chỉ có thể sạc và xả một số lần nhất định mà thôi.

Khi bạn cắm sạc điện thoại của mình liên tục trong một thời gian dài, chúng không đơn giản sạc đầy lên 100% rồi giữ nguyên ở đó. Thay vào đó, điện thoại sẽ dùng năng lượng từ pin để duy trì liên lạc với các cột phát sóng di động xung quanh và nhiều tác vụ nền nhỏ khác. Các tác vụ này sẽ "xả" một ít pin của bạn (dù rất nhỏ), và pin của bạn sẽ cứ sạc một chút rồi lại xả một chút, lặp đi lặp lại như vậy nếu bạn cứ tiếp tục cắm sạc sau khi pin đã đầy. Điều này sẽ làm lãng phí số chu kỳ sạc – xả của pin và làm giảm tuổi thọ pin. Bên cạnh đó, việc cắm sạc khi pin đã đầy còn khiến cho pin của bạn nóng lên. Pin Li-ion "không thích" điều này, bởi nó tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác.

"Tôi sẽ không đi ngủ và để điện thoại cắm sạc qua đêm," Phó Giáo sư K.M. Abraham, công tác tại Đại học Northeastern, bang Boston, Mỹ và là một trong những người tiên phong trong công nghệ pin Li-ion cho biết. "Tôi sẽ chỉ sạc lên đến 80 hoặc 90%, rồi rút sạc."

"Bạn có thể tưởng tượng việc này giống như bạn lấy một cái cốc và liên tục đổ đầy nước lên đến tận miệng cốc trong một thời gian dài," James Dickerson, giám đốc phụ trách khoa học của trang tin Consumer Reports so sánh. "Đến một thời điểm nào đó, phần miệng cốc sẽ bị mòn dần đi, và cái cốc không thể chứa được lượng nước nhiều như ban đầu được nữa, cũng giống như cục pin không thể giữ được số năng lượng nhiều như lúc nó còn mới được nữa. Và đó là cách mà pin dần dần bị "chai" đi."

Theo các chuyên gia, pin Li-ion sẽ hoạt động tối ưu nhất khi được sạc từ khoảng 40% đến 80% dung lượng của nó. Trong điều kiện hoàn hảo, chúng ta nên sạc điện thoại lên đến 80% pin, rút ra, sử dụng và cắm sạc lại khi dung lượng tụt xuống còn khoảng 40%. Như vậy, tính năng tối ưu hoá pin của Apple sẽ ngăn bạn sạc pin lên quá "giới hạn trên" là 80%, nhưng dĩ nhiên là nó không thể giúp bạn tự tìm ổ điện để cắm sạc vào khi pin tụt xuống dưới "giới hạn dưới" là 40% được!

Đây không phải lần đầu tiên Apple tìm cách giải quyết bài toán về tuổi thọ pin iPhone. Hồi cuối năm 2017, công ty quyết định giảm giá thay pin 50 USD, xuống chỉ còn 29 USD, sau khi hãng bị người dùng phản ứng vì cố tình làm giảm hiệu năng hoạt động của những chiếc điện thoại đã bị chai pin nhằm ngăn ngừa tình trạng thiết bị bị "sập nguồn" bất ngờ.

Mặc dù iOS 13 phải đến giữa tháng 9 mới được phát hành, nhưng một số ứng dụng iOS trong đó có Battery HD+ và Charge Alarm Pro, đã cung cấp tính năng tương tự. Ở bên phía Android, ứng dụng Accu​Battery cũng đã được trang bị một chức năng giúp ngăn pin của máy bị sạc đầy quá mức. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn chưa có điều kiện thử nghiệm nên chưa thể xác định hiệu quả của những ứng dụng này.

Ngoài ra, để giúp kéo dài tuổi thọ pin điện thoại, bạn nên tạo thói quen thực hiện một số mẹo nhỏ đã từng được VnReview hướng dẫn, chẳng hạn như đừng để điện thoại lâu dưới trời nắng, hay trong xe ô tô vào một ngày nóng. Nhiệt độ trên 35 độ C trong thời gian dài có thể gây ra những tổn hại vĩnh viễn đối với viên pin điện thoại của bạn.

Vậy nếu chỉ sạc pin lên 80% sẽ giúp kéo dài tuổi thọ pin hơn, vậy tại sao các nhà sản xuất điện thoại không tích hợp tính năng như của Apple vào tất cả các dòng sản phẩm của mình từ lâu? Câu trả lời rất đơn giản: Pin điện thoại thường được sử dụng nhiều hơn vào ban ngày, và thời lượng pin trong ngày luôn là ưu tiên hàng đầu của đa số người dùng smartphone.

"Các nhà sản xuất điện thoại không quan tâm đến chuyện tuổi thọ pin thiết bị kéo dài thêm được bao lâu bằng việc làm thế nào để họ "nhồi nhét" thêm 2 giờ sử dụng nữa vào viên pin ấy," Abraham cho biết. Trong quá khứ, việc kéo dài thời lượng pin có thể được coi là một điều có lợi đối với các nhà sản xuất điện thoại, bởi nhờ chính sách hợp đồng với nhà mạng, mà trung bình, người dùng thông thường sẽ nâng cấp điện thoại sau khoảng 22 tháng sử dụng. Pin điện thoại khi ấy cũng chưa bị "chai" lắm.

Tuy nhiên, thói quen của người dùng đang dần thay đổi. Công ty nghiên cứu thị trường Kantar Group cho biết trong một vài năm trở lại đây, khoảng thời gian chờ nâng cấp điện thoại của người dùng đã kéo dài hơn khoảng 2 tháng. Trung bình hiện nay, người dùng thường lên đời máy sau khoảng 24,1 tháng.

Có nhiều nguyên nhân có thể lý giải cho thực trạng trên. Bên cạnh sự "thoái trào" của mô hình hợp đồng hai năm với nhà mạng, thì những tính năng như màn hình lớn, hiển thị sáng đẹp, camera chất lượng cao, chống nước đã trở thành tiêu chuẩn mà đa số các mẫu máy (cả flagship lẫn tầm trung) đều sở hữu từ một vài năm nay. Chưa kể, một số thay đổi, chẳng hạn như việc loại bỏ cổng cắm tai nghe 3,5mm, khiến nhiều người cảm thấy không hài lòng và ngần ngại nâng cấp.

Nhìn chung, tốc độ sáng tạo của các nhà sản xuất smartphone đang chậm lại: Sự khác biệt giữa một chiếc điện thoại đời 2010 và 2012 có thể là vô cùng lớn, nhưng sự khác biệt giữa một chiếc smartphone năm 2017 và 2019 dường như không đáng kể.

Do người dùng đang có xu hướng sử dụng điện thoại trong thời gian dài hơn, nên trong tương lai sẽ có ngày càng nhiều nhà sản xuất làm theo Apple.

"Một nhà sản xuất điện thoại thông minh chắc chắn sẽ cân nhắc vấn đề này," Dickerson kết luận. "Họ sẽ mất khách nếu pin điện thoại nhanh "chết" quá. Khách hàng sẽ nghĩ đó là đặc điểm cố hữu của chiếc điện thoại."

Quang Huy

Không nên rửa thịt tươi

Trước những thông tin bất nhất về khả năng khử độc, khử khuẩn của máy ozone, các chuyên gia hàng đầu về hoá học, vật lý, thực phẩm đã cùng ngồi lại để giải đáp hàng loạt thắc mắc của dư luận tại buổi toạ đàm vừa diễn ra tại Hà Nội.

Cơn bão thực phẩm bẩn quét qua mọi nơi khiến nhiều người dân coi máy ozone là “vũ khí” chống lại mọi chất độc và vi khuẩn trên thực phẩm.

Chia sẻ câu chuyện thực tế, nhà báo Hoàng Hoa (Hà Nội) cho biết, sau khi nghe quảng cáo về máy ozone, mẹ chị mua luôn một chiếc và cho tất cả mọi thứ từ rau, củ, quả đến đủ loại thịt vào máy để sục rửa với niềm tin mãnh liệt mọi chất tạo nạc, tăng trọng, thuốc trừ sâu, vi khuẩn sẽ bay biến hết.

Các chuyên gia khuyến cáo không nên sục thịt tươi bằng máy ozone vì có thể làm mất chất dinh dưỡng

“Con cái có khuyên nhưng mẹ tôi nhất mực không tin, chỉ vào đám bọt nổi đục ngầu và nói đây là những chất độc bị đánh bật”, chị Hoa chia sẻ.

Theo GS Nguyễn Hoàng Nghị, nguyên Phó Viện trưởng Viện Vật lý kỹ thuật, ĐH Bách Khoa Hà Nội, trường hợp như trên đã được coi là lạm dụng máy ozone.

GS Nghị lý giải, bọt đục xuất hiện sau sục thịt, cá là do khí ozone tương tác với protein sinh ra.

“Máy ozone chỉ có tác dụng với những thực phẩm sạch và chỉ có tác dụng khử khuẩn, nấm mốc bên ngoài bề mặt nên khuyến cáo tốt nhất cho rau củ, đặc biệt các loại rau sống”, GS Nghị nói.

Riêng với các sản phẩm thịt cá tươi, ngon, GS Nghị khuyến cáo không nên sục rửa vì ngâm lâu ozone sẽ làm phân huỷ protein trong thịt khiến thịt mất dinh dưỡng. Nếu ngâm 2 ngày, miếng thịt có thể bị tan hoàn toàn.

“Với thịt, cá hơi có mùi chỉ nên sục máy ozone trong thời gian từ 5-7 phút. Với rau củ quả không nên ngâm quá 20 phút và trước khi bỏ vào máy nên rửa 2-3 nước bên ngoài cho sạch đất để giảm bớt số lượng vi trùng vì máy chỉ loại được 99%. 1% của 100 con an toàn nhưng 1% của 1 triệu con thì vẫn bẩn”, GS Nghị khuyên.

Khó đánh bật thuốc trừ sâu

Trước lo lắng của nhiều người cho rằng sử dụng máy ozone có thể sinh độc, GS Trần Vĩnh Diệu, Phó chủ tịch hội đồng khoa học TP Hà Nội cho rằng cần căn cứ theo nồng độ và thời gian sử dụng, nếu đúng liều lượng không nguy hại.

Theo GS Diệu, về nguyên lý ozone có thể khử được các chất hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất bảo quản, song muốn khử được thì lại phải sử dụng liều lượng ozone cao.

Các chuyên gia tại toạ đàm. Lật lượt từ trái qua: GS Nguyễn Hoàng Nghị, GS Trần Vĩnh Diệu, TS dinh dưỡng Từ Ngữ

“Với các loại máy ozone hiện nay với công suất thấp thì không nên đặt vấn đề máy có thể khử được các chất diệt cỏ, thuốc trừ sâu”, GS Diệu nói.

GS Lê Quốc Minh, Viện Hàn lâm Khoa học VN phân tích thêm, ozone không tồn tại được lâu trong tự nhiên, cùng lắm chỉ 20-30 phút nên không lo bị lắng đọng trong nước, trong thực phẩm.

Hiện tất cả các sản phẩm đông lạnh vẫn đang dùng công nghệ khử trùng ozone.

“Tác dụng diệt khuẩn là mạnh mẽ nhất, còn việc đánh bật các kim loại nặng và các chất vô cơ khác của máy ozone tương đối hạn chế”, GS Minh nhấn mạnh.

Hiện nay các máy trên thị trường, dựa theo các kết quả xét nghiệm công bố mới loại trừ được hơn 90% 3 chất cypermethrin, permethirin, deltamethrin có trong thuốc trừ sâu. Tuy nhiên thực tế mỗi năm Việt Nam nhập khẩu về hơn 1.600 hoá chất trong các loại thuốc bảo vệ thực vật.

Theo các nhà khoa học tại tọa đàm, ozone là chất có khả năng oxy hóa cao hơn, mạnh hơn nhiều so với clo và có khả năng diệt khuẩn gấp khoảng 3.000 lần so với cloramin.

Về liều lượng, đối với người, liều lượng ozone sử dụng an toàn không vượt quá 0,1 mg/lít trong 8 giờ, còn nếu vượt quá liều lượng 0,5mg/lít thì là mức báo động ô nhiễm ozone.

T.Hạnh